Danıştay 2. Daire 2016/3046 Esas 2021/5182 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/3046
Karar No : 2021/5182

DAVACI : … Sendikası
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : 17/04/2015 günlü, 29329 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin:
1- "Adaylık işlemleri" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "veya yazılı ve sözlü" ibaresinin,
2- "Performans değerlendirmesi" başlıklı16. maddesinin 10. fıkrasının,
3- "Sınava ilişkin usul ve esaslar" başlıklı 19. maddesinin 2. fıkrasının,
4- "Sözlü sınav" başlıklı 21. maddesinin,
5- "Yazılı ve sözlü sınav değerlendirmesi" başlıklı 22. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "ve sözlü" ibaresinin, yine aynı fıkranın 2. ve 3. cümlelerinin,
6- "Komisyonlar" başlıklı 23. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde yer alan "veya yazılı ve sözlü" ibaresinin, aynı maddenin 3., 4. ve 5. fıkralarının,
7- "Sınav sonuçlarına itiraz" başlıklı 24. maddesinin 2. fıkrasının,
8- "Sınav sonrası işlemler" başlıklı 25. maddesinin 2. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "bu Yönetmelik hükümlerine göre yeniden performans değerlendirmesi" ibaresinin, aynı fıkranın ikinci cümlesinin,
9- "Fen liseleri ile sosyal bilimler liselerine atama" başlıklı 29. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "hizmet puanı üstünlüğüne göre" ibaresinin, aynı maddenin 2. fıkrasının,
10- "Öğretmenlerin aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresi" başlıklı 48. maddesinin,
11- "Diğer nedenlere bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 51. maddesinin 4. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "Bakanlığın uygun görmesi halinde" ibaresinin,
12- "İsteğe bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 52. maddesinde "eğitim özrüne" yer verilmemesi yolundaki eksik düzenlemenin,
13- "Değerlendirme ölçütleri" başlıklı 54. maddesinin,
14- "Hizmet sınıfının değiştirilmesi" başlıklı 58. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "ile haklarında yapılan denetim ve soruşturma sonunda yetersizliği nedeniyle öğretmenlik görevini yapamayacağı tespit edilenler" ibaresinin,
15- Geçici 7. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "1/1/2014 tarihi itibarıyla en az altı yıl" ibaresi ile 2. fıkrasının birinci cümlesinde, 3. fıkrasının, birinci, ikinci ve son cümlesinde, 4. ve 5. fıkralarının ilk cümlelerinde, 6. fıkrasının (a), (b), (c), (ç) bentlerinde, 7. fıkrasının ilk cümlesinde, 8. fıkrasının ilk cümlesinde ve 9. fıkrasının ilk cümlesinde yer alan "sözlü" ibarelerinin, yine Geçici 7. maddesinin 9. fıkrasının ilk cümlesinde yer alan "sağlık özrü hariç dört yıl süreyle başka bir yere atanmamak üzere" ibaresinin,
16- Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formunun; A-1 kısmının 4 numaralı satırının; A-2 kısmının 6, 7, 8, 9 ve 10 numaralı satırlarının; A-3 kısmının 11, 12, 13, 14 ve 15 numaralı satırlarının; A-5 kısmının 21, 22, 23, 24 ve 25 numaralı satırlarının; A-9 kısmının 42, 43, 44 ve 45 numaralı satırlarının; A-10 kısmının 46, 47, 48, 49 ve 50 numaralı satırlarının,
17- Yönetmelik ekinde yer alan Ek-4 Aday Öğretmen Sözlü Değerlendirme Formunun iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Davacı sendika tarafından;
Sözlü sınav uygulamasında sınava giren kişilere/öğretmen adaylarına hangi soruların sorulacağı, soruların yanıtlarının ve yanıt anahtarlarının neler olduğu, doğru yanıt halinde kaç puan verileceği önceden belirlense bile sınav sırasında adayın sorulara verdiği yanıtlar görüntülü ve sesli olarak elektronik cihazlar ile tespit edilip kayıt altına alınmadıktan sonra önceki tespitlerin hiç birisinin hukuksal anlamda işe yaramadığı, mahkemenin denetimine uygun veriler elde edilemediği, böylece sözlü sınava giren adayın başarı durumunun mahkemece tespitine olanak tanınmadığı, idari işlemin yargı denetimi dışında bırakıldığı;
Hukuk devleti ilkesinin geçerli olduğu bir devlet işleyişi içerisinde, öğretmenlik gibi önemli bir mesleğe kabul aşamasında, kişilerin başarı durumları yansız, objektif ve her aşaması denetlenebilir yazılı sınav ile belirlenebilecek iken en azından teorik olarak idareye keyfi, yanlı davranma olanağı tanıyan, yargısal denetim olanağını ortadan kaldıran sözlü sınavın öngörülmüş olmasının hukuka aykırı olduğu, bu hususun aynı zamanda 657 sayılı Kanunun 3. maddesi ile düzenlenmiş bulunan liyakat ve kariyer ilkelerine de uygun olmadığı;
Yönetmeliğin 15. maddesi yönünden, göreve açıktan veya kurumlar arası ilk defa atanan aday öğretmenlerin en az bir yıl fiilen görev yaptıktan sonra performans değerlendirmesinde başarılı olanların Bakanlıkça yapılacak yazılı veya yazılı ve sözlü sınava girmeye hak kazanacakları yolunda düzenleme yapıldığı, böylece Bakanlığa tek başına yazılı sınav ya da yazılı ile birlikte sözlü sınav yapma konusunda takdir hakkı tanındığı;
Yönetmeliğin 16. maddesi yönünden, performans değerlendirmesinde başarılı olamayan aday öğretmenlerin aday öğretmen unvanını kaybedecekleri ve memuriyetle de ilişkilerinin kesileceğine yönelik düzenlemelere yer verildiği, 657 sayılı Kanunun 2., 18., 54., 55. ve 57. maddelerine açıkça aykırı olduğu;
Yönetmeliğin 25. maddesi yönünden, performans değerlendirmesi sonucu başarılı olarak kabul edilen bir öğretmen adayının öğretmenliğe geçiş sınavında başarısız olması halinde daha önce başarılı olduğu “performans değerlendirmesi” aşamasından da yeniden sorumlu tutulması ve önceki başarısının yok sayılmasının kazanılmış hakların korunması ilkesine aykırılık teşkil ettiği;
Yönetmeliğin 29. maddesiyle, Fen Liseleri ile Sosyal Bilimler Liselerine öğretmen atamasının usulünün belirlendiği, bu düzenleme yapılırken öğretmenlerin mesleklerinde ve alanlarındaki başarılarının tümüyle göz ardı edilerek sırf hizmet puanına göre atanmalarının önünün açılması, başarılı öğrencilerin özel sınavla girebildiği bu okullara atanacak öğretmenlerin seçiminde isabetli olmayan tesadüfi sonuçların ortaya çıkmasına yol açacağı, hizmet puanı ölçütünün tespitinde idareye tanınan takdir hakkının genişliği de gözetildiğinde idarenin kendisine yakın gördüğü adayları söz konusu okullara atama yolunun açılmış olacağı, bu şekilde bir değerlendirmenin 657 sayılı Yasanın liyakat ilkesine aykırı olduğu gibi öğretmenlerin alanlarında kendilerini geliştirmelerine dönük motivasyonun da ortadan kaldırılmasına sebep olacağı;
Yönetmeliğin 48. maddesine göre, bir öğretmenin kural olarak aynı eğitim kurumunda en fazla 8 yıl görev yapabileceği, böylece her sekiz yılda bir öğretmenin aile düzeninin bozulacağı, norm kadro açığı ve diğer koşullar da düşünüldüğünde eşlerin aynı il içinde yerleşim bütünlüğü içerisindeki ilçelerde bile görev yapmasının olanaksız hale geleceği, öğretmenin performansını ve başarısını düşüreceği, hizmetin kalitesinin de olumsuz etkileneceği;
Yönetmeliğin 51. maddesi yönünden, afet bölgesi ilan edilen yerlerde bulunan eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin yer değiştirme isteklerinin tümüyle Bakanlığın yetki ve insiyatifine bırakılmış olduğu, öğretmenlerin, deprem sonrasında o bölgenin öncelikle "afet bölgesi" ilan edilmesini, daha sonra da Bakanlığın o bölgelere naklen tayin hakkı tanımasını ve uygun görmesini beklemek zorunda bırakılmalarının hukuka aykırı olduğu;
Yönetmeliğin 52. maddesi yönünden, önceki Yönetmelikte “eğitim özrüne dayalı yer değiştirme hakkı” bulunduğu halde, dava konusu Yönetmelikte “eğitim özrüne“ yer verilmediği, 657 sayılı Yasada tüm kamu görevlilerine kendilerini geliştirmeleri için fırsat verilmesine ilişkin düzenlemelerin yer aldığı, öğretmenlere yüksek lisans için fırsat tanınmasının kamu yararı için de zorunlu olduğu;
Yönetmeliğin 54. maddesindeki düzenleme ile, öğretmenlerin mesleklerinde başarı göstermesi ve ilerleyebilmesinin okul müdürlerinin insiyatifine terk edildiği, eğitim kurumu müdürlerinin bu değerlendirmeyi hangi usul ve esaslar çerçevesinde yapacağı hususunun Yönetmelikte belirlenmediği;
Yönetmeliğin 58. maddesinde yer alan; "ile haklarında yapılan denetim ve soruşturma sonunda yetersizliği nedeniyle öğretmenlik görevini yapamayacağı tespit edilenler" ibaresindeki yetkinin kullanılması aşamasında herhangi bir sağlık kurulu raporu aranmayacağı düşünüldüğünde, keyfi ve sınırsız bir yetkinin idareye tanınması nedeniyle hukuka uygun olmadığı ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI : Davalı idare tarafından;
Yönetmeliğin aday öğretmenlik işlemlerine ilişkin maddeleri yönünden, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun 43. maddesinde yapılan değişiklikle aday öğretmenlik sisteminin değiştirildiği, Kanun hükmü gereği ve Kanunun özüne uygun olarak Yönetmelikle adaylık sürecine ilişkin usul ve esasların belirlendiği, 43. maddenin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne yapılan başvuruların reddine karar verildiği, performans değerlendirmesi, yazılı ve sözlü sınav tekniğinin Kanunla getirildiği, Yönetmelik hükümlerinin Kanuna uygun olduğu;
Yönetmeliğin 29. maddesi yönünden, “Hizmet puanları” başlıklı 40. maddede hangi hizmet bölgelerinin hangi hizmet alanlarında görev yapanların kaç puan alabilecekleri somut bir şekilde belirlenmiş olup, öğretmenlere görev yaptıkları eğitim kurumlarının bulunduğu yer itibarıyla hizmet süreleri karşılığında verilen hizmet puanlarında Bakanlığın herhangi bir takdir hakkının bulunmadığı, öğretmenlerin bütün yer değiştirme işlemlerinin hizmet puanı üstünlüğüne göre yapıldığı;
Yönetmeliğin 48. maddesi yönünden; bir öğretmenin atandığı okulda asgari ve azami çalışma süresinin belirlenmesinin performansı olumlu yönde etkileyeceği, daha önce yöneticiler düzeyinde yapılan rotasyon uygulamasının çok olumlu sonuçları olduğu, rotasyon uygulamasının coğrafi durum, ulaşım şartları dikkate alınarak öğretmenlerin tercihleri göz önünde bulundurularak aynı konumda olan tüm öğretmeler bakımından uygulanacağı;
Yönetmeliğin 51. maddesi yönünden, düzenlemenin geçmiş yılların deneyimlerinden hareketle yapıldığı, afet bölgesi ilan edilen her durumda öğretmenlerin yer değiştirmelerinin, o bölgelerde öğretmen kalmamasına yol açacağı, oysa ki eğitim ve öğretimin devam ettiği, afet bölgesinden öğretmenlerin tayininin, bölgenin durumu göz önüne alınarak belirli bir plan ve program çerçevesinde gerçekleştirilmesi gerektiği, dava konusu düzenlemenin de bu amaca hizmet ettiği;
Yönetmeliğin 52. maddesi yönünden, Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Genel Yönetmelikte yer almayan bir düzenlemeye anılan Yönetmelikte yer verilmesinin normlar hiyerarşisine aykırı olacağı;
Yönetmeliğin 54. maddesinde yer verilen düzenlemenin üst hukuk normlarına uygun olduğu;
Yönetmeliğin 58. maddesi yönünden, 06/05/2010 günlü -mülga- Yönetmeliğin hizmet sınıfının değiştirilmesini düzenleyen 50. maddesinde de benzer düzenlemeye yer verildiği, eğitim-öğretim hizmeti yürüten öğretmenlerden görevini yetersizliği nedeniyle yürütemeyeceği tespit edilenlerin, durumlarına uygun kadroya atanmalarına yönelik düzenlemenin aynı şekilde uygulanmasına devam edildiği, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 43. maddesinde öğretmenlik mesleğinin tanımlandığı, anılan düzenlemenin eğitim sisteminin ve çocukların geleceği açısından değerlendirilmesi gerektiği yolunda savunma yapılmıştır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin; 23. maddesinin 3. fıkrasının (a) ve (b) bentleri, 29. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "hizmet puanı üstünlüğüne göre" ibaresi ile aynı maddenin 2. fıkrası, Geçici 7. maddesi ve Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formu yönünden karar verilmesine yer olmadığına; Yönetmeliğin dava konusu olan diğer kısımları yönünden ise davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmüştür.

DANIŞTAY SAVCISI : …

DÜŞÜNCESİ : Davacı Sendika, 17/04/2015 tarih ve 29329 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin: 15. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "veya yazılı ve sözlü" ibaresinin, "Performans değerlendirmesi" başlıklı 16. maddesinin 10. fıkrasının, 19. maddesinin 2. fıkrasının, "Sözlü sınav" başlıklı 21. maddesinin, "Yazılı ve sözlü sınav değerlendirmesi" başlıklı 22. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "ve sözlü" ibaresinin, yine aynı fıkranın 2. ve 3. cümlelerinin, "Komisyonlar" başlıklı 23. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde yer alan "veya yazılı ve sözlü" ibaresinin, aynı maddenin 3., 4. ve 5. fıkralarının, "Sınav sonuçlarına itiraz" başlıklı 24. maddesinin 2. fıkrasının, "Sınav sonrası işlemler" başlıklı 25. maddesinin 2. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "bu Yönetmelik hükümlerine göre yeniden performans değerlendirmesi" ibaresinin, aynı fıkranın ikinci cümlesinin, "Fen liseleri ile sosyal bilimler liselerine atama" başlıklı 29. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "hizmet puanı üstünlüğüne göre" ibaresinin, aynı maddenin 2. fıkrasının, "Öğretmenlerin aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresi" başlıklı 48. maddesinin, 51. maddesinin 4. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "Bakanlığın uygun görmesi halinde" ibaresinin, 52. maddesinde "eğitim özrüne" yer verilmemesi yolundaki eksik düzenlemenin, 54. maddesinin, 58. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "ile haklarında yapılan denetim ve soruşturma sonunda yetersizliği nedeniyle öğretmenlik görevini yapamayacağı tespit edilenler" ibaresinin, Geçici 7. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "1/1/2014 tarihi itibarıyla en az altı yıl" ibaresi ile 2. fıkrasının birinci cümlesinde, 3. fıkrasının, birinci, ikinci ve son cümlesinde, 4. ve 5. fıkralarının ilk cümlelerinde, 6. fıkrasının (a), (b), (c), (ç) bentlerinde, 7. fıkrasının ilk cümlesinde, 8. fıkrasının ilk cümlesinde ve 9. fıkrasının ilk cümlesinde yer alan "sözlü" ibarelerinin, yine Geçici 7. maddesinin 9. fıkrasının ilk cümlesinde yer alan "sağlık özrü hariç dört yıl süreyle başka bir yere atanmamak üzere" ibaresinin, Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formunun; A-1 kısmının 4 numaralı satırının; A-2 kısmının 6, 7, 8, 9 ve 10 numaralı satırlarının; A-3 kısmının 11, 12, 13, 14 ve 15 numaralı satırlarının; A-5 kısmının 21, 22, 23, 24 ve 25 numaralı satırlarının; A-9 kısmının 42, 43, 44 ve 45 numaralı satırlarının; A-10 kısmının 46, 47, 48, 49 ve 50 numaralı satırlarının, Yönetmelik ekinde yer alan Ek-4 Aday Öğretmen Sözlü Değerlendirme Formunun iptalini istemektedir.
Dava konusu Yönetmeliğin, 04/07/2015 günlü, 29406 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile 23. maddenin 3. fıkrasının (a) ve (b) bendlerinin değiştirilmesi, yine 19/01/2016 günlü, 29598 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile Geçici 7. maddesinin yürürlükten kaldırılması ve dava konusu Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formunun değiştirilmesi nedeniyle anılan düzenlemeler yönünden davanın konusuz kaldığı anlaşılmakla iptal istemi hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 43. maddesinde "Aday öğretmenler, en az bir yıl fiilen çalışmak ve performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartlarını sağlamak kaydıyla, yapılacak yazılı veya yazılı ve sözlü sınava girmeye hak kazanırlar... Sınavda başarılı olanlar öğretmen olarak atanır. Sınavda başarılı olamayan aday öğretmenler il içinde veya dışında başka bir okulda görevlendirilerek bir yılın sonunda altıncı fıkrada belirtilen değerlendirmeye tekrar tabi tutulurlar... Sınav komisyonu üyeleri; Bakanlık personeli, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan personel ile öğretim elemanları arasından seçilir. Bakanlık gerekli gördüğünde illerde veya merkezde birden fazla komisyon oluşturabilir. Performans değerlendirmesinde dikkate alınacak meslekî ölçütler, sınav konuları, komisyon üyelerinin seçimi, görevleri, çalışma usul ve esasları ile sınava ilişkin diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir... Bu maddenin uygulanmasına ilişkin olarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun aday memurluk ile ilgili hükümleri aday öğretmenler hakkında uygulanmaz..." hükmü yer almaktadır.
Dava konusu Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 15. maddesinin 1. fıkrası, 16. maddenin 10. fıkrası, 19. maddenin 2. fıkrası, 22. maddenin 1. fıkrası, 25. maddesinde yer alan düzenlemelerin, Yönetmeliğin yasal dayanaklarından olan 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 43. maddesine aykırı hükümler içermediği anlaşılmakla davacının aksi yöndeki iddialarında isabet görülmemiştir.
"Öğretmenlerin aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresi" başlıklı 48. maddesine gelince; kamu hizmetinin eksiksiz ve düzenli olarak yürütülmesinden sorumlu olan idarenin, mevzuatın öngördüğü şekilde hizmetin gereklerini esas alarak, bu hizmeti yürütecek personelin atanmasını belirli kurallara bağlama, personelin bir hizmet biriminde uzun süre görev yapmasının gerek personel, gerekse hizmet yönünden ortaya çıkartabileceği olumsuzlukları giderme, görevde verimliliği artırma ve yurdun değişik hizmet bölgeleri ve alanlarında görev yapmalarını sağlayarak, hizmetin etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi ve yaygınlaşmasını temin etme amacına yönelik olarak düzenlendiği anlaşılan dava konusu Yönetmeliğin 48. maddesinde hukuka ve kamu yararı ile hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin 29. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "... hizmet puanı üstünlüğüne ..." ibaresi ile 2. fıkrasına ilişkin iptal istemine gelince;
Danıştay 2. Dairesi'nin 24/05/2016 tarih ve E:2016/1149 sayılı kararıyla "Dava konusu Yönetmeliğin, "Fen liseleri ile sosyal bilimler liselerine atama" başlıklı 29. maddesinde;
''(1) Fen liseleri ve sosyal bilimler liselerine atanmak üzere başvuruda bulunan öğretmenler tercihleri de dikkate alınarak hizmet puanı üstünlüğüne göre valiliklerce atanır.
(2) Adayların hizmet puanlarının eşitliği halinde, öğretmenlikteki hizmet süresi fazla olan adayın ataması yapılır. Eşitliğin devamı hâlinde atanacak aday kura ile belirlenir.'' kuralına yer verilmiştir.
Dava konusu Yönetmelikle yürürlükten kaldırılan 19/12/2010 günlü, 27790 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Fen Liseleri ve Sosyal Bilimler Liselerinin Öğretmenleri ile Güzel Sanatlar ve Spor Liselerinin Beden Eğitimi, Müzik ve Görsel Sanatlar/Resim Öğretmenlerinin Seçimi ve Atamalarına Dair Yönetmelikte; fen liseleri ve sosyal liselerine yapılacak atamalarda, adaylarda aranan genel şartlar belirlendikten sonra 10. maddesinde, söz konusu eğitim kurumlarında görev yapacak öğretmenleri belirlemek amacıyla seçme sınavı yapılacağının kurala bağlandığı, 11. maddesinde seçme sınavı konuları ve konuların puan ağırlıklarının belirlendiği, 12. maddesinde sınavdan 60 ve üzeri puan alanların başarılı sayılacağı, 20. maddesinde ise adayların seçme sınavında almış oldukları puan ile Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-1 Değerlendirme Formuna göre yapılan değerlendirme sonucunda almış oldukları puanın toplamından oluşan atamaya esas puan üstünlüğüne göre tercihleri de dikkate alınarak atamanın yapılacağı düzenlenmiştir.
Fen liseleri ve sosyal bilimler liselerinin, fen ve matematik alanları ile edebiyat ve sosyal bilimler alanlarında öğrencilerin bilim insanı olarak yetiştirilmelerine kaynaklık etmeyi amaçlayan ve temel eğitimden orta öğretime geçişte yapılan sınavlarda yüksek başarı gösteren öğrencilerin puan üstünlüğüne göre yerleştirildikleri liseler olması nedeniyle fen liseleri ve sosyal bilimler liselerinde görev yapacak öğretmenlerin de, emsalleri içinde temayüz etmiş olanlar arasından seçilmesi gerektiği tabii olup, bu doğrultuda dava konusu Yönetmelik ile yürürlükten kaldırılan Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Fen Liseleri ve Sosyal Bilimler Liselerinin Öğretmenleri ile Güzel Sanatlar ve Spor Liselerinin Beden Eğitimi, Müzik ve Görsel Sanatlar/Resim Öğretmenlerinin Seçimi ve Atamalarına Dair Yönetmelikte fen liselerine ve sosyal bilimler liselerine atanacak öğretmenlerin seçme sınavına tabi tutulması, seçme sınavından 60 ve üzeri puan alanların başarılı sayılması ve sınavda başarılı sayılan adayların Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-1 Değerlendirme Formuna göre yapılan değerlendirme sonucunda almış oldukları puan ile seçme sınavından almış oldukları puanın toplamından oluşan atamaya esas puan üstünlüğüne göre atanma yönteminin benimsendiği görülmüştür.
Fen liseleri ve sosyal bilimler liselerinin niteliği de dikkate alındığında; uyuşmazlık konusu Yönetmeliğin 29. maddesinin 1. fıkrasında fen liseleri ve sosyal bilimler liselerine yapılacak olan atamalarda yalnızca hizmet puanı üstünlüğünün esas alınacağı kurala bağlanmakla birlikte davalı idarece, yürürlükten kaldırılan Yönetmelikte benimsenen seçme sınavı ve Yönetmelik ekinde yer alan EK-1 Değerlendirme Formuna göre yapılan değerlendirme usullerinden vazgeçilerek yalnızca hizmet puanı üstünlüğünün esas alınmasını gerektiren objektif, bilimsel ve hukuken kabul edilebilir bir neden ortaya konulmaksızın Yönetmeliğin 29. maddesinin 1. fıkrasıyla fen liseleri ve sosyal bilimler liselerine yapılacak olan atamalarda tek kriterin hizmet puanı üstünlüğü olarak belirlenmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir." gerekçesiyle yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir.
Yönetmeliğin 29. maddenin 2. fıkrası yönünden ise; 29. maddenin 1. fıkrasında yer alan hizmet puanı üstünlüğü ibaresinde hukuka uyarlık bulunmadığına karar verilmesi karşısında 2. fıkranın hukuki dayanağı ortadan kalktığından 29. maddenin 2. fıkrasında da hukuka uyarlık görülmemiştir." gerekçesiyle yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin 21. maddesinin ikinci fıkrasında; ''Sözlü sınavda adaylar, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-4 Aday Öğretmen Sözlü Sınav Değerlendirme Formu üzerinden;
a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü,
b) İletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti,
c) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı
ç)Topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri, yönlerinden sözlü sınav komisyonu üyelerince her bent ayrı ayrı 25 puan üzerinden değerlendirilir.'' hükmüne yer verilmiştir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununda aday öğretmenlerin sözlü sınava tabi tutulmaları ve bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı, topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri yönlerinden değerlendirilecekleri hüküm altına alınmakla birlikte; sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurları ile gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla; sözlü sınav konuları belirlenerek, belirlenen konular üzerinden bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı, topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri açısından değerlendirme yapılması yönünde bir düzenleme getirilmesi gerekirken, uyuşmazlık konusu Yönetmeliğin 21. maddesinin ikinci fıkrasında sözlü sınav konularının belirlenmemesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 37. maddesinin 3. fıkrasında, öğretmenlerin Bakanlıkça belirlenen hizmet bölge veya alanlarında en az üç eğitim öğretim yılı görev yapması esas olduğu, bunların yer değiştirme suretiyle atamaları her yıl yapılan atama plan ve programları çerçevesinde eğitim öğretim faaliyetlerini etkilemeyecek şekilde sonuçlandırılacağı 4. fıkrasında ise öğretmenlerin yer değiştirme suretiyle atamalarında uyulacak temel ilkeler, özür grupları, hizmet bölgeleri ve alanları, hizmet puanı ve diğer hususlara ilişkin usûl ve esasların yönetmelikle belirleneceği kuralına yer verilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin "İsteğe bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 52. maddesinin 2. fıkrasında, sağlık ve aile birliği mazeretinin düzenlendiği, eğitim özrüne yer verilmediği görülmüştür.
Eğitim ve öğretim hizmetleri sunulurken bu hizmeti sunan öğretmenlerin yer değiştirme taleplerinin zamanının, sayısının konuyla ilgili diğer hususların belirlenmesi kural olarak idarenin takdir yetkisindedir.
Ancak, söz konusu yetki kullanılırken yer değiştirmeye tabi öğretmenlerin Anayasa ile güvenceye kavuşturulmuş hakların korunması ve uygun şartlarda çalışma haklarına olan farklı etkileri göz önüne alınması, bireysel yarar ile kamu yararı arasında adil ve makul bir dengenin gözetilmesi gerektiğinden, "eğitim özrüne" yer vermeyen dava konusu Yönetmeliğin 52. maddesinde eksik düzenlemeye nedeniyle hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; dava konusu Yönetmeliğin 23. maddesinin 3. fıkrasının (a) ve (b) bentleri, Geçici 7. maddesi ve Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formuna ilişkin iptal istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığı, 21. maddenin 2. fıkrası, 29. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "hizmet puanı üstünlüğüne göre" ibaresi ile aynı maddenin 2. fıkrası, 52. maddesinde "eğitim özrüne" yer verilmemesi nedeniyle eksik düzenlemenin iptali, dava konusu diğer maddeler yönünden ise davanın reddi gerekeceği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci ve Onikinci Dairelerince, 2575 sayılı Danıştay Kanunu'na 3619 sayılı Kanun'un 10. maddesiyle eklenen Ek 1. madde uyarınca yapılan müşterek toplantıda işin gereği düşünüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
İLGİLİ MEVZUAT :
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın -dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki şekliyle- 124. maddesinde; "Başbakanlık, bakanlık ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartı ile, yönetmelikler çıkarabilirler." hükmü yer almıştır.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun "Öğretmenlik" başlıklı 43. maddesinde; "Öğretmenlik, Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas mesleğidir. Öğretmenler bu görevlerini Türk Milli Eğitiminin amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak ifa etmekle yükümlüdürler.
Öğretmenlik mesleğine hazırlık genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon ile sağlanır.
Yukarıda belirtilen nitelikleri kazanabilmeleri için, hangi öğretim kademesinde olursa olsun, öğretmen adaylarının yüksek öğrenim görmelerinin sağlanması esastır. Bu öğrenim lisans öncesi, lisans ve lisans üstü seviyelerde yatay ve dikey geçişlere de imkan verecek biçimde düzenlenir.
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.) Öğretmenlik mesleği; adaylık döneminden sonra öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olmak üzere üç kariyer basamağına ayrılır. (Mülga ikinci cümle: 1/3/2014-6528/5 md.)
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.) Aday öğretmenliğe atanabilmek için; 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde sayılan şartlara ek olarak, yönetmelikle belirlenen yükseköğretim kurumlarından mezun olma ve Bakanlıkça ve/veya Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yapılacak sınavlarda başarılı olma şartları aranır.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.) Aday öğretmenler, en az bir yıl fiilen çalışmak ve performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartlarını sağlamak kaydıyla, yapılacak yazılı veya yazılı ve sözlü sınava girmeye hak kazanırlar. Uygulanacak olan sözlü sınavda aday öğretmenler;
a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü,
b) İletişim becerileri, öz güveni ve ikna kabiliyeti,
c) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,
d) Topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri,
yönlerinden Bakanlıkça oluşturulacak komisyon tarafından değerlendirilir.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.) Sınavda başarılı olanlar öğretmen olarak atanır. Sınavda başarılı olamayan aday öğretmenler il içinde veya dışında başka bir okulda görevlendirilerek bir yılın sonunda altıncı fıkrada belirtilen değerlendirmeye tekrar tabi tutulurlar.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.) Aday öğretmenlik süresi sonunda sınava girmeye hak kazanamayanlar ile üst üste iki defa sınavda başarılı olamayanlar aday öğretmen unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişiği kesilir.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.) Ancak aday öğretmenliğe başlamadan önce 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre aday memurluğu kaldırılarak asli memurluğa atanmış olanlar hakkında sekizinci fıkra hükümleri uygulanmaz. Bu kişiler Bakanlıkta kazanılmış hak aylık derecelerine uygun memur kadrolarına atanırlar.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.) Sınav komisyonu üyeleri; Bakanlık personeli, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan personel ile öğretim elemanları arasından seçilir. Bakanlık gerekli gördüğünde illerde veya merkezde birden fazla komisyon oluşturabilir. Performans değerlendirmesinde dikkate alınacak meslekî ölçütler, sınav konuları, komisyon üyelerinin seçimi, görevleri, çalışma usul ve esasları ile sınava ilişkin diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.
(Ek fıkra: 1/3/2014-6528/5 md.) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin olarak 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun aday memurluk ile ilgili hükümleri aday öğretmenler hakkında uygulanmaz.
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.) Kariyer basamaklarında yükselmede kıdem, eğitim ((…) lisansüstü eğitim), etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) puanları ile sınav sonuçları esas alınır. Değerlendirme 100 tam puan üzerinden yapılır. Değerlendirme puanının % 10'unu kıdem, % 20'sini eğitim, % 10'unu etkinlikler, % 10'unu sicil (iş başarımı) ve % 50'sini de sınav puanı oluşturur.
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.) Kariyer basamaklarında yükselecekler değerlendirme puanlarına göre başarı sıralamasına alınır. Değerlendirmeye alınmak için sınav tam puanının en az % 60'ını almış olmak şartı aranır.
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.; Mülga: 1/3/2014-6528/5 md.)
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.; Mülga: 1/3/2014-6528/5 md.)
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.; İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 21/5/2008 tarihli ve E.: 2004/83, K.: 2008/107 sayılı Kararı ile.)
(Ek fıkra: 30/6/2004-5204/1 md.; İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 21/5/2008 tarihli ve E.: 2004/83, K.: 2008/107 sayılı Kararı ile.)
(Ek fıkra: 10/9/2014-6552/95 md.) Öğretmenlerin hizmet sürelerine ve/veya isteğe bağlı il içi veya il dışı yer değiştirmelerine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
652 sayılı Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin "Atama" başlıklı 37. maddesinde; "(Mülga: 2/7/2018-KHK-703/22 md.)
(2) (Mülga: 2/7/2018-KHK-703/22 md.)
(3) Öğretmenlerin Bakanlıkça belirlenen hizmet bölge veya alanlarında en az üç eğitim öğretim yılı görev yapması esastır. Bunların yer değiştirme suretiyle atamaları her yıl yapılan atama plan ve programları çerçevesinde eğitim öğretim faaliyetlerini etkilemeyecek şekilde sonuçlandırılır. (İptal son cümle: Anayasa Mahkemesinin 6/2/2013 tarihli ve E:2011/123, K:2013/26 sayılı Kararı ile.: Yeniden Düzenleme: 1/3/2014-6528/22 md.) Bakanlıkça belirlenen özür gruplarına bağlı yer değiştirmeler ise yarıyıl ve/veya yaz tatillerinde yapılır.
(4) Öğretmenlerin yer değiştirme suretiyle atamalarında uyulacak temel ilkeler, özür grupları, hizmet bölgeleri ve alanları, hizmet puanı ve diğer hususlara ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
(5) Özüre dayalı yer değiştirme istekleri hizmet puanı sıralamasındaki yetersizlik sonucu yerine getirilemeyenlere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 72 nci maddesi kapsamına girenlerin hakları saklı kalmak kaydıyla, istekleri hâlinde istekte bulundukları yere atanmaya hak kazanıncaya kadar, aylıksız izin verilebilir. Bu şekilde aylıksız izin verilen öğretmenler, bağlı bulundukları il millî eğitim müdürlüklerine bu amaçla tahsis edilmiş bulunan boş öğretmen kadrolarına aylıksız izinli olmak şartıyla atanır. Bunların atandıkları bu kadrolar aylıksız izin süresiyle sınırlı olarak saklı tutulur. Ancak, aylıksız izne ayrılan öğretmenler, üçüncü yıl sonuna kadar istedikleri yere atamalarının yapılamaması hâlinde durumlarına uygun boş öğretmen kadrolarına öncelikle atanırlar.
(6) Öğretmenlerin atamaları Bakanlıkça il/ilçe emrine veya doğrudan eğitim kurumuna yapılır. Bakanlıkça il/ilçe emrine atama yapılması hâlinde, öğretmenlerin atandıkları ildeki görev yerleri, hizmet puanları ve yeterlikleri dikkate alınarak il millî eğitim müdürünün teklifine göre valilerce belirlenir. .... " hükmüne yer verilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu, 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik dayanak alınarak hazırlanan "Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği" 17/04/2015 günlü, 29329 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
A- Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 29. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "hizmet puanı üstünlüğüne göre" ibaresi ile aynı maddenin 2. fıkrasına ilişkin iptal istemi yönünden;
Danıştay İkinci Dairesinin 23/12/2021 günlü, E:2016/1149, K:2021/5179 sayılı kararıyla; dava konusu Yönetmeliğin fen liseleri ile sosyal bilimler liselerine atamayı düzenleyen 29. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "... hizmet puanı üstünlüğüne ..." ibaresi ile 2. fıkrasının iptaline karar verilmiş olması nedeniyle, aynı fıkra ve ibareyle ilgili iptal istemi hakkında ayrıca karar verilmesine yer bulunmamaktadır.
B- Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 23. maddesinin 3. fıkrasının (a) ve (b) bentlerinin, Geçici 7. maddesinin dava konusu olan kısımlarının ve Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formunun davaya konu kısımlarının iptali istemi yönünden;
Dava konusu Yönetmeliğin, 04/07/2015 günlü, 29406 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile 23. maddenin 3. fıkrasının (a) ve (b) bentlerinin değiştirilmiş olması, yine 19/01/2016 günlü, 29598 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile Geçici 7. maddesinin yürürlükten kaldırılmış olması ve Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formunun değiştirilmiş olması nedeniyle anılan maddeler ve form yönünden davanın konusuz kaldığı görüldüğünden iptal istemi hakkında karar verilmesine yer bulunmamaktadır.
C- Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin;
1- "Adaylık işlemleri" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "veya yazılı ve sözlü" ibaresinin, "Performans değerlendirmesi" başlıklı 16. maddesinin 10. fıkrasının, "Sınava ilişkin usul ve esaslar" başlıklı 19. maddesinin 2. fıkrasının, "Sözlü sınav" başlıklı 21. maddesinin, "Yazılı ve sözlü sınav değerlendirmesi" başlıklı 22. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "ve sözlü" ibaresinin, yine aynı fıkranın 2. ve 3. cümlelerinin, "Komisyonlar" başlıklı 23. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde yer alan "veya yazılı ve sözlü" ibaresinin, aynı maddenin 3. ( a ve b bentleri hariç) 4. ve 5. fıkralarının, "Sınav sonuçlarına itiraz" başlıklı 24. maddesinin 2. fıkrasının, "Sınav sonrası işlemler" başlıklı 25. maddesinin 2. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "bu Yönetmelik hükümlerine göre yeniden performans değerlendirmesi" ibaresinin, aynı fıkranın ikinci cümlesinin, Yönetmelik ekinde yer alan Ek-4 Aday Öğretmen Sözlü Değerlendirme Formunun iptali istemi yönünden;
"Adaylık işlemleri" başlıklı 15. maddesinde; "(1) Aday öğretmenler, en az bir yıl fiilen çalışmak ve performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartlarını sağlamak kaydıyla, Bakanlıkça yapılacak yazılı veya yazılı ve sözlü sınava girmeye hak kazanır. ..." hükmüne;
"Performans değerlendirmesi" başlıklı 16. maddesinde; "(1) ... (10) Performans değerlendirmesinde başarılı olamayan aday öğretmenler, aday öğretmen unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişikleri kesilir. Ancak bunlardan aday öğretmenliğe başlamadan önce ilgili mevzuatına göre devlet memurluğunda adaylıkları kaldırılarak asıl memurluğa atanmış olanlar, Bakanlıkta kazanılmış hak aylık derecelerine uygun memur kadrolarına atanır. Başarısız olan aday öğretmenlerin başarısızlığa neden olan durumları değerlendiriciler tarafından belgelendirilir." hükmüne;
19. maddesinde sınava ilişkin usul ve esaslara dair düzenlemelere yer verilmiştir.
"Sözlü sınav" başlıklı 21. maddesinde; "(1) Yazılı sınavın ardından aday öğretmenler Bakanlıkça sözlü sınava tabi tutulabilir. Aday öğretmenlerin sözlü sınava tabi tutulup tutulmayacağı ve tutulacaksa sözlü sınavın yer ve zamanı Bakanlıkça önceden ilan edilir. Sözlü sınav illerde veya Bakanlık merkezinde oluşturulacak sözlü sınav komisyonu/komisyonları tarafından yapılır.
(2) Sözlü sınavda adaylar, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-4 Aday Öğretmen Sözlü Sınav Değerlendirme Formu üzerinden;
a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü,
b) İletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti,
c) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,
ç) Topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri,
yönlerinden sözlü sınav komisyonu üyelerince her bent ayrı ayrı 25 puan üzerinden değerlendirilir. ..." hükmüne;
"Yazılı ve sözlü sınav değerlendirmesi" başlıklı 22. maddesinde; "(1) Yazılı ve sözlü sınavların her biri 100 tam puan üzerinden değerlendirilir. Yazılı ve sözlü sınavlardan alınan puanların aritmetik ortalaması aday öğretmenin başarı puanını oluşturur. Başarı puanı altmış ve üzerinde olan aday öğretmenler başarılı sayılır. ..." hükmüne;
23. maddesinde komisyonlara, 24. maddesinde sınav sonuçlarına itiraza, 25. maddesinde sınav sonrası işlemlere ilişkin düzenlemelere ve Yönetmelik ekinde ise Ek-4 Aday Öğretmen Sözlü Değerlendirme Formuna yer verilmiştir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun "Öğretmenlik" başlıklı 43. maddesinde, aday öğretmen olarak mesleğe başlamış olanların, en az bir yıl fiilen çalışmak ve performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartıyla, yapılacak yazılı veya yazılı ve sözlü sınava girmeye hak kazanacakları ve uygulanacak olan sözlü sınavda bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, öz güven ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklık, topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri yönlerinden Milli Eğitim Bakanlığı tarafından oluşturulacak komisyonca değerlendirileceği düzenlenmektedir.
Öğretmenlik, 1739 sayılı Kanun'un 43. maddesinde "Öğretmenlik, Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas mesleğidir." şeklinde tanımlanmıştır. Aday öğretmenlik kuralının gerekçesinde; aday öğretmenlikten öğretmenliğe geçişte öngörülen yeni sistemle ülkemizin daha nitelikli bir öğretmen kadrosuna sahip olmasının amaçlandığı vurgulanmıştır.
Anayasa'nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti, eylem ve işlemleri hukuka uygun, insan haklarına dayanan, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, her alanda adil bir hukuk düzeni kurup bunu geliştirerek sürdüren, Anayasa'ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, hukukun üstün kurallarıyla kendini bağlı sayan, yargı denetimine açık olan devlettir.
Anayasa'nın 10. maddesinde yer verilen eşitlik ilkesi hukuksal durumları aynı olanlar için söz konusudur. Bu ilke ile eylemli değil, hukuksal eşitlik öngörülmüştür. Eşitlik ilkesinin amacı, aynı durumda bulunan kişilerin yasalar karşısında aynı işleme bağlı tutulmalarını sağlamak, ayrım yapılmasını ve ayrıcalık tanınmasını önlemektir. Bu ilkeyle, aynı durumda bulunan kimi kişi ve topluluklara ayrı kurallar uygulanarak kanun karşısında eşitliğin ihlali yasaklanmıştır. Kanun önünde eşitlik, herkesin her yönden aynı kurallara bağlı tutulacağı anlamına gelmez. Durumlarındaki özellikler, kimi kişiler ya da topluluklar için değişik kuralları ve uygulamaları gerektirebilir. Aynı hukuksal durumlar aynı, ayrı hukuksal durumlar farklı kurallara bağlı tutulursa Anayasa'da öngörülen eşitlik ilkesi zedelenmez.
Kamu görevlisi olarak memurların, Devlet ile olan ilişkileri statü hukuku içerisinde yürütülmektedir. Devlet, hukuki statüleri kanunlarla oluşturulan ve bu statü kurallarına göre mesleğe alınan memurlara; atama, yükselme, aylık, ödül, nakil, sınav vb. hak veya yükümlülükler getirebilir.
Aday öğretmenlik için getirilen kuralda düzenlenen sözlü sınav, bir kişinin davranış ve düşünceleri üstüne bilgi edinmek amacıyla sorulu cevaplı görüşme yapılarak ilgilinin muhakeme gücünü, bir konuyu kavrayıp özetleme ve ifade yeteneğini, genel görünümünü, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğunu ve liyakatini, yetenek ve kültürünü, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığını puan vermek suretiyle değerlendirme yöntemidir. Yazılı yarışma sınavında ilgililerin genel yetenek ve genel kültür seviyeleri ile alan bilgisi düzeyleri ölçüldüğünden sözlü sınavda anılan bilgilerin yeniden ölçülmesi yerine, belirtilen hususlarda değerlendirmeye tabi tutulması, sözlü sınavının yapılış amacına uygunluk taşımaktadır.
Aday öğretmenlik için getirilen kural ile, sınav yükümlülüğü aday öğretmen olarak memuriyete başlayan herkes için öngörülmüş bir düzenleme olup kuralın uygulanması bakımından kapsam dışında tutulan aday öğretmenler bulunmamaktadır. "Eğitim-Öğretim Hizmet Sınıfı" dışındaki diğer hizmet sınıflarında görev yapan aday memurlarla, anılan sınıfta görev yapan öğretmen unvanlı kişiler eşit olmadıkları için öğretmenlik hizmetinin önemi ve daha nitelikli bir öğretmen kadrosuna sahip olunması amacıyla, diğerlerinin aksine aday öğretmenlere yasal düzenlemeler çerçevesinde sınav yükümlülüğü getirildiği görülmektedir.
Bu durumda, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 43. maddesi kapsamı ve sınırları çerçevesinde ve bu üst hukuk normunun uygulanmasına yönelik olarak, aday öğretmenlerin adaylık işlemlerine, performans değerlendirmelerine, yazılı ve sözlü sınavlarına ilişkin ikincil düzenlemeler yapıldığı anlaşılmakta olup, dava konusu olan düzenlemelerde, kamu yararına, hizmet gereklerine ve üst hukuk normlarına aykırılık görülmemiştir.
Nitekim, Anayasa Mahkemesi'nin 04/12/2014 günlü, E:2014/99, K:2014/181 sayılı kararı ile, 01/03/2014 günlü, 6528 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 5. maddesiyle, 14/06/1973 günlü, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu'nun 43. maddesine eklenen altıncı fıkranın; birinci cümlesinde yer alan "yazılı ve sözlü sınava" ibaresi, 10/09/2014 günlü, 6552 sayılı Kanun'un 95. ve 19/11/2014 günlü, 6569 sayılı Kanun'un 24. maddeleriyle değiştirildiğinden, konusu kalmayan bu cümleye ilişkin iptal istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına, kalan bölümünün Anayasa'ya aykırı olmadığına ve iptal isteminin reddine karar verilmiştir.
Yine, Anayasa Mahkemesi'nin 10/09/2015 günlü, E:2015/5, K:2015/82 sayılı kararı ile, 19/11/2014 tarihli ve 6569 sayılı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 24. maddesiyle değiştirilen 14/06/1973 tarihli ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu'nun 43. maddesinin on birinci fıkrasında yer alan "... aday öğretmenler hakkında uygulanmaz." ibaresinin Anayasa'ya aykırı olmadığına ve iptal isteminin reddine karar verilmiştir.
2- "Öğretmenlerin aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresi" başlıklı 48. maddesinin iptali istemi yönünden;
"Öğretmenlerin aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresi" başlıklı 48. maddesinde; "(1) Öğretmenler, aynı eğitim kurumunda adaylık dâhil toplamda en fazla 8 yıl görev yapabilir.
(2) Aynı eğitim kurumunda yer değiştirme yapılacak yılın 30 Eylül tarihi itibarıyla toplam 8 yıl görev yapan öğretmenlerin atamaları, yapılacak duyuru üzerine ders yılının sona erdiği tarihten itibaren en fazla iki ay içinde, coğrafi durum ve ulaşım şartları göz önünde bulundurularak valiliklerce belirlenen ilçe gruplarında olmak üzere alanlarında öğretmen ihtiyacı bulunan eğitim kurumlarına tercihleri doğrultusunda hizmet puanı üstünlüğüne göre yapılır. Tercihlerine atanamayanlar ile tercih yapmayanların atamaları ise aynı eğitim kurumundaki görev süresi en fazla olandan başlamak üzere alanlarında öğretmen ihtiyacı bulunan ilçe gruplarındaki eğitim kurumlarına valiliklerce resen yapılır. ..." hükmüne yer verilmiştir.
Anayasa'nın 124. maddesinde; yönetmeliklerin, kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla çıkarılacağı belirtilmiştir. Bu nedenle, idareler tarafından çıkarılan yönetmeliklerin üst hukuk normuna aykırı olmaması gerekmektedir. Üst hukuk normunun ise, yönetmeliğin dayanağı olan hukuki düzenlemeler olduğu kuşkusuzdur.
Normlar hiyerarşisinde anayasal ve yasal düzenlemelerden sonra gelen idari düzenlemeler bir kanun hükmüne dayalı olarak hazırlanır ve kanun hükümlerine açıklık getirilmesi suretiyle bu kanun hükümlerinin uygulamaya geçirilmesi amaçlanır. İdarelerin düzenleme yetkisinin, yasalarla getirilen hükümleri aşacak veya daraltacak bir biçimde kullanılamayacağı da idare hukukunun en temel ilkelerindendir. Mevzuat belirleme tekniği açısından da, idarenin yasayla kendisine verilmiş olan görevleri idari metinlerle düzenlerken, bu görevlerin gerektirdiği teknik detayların belirlenmesi noktasında takdir yetkisine sahip olduğu açıktır.
Yurdun çeşitli hizmet bölgelerinde görev yapmaları zorunlu olan öğretmenlerin, hizmet puanı, hizmet bölgeleri, ihtiyaçlara göre bölgelerarası yer değiştirme esasları ve atamalarında uyulacak temel ilkeler ile hizmet alanları gibi hususlar, Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan yönetmelikte düzenlenmiştir.
Bir öğretmenin atandığı okulda asgari ve azami çalışma süresinin belirlenmesinin performansı olumlu yönde etkileyeceği, rotasyon uygulamasının coğrafi durum, ulaşım şartları dikkate alınarak öğretmenlerin tercihleri göz önünde bulundurularak aynı konumda olan tüm öğretmeler bakımından uygulanacağı açıktır.
Bu durumda, kamu hizmetinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesinin sağlanmasına yönelik olarak personelin bir hizmet biriminde uzun süre görev yapmasının, gerek personel gerekse hizmet yönünden ortaya çıkarabileceği olumsuzlukları gidermeyi amaçlayan dava konusu olan düzenlemelerde, kamu yararına, hizmet gereklerine ve üst hukuk normlarına aykırılık görülmemiştir.
3- "Diğer nedenlere bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 51. maddesinin 4. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "Bakanlığın uygun görmesi halinde" ibaresinin iptali istemi yönünden;
"Diğer nedenlere bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 51. maddesinde; "(1) ... (4) Afet bölgesi ilan edilen yerlerde bulunan eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenler, Bakanlığın uygun görmesi hâlinde yer değiştirme isteğinde bulunabilir. Bunlardan zorunlu çalışma yükümlülüğü olanlar, öncelikle zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen yerlere yer değiştirme isteğinde bulunabilir." hükmüne yer verilmiştir.
Diğer nedenlere bağlı yer değiştirmeler kapsamında, afet bölgesi ilan edilen yerlerde her durumda öğretmenlerin yer değiştirmelerinin o bölgelerde öğretmen kalmamasına yol açacağının açık olduğu, eğitim ve öğretimin devam ettiği, afet bölgesinden öğretmenlerin tayininin, bölgenin durumu göz önünde bulundurularak belirli bir plan ve program çerçevesinde gerçekleştirilmesi gerektiği hususları dikkate alındığında; dava konusu ibarelerde, kamu yararına ve hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir.
4- "İsteğe bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 52. maddesinde "eğitim özrüne" yer verilmemesi yolundaki eksik düzenlemenin iptali istemi yönünden;
"İsteğe bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 52. maddesinde; "(1) Öğretmenlerden yer değiştirme yapılacak yılın 30 Eylül tarihi itibarıyla kadrolarının bulunduğu eğitim kurumunda üç yıllık çalışma süresini tamamlayanlar il içinde, bulundukları ilde üç yıllık çalışma süresini tamamlayanlar ise iller arasında yer değiştirme isteğinde bulunabilir. Üç yıllık çalışma süresinin hesabında il içinde yer değiştirecekler bakımından kadrolarının bulunduğu eğitim kurumunda, iller arasında yer değiştirecekler bakımından ise bulunduğu ilde fiilen öğretmen veya ikinci görev kapsamında eğitim kurumu yöneticisi olarak geçirilen süreler dikkate alınır.
(2) Sağlık ve aile birliği mazeretlerine bağlı olarak zorunlu çalışma yükümlülüğü ertelenen öğretmenler, bulundukları eğitim kurumunda en az üç yıl görev yapmaları şartıyla il içinde yer değiştirme isteğinde bulunabilir.
(3) İkinci görev kapsamında yönetici olarak görev yapmakta iken öğretmenliğe atanmak isteyenler ile ihtiyaç ve norm kadro fazlası öğretmenlerin isteğe bağlı yer değiştirmelerinde süre şartı aranmaz.
(4) Görev yerleri eğitim kurumunun kapanması, norm kadro değişikliği, hizmetin gereği ve benzeri çeşitli nedenlerle istekleri doğrultusunda veya resen değiştirilen öğretmenlerin bulundukları eğitim kurumunda veya ilde çalışılması gereken sürenin hesabında, daha önceki eğitim kurumlarında veya ilde geçen hizmet süreleri birlikte değerlendirilir." hükmüne yer verilmiştir.
Yönetmeliğin "Mazeret ve engellilik durumuna bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 49. maddesinde, öğretmenlerin, aile birliği, sağlık, can güvenliği mazeretlerine veya engellilik durumuna bağlı yer değiştirmelerine ilişkin şartlara yer verilmiş olmakla birlikte, kamu hizmetinin düzenli ve istikrarlı bir şekilde yürütülebilmesi için, öğretmenlerin mazerete bağlı yer değiştirmeleri ile kamu hizmetinin ihtiyaçları arasında adil bir denge kurulması gerektiği açıktır.
Diğer taraftan, dava konusu Yönetmeliğin dayanağı olan Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelikte yer değiştirme mazereti olarak "öğrenim özrü"ne yer verilmediği görülmektedir.
Bu itibarla, Yönetmeliğin 52. maddesinde "eğitim özrüne" yer verilmemesi eksik düzenleme olarak görülmemiştir.
5- "Değerlendirme ölçütleri" başlıklı 54. maddesinin iptali istemi yönünden;
"Değerlendirme ölçütleri" başlıklı 54. maddesinde; "(1) Bu Yönetmelik kapsamında, Bakanlığa bağlı her derece ve türden eğitim kurumunda görev yapan ve adaylık sürecini tamamlamış olan öğretmenlerin başarı, verimlilik ve gayretlerini ölçmek üzere her ders yılı sonunda, görev yaptığı eğitim kurumunun müdürü tarafından değerlendirmesi yapılır.
(2) Değerlendirme ölçütleri olarak Ek-3’te yer alan Form esas alınır. Değerlendirmeler ders yılı bitiminden itibaren bir ay içinde, MEBBİS üzerinde oluşturulacak modül üzerinden gerçekleştirilir.
(3) Bu madde kapsamındaki değerlendirmelerin Bakanlıkça duyurulacak usul ve esaslar çerçevesinde, zamanında, nesnel ve tarafsız şekilde yürütülmesinden ilgili il millî eğitim müdürü sorumludur.
(4) Bu değerlendirmeler öğretmenlere başarı belgesi verilmesinde dikkate alınır.
(5) Değerlendirmelerin yapılmasına ilişkin ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye ve uygulamayı yönlendirmeye Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü yetkilidir." hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verildiği üzere, Bakanlığa bağlı her derece ve türden eğitim kurumunda görev yapan ve adaylık sürecini tamamlamış olan öğretmenlerin başarı, verimlilik ve gayretlerini ölçmek üzere her ders yılı sonunda, görev yaptığı eğitim kurumunun müdürü tarafından, Ek-3 Formda yer alan değerlendirme ölçütleri esas alınarak değerlendirilmesinin, öğretmenleri başarıya teşvik edeceğinden, eğitim hizmetlerine olumlu etkisi olacağı açıktır.
Bu durumda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu, 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik hükümleri kapsamı ve sınırları çerçevesinde, bu üst hukuk normlarının uygulanmasına yönelik olarak, ikincil bir düzenleme yapıldığı anlaşılmakta olup, dava konusu olan maddede, kamu yararına, hizmet gereklerine ve üst hukuk normlarına aykırılık görülmemiştir.
6- "Hizmet sınıfının değiştirilmesi" başlıklı 58. maddesinin 1. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "ile haklarında yapılan denetim ve soruşturma sonunda yetersizliği nedeniyle öğretmenlik görevini yapamayacağı tespit edilenler" ibaresinin iptali istemi yönünden;
"Hizmet sınıfının değiştirilmesi" başlıklı 58. maddesinde; "(1) Öğretmenlik görevini devamlı surette yapamayacakları resmî ve özel eğitim ve araştırma hastaneleri veya üniversite hastanelerince düzenlenen sağlık kurulu raporunda belirtilenlerden Sosyal Güvenlik Kurumunca raporu uygun bulunanlar ile haklarında yapılan denetim ve soruşturma sonucunda yetersizliği nedeniyle öğretmenlik görevini yapamayacağı tespit edilenler diğer hizmet sınıflarındaki durumlarına uygun kadrolara atanabilir. ..." hükmüne yer verilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Bir sınıftan başka bir sınıfa geçme" başlıklı 71. maddesinde, memurların eşit dereceler arasında veya derece yükselmesi suretiyle sınıf değiştirmelerinin caiz olduğu, bu şekilde sınıf değiştireceklerin geçecekleri sınıf ve görev için bu Kanunda veya kuruluş kanunlarında belirtilen niteliklere sahip olmalarının şart olduğu, bu durumda sınıfları değişenlerin eski sınıflarının derecesinde elde ettikleri kademelerde geçirdikleri sürelerin yeni sınıflardaki derecelerinde dikkate alınarak işlem tesis edileceği, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun “Öğretmenlik Mesleği” başlıklı 43. maddesinde; öğretmenliğin, Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas mesleği olduğu belirtilmiş, bu maddeye 5204 sayılı Kanunla eklenen dördüncü fıkrada, öğretmenlik mesleğinin; adaylık döneminden sonra öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olmak üzere üç kariyer basamağına ayrıldığı hükme bağlanmıştır.
İdareler, normlar hiyerarşisine aykırı olmayacak şekilde, hizmette etkinliğin sağlanması için gerekli önlemleri alma, bu kapsamda mevzuat değişikliği yapma hususunda takdir yetkisine sahiptirler. Kamu hizmetlerinin hangi koşullar altında ve nasıl yürütüleceğini önceden saptamak her zaman mümkün olmadığı için, gelişen durumlara ayak uydurmak ve ortaya çıkan ihtiyaçları karşılayabilmek amacıyla düzenleyici işlemler üzerinde gerekli değişiklikleri yapma hususunda da idarelerin takdir yetkisi bulunmaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; Yönetmelik maddesi hükmüne göre; hizmet sınıfı değiştirilmek suretiyle atamaya ilişkin düzenlemede, üst hukuk normlarına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık görülmemiştir. Nitekim, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 02/11/2020 günlü, E:2020/703, K:2020/2015 sayılı kararı da bu yöndedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 17/04/2015 günlü, 29329 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin; 23. maddesinin 3. fıkrasının (a) ve (b) bentleri, 29. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "hizmet puanı üstünlüğüne göre" ibaresi ile aynı maddenin 2. fıkrası, Geçici 7. maddesi ve Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formu yönünden KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA oyçokluğuyla;
2. Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin; 16. maddesinin 10. fıkrasının birinci cümlesi, 19. maddesinin 2. fıkrası, 21. maddesinin 2. fıkrası, 25. maddesinin 2. fıkrası yönünden oyçokluğuyla, Yönetmeliğin dava konusu olan diğer kısımları yönünden ise oybirliğiyle DAVANIN REDDİNE;
3. Dava kısmen kvyo, kısmen ret ile sonuçlandığından, ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin yarısı olan …-TL'lik kısmının davacı üzerinde bırakılmasına, geriye kalan …-TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, posta gideri avansından artan miktarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine;
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine;
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 23/12/2021 tarihinde karar verildi.


(X) KARŞI OY :
Dava konusu Yönetmeliğin 29. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "hizmet puanı üstünlüğüne göre" ibaresi ile aynı maddenin 2. fıkrasının iptali istemi yönünden;
Dava konusu Yönetmelik hakkında açılan başka bir davada; Danıştay İkinci Dairesinin 23/12/2021 günlü, E:2016/1149, K:2021/5179 sayılı kararıyla, Yönetmeliğin fen liseleri ile sosyal bilimler liselerine atamayı düzenleyen 29. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "... hizmet puanı üstünlüğüne ..." ibaresi ile 2. fıkrasının iptaline karar verilmiş ise de; işbu davada da aynı düzenlemeler yönünden aynı gerekçelerle esastan iptal kararı verilmesi gerektiği görüşüyle, karar verilmesine yer olmadığına yönelik olarak verilen karara bu kısmı itibarıyla katılmıyoruz.


(XX) KARŞI OY :
Dava konusu Yönetmeliğin 19. maddesinin ikinci fıkrasında ''Sınavın, yazılı ve sözlü olarak yapılması halinde önce yazılı sınav, bu sınav sonuçlarının açıklanmasını beklemeden de sözlü sınav yapılır.'' düzenlemesi yer almaktadır.
Yönetmeliğin, "Yazılı ve sözlü sınav değerlendirmesi" başlıklı 22. maddesinin birinci fıkrasında, "Yazılı ve sözlü sınavların her biri 100 tam puan üzerinden değerlendirilir. Yazılı ve sözlü sınavlardan alınan puanların aritmetik ortalaması aday öğretmenin başarı puanını oluşturur. Başarı puanı altmış ve üzerinde olan aday öğretmenler başarılı sayılır" hükmüne yer verilmiş olup; yazılı sınav sonucu açıklandıktan sonra başarılı olan adaylar sözlü sınava çağrılacağına ve yazılı ve sözlü sınavda alınan puanların aritmetik ortalaması alınarak adaylar başarılı sayılacağına göre; yazılı sınava girmiş, ancak sınav sonucu henüz açıklanmadığı için bu sınavda başarılı olup olmadığını bilmeyen aday öğretmenin sözlü sınava çağrılması, adayın başarı değerlendirmesinin objektiflikten uzak olarak yapılmasına ve sınav yöntemlerinden olan "yazılı ve sözlü" puanlarının aritmetik ortalamasının alınması yönünden de kimi olumsuz değerlendirmelere sebep olabileceğinden, ikinci fıkrada yer alan "bu sınav sonuçlarının açıklanmasını beklemeden de sözlü sınav yapılır" ibaresinin iptal edilmesi gerektiği görüşüyle çoğunluk kararının bu fıkra hükmüne ilişkin kısmına katılmıyoruz.


(XXX) KARŞI OY :
Dava konusu Yönetmeliğin 21. maddesinin ikinci fıkrasında; ''Sözlü sınavda adaylar, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-4 Aday Öğretmen Sözlü Sınav Değerlendirme Formu üzerinden;
a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü,
b) İletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti,
c) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,
ç)Topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri, yönlerinden sözlü sınav komisyonu üyelerince her bent ayrı ayrı 25 puan üzerinden değerlendirilir." hükmüne yer verilmiştir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununda aday öğretmenlerin sözlü sınava tabi tutulmaları ve bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı, topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri yönlerinden değerlendirilecekleri hüküm altına alınmakla birlikte; sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurları ile gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla; sözlü sınav konuları belirlenerek, belirlenen konular üzerinden bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü, iletişim becerileri, özgüveni ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı, topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri açısından değerlendirme yapılması yönünde bir düzenleme getirilmesi gerekirken, uyuşmazlık konusu Yönetmeliğin 21. maddesinin ikinci fıkrasında sözlü sınav konularının belirlenmemesinde hukuka uyarlık bulunmadığı ve iptaline karar verilmesi gerektiği görüşüyle bu fıkraya ilişkin aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.


(XXXX) KARŞI OY :
Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 16. maddesinin 10. fıkrasının birinci cümlesinin, 25. maddesinin 2. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "bu Yönetmelik hükümlerine göre yeniden performans değerlendirmesi" ibaresinin, aynı fıkranın ikinci cümlesinin iptali istemi yönünden;
Dava konusu Yönetmeliğin 16. maddesinin onuncu fıkrasında, ''Performans değerlendirmesinde başarılı olamayan aday öğretmenler, aday öğretmen unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişikleri kesilir. Ancak bunlardan aday öğretmenliğe başlamadan önce ilgili mevzuatına göre devlet memurluğunda adaylıkları kaldırılarak asıl memurluğa atanmış olanlar, Bakanlıkta kazanılmış hak aylık derecelerine uygun memur kadrolarına atanır. Başarısız olan aday öğretmenlerin başarısızlığa neden olan durumları değerlendiriciler tarafından belgelendirilir.'' düzenlemeleri yer almaktadır.
Aynı Yönetmeliğin 25. maddesinin ikinci fıkrasında ise, ''Sınavda başarılı olamayan aday öğretmenler, il içinde aynı hizmet alanında başka bir eğitim kurumunda görevlendirilerek bu Yönetmelik hükümlerine göre yeniden performans değerlendirmesi ve sınava tabi tutulur. Bu kapsamdaki aday öğretmenlerden performans değerlendirmesinde veya sınavda başarısız olanlar öğretmenlik unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişikleri kesilir. Ancak bunlardan aday öğretmenliğe başlamadan önce ilgili mevzuatına göre devlet memurluğunda adaylıkları kaldırılarak asıl memurluğa atanmış olanlar, Bakanlıkta kazanılmış hak aylık derecelerine uygun memur kadrolarına atanır.'' kuralına yer verilmiştir.
Performans değerlendirilmesinde başarılı olmayan aday öğretmenlerin, aday öğretmen unvanını kaybetmelerine ilişkin düzenleme yerinde ise de; "Memuriyetle ilişikleri kesilir." düzenlemesinin yerinde olmadığı; zira, daha önce adaylığı kaldırılan ve asıl memurluğa atanmış olanların "aday öğretmen unvanını kaybetmeleri halinde" memur kadrosuna ataması öngörülmüş iken, aynı değerlendirmeye alınan ve aynı değerlendiriciler tarafından olumsuz değerlendirilmesi sonucu, birinin memuriyetle ilişiğinin kesilmesi, diğerinin ise asli memur kadrosuna atanmış olmasında, adaylıkta eşit statüde bulunanların, geçmiş hizmetlerine bakılarak farklı işlemlere tabi tutulmasının yerinde olmadığı ve bu nedenle anılan fıkralarda geçen "Memuriyetle ilişikleri kesilir." ibaresinin iptali gerekeceği görüşüyle çoğunluk kararının bu kısmına katılmıyorum.


(XXXXX) KARŞI OY :
Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 23. maddesinin 3. fıkrasının (a) ve (b) bentlerinin, Geçici 7. maddesinin dava konusu olan kısımlarının ve Yönetmelik ekinde yer alan Ek-3 Performans Değerlendirme Formunun dava konusu olan kısımlarının iptali istemi yönünden;
Yargısal denetimden amaç "hukuka uygunluk" denetimi olduğuna ve yargısal denetim de işlemin kurulduğu tarih itibarıyla gerçekleştiğine göre, dava konusu düzenleyici işlemin hukuka uygunluğunun denetlenerek bir karar verilmesi gerekmekte iken, dava konusu düzenleyici işlemden sonra yürürlüğe giren Yönetmelik ile, uyuşmazlık konusu Yönetmeliğin dava konusu olan maddelerinin yürürlükten kaldırılması veya değiştirilmesi nedeniyle davanın konusuz kaldığından bahisle, karar verilmesine yer olmadığına yönelik verilen kararın bu kısmına katılmıyorum.