Danıştay 13. Daire 2021/3689 Esas 2021/5283 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/3689
Karar No:2021/5283

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...Mühendislik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

MÜDAHİL
(DAVALI İDARE YANINDA) : ...Yapı Proje Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Toplu Konut İdaresi Başkanlığı'nca 06/10/2020 tarihinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 21. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi uyarınca pazarlık usulü ile gerçekleştirilen ...ihale kayıt numaralı "Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi I. Etap İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi" ihalesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; uyuşmazlık konusu olayda; Yenikapı Mevlevihanesi'nin de içinde bulunduğu İstanbul Zeytinburnu Merkezefendi'de 104.756 m² alanda, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi tarafından kullanılmak üzere Topkapı Yerleşkesi'nin inşası amacıyla Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile Vakıflar Genel Müdürlüğü arasında protokol imzalanarak bu kapsamda yerleşkeye ait tesislerin inşa edileceği, söz konusu eğitim tesislerine ait projelerin yapım tekniği açısından özellik arz ettiği, söz konusu projelerin yerleşkenin inşa edileceği alanın tarihi ve kültürel yapısına uygun ve nitelikli, tamamlandığında İstanbul'a değer katacak özellikte olduğu, proje alanının inanç turizmi açısından birçok ziyaretçiyi ağırlamakta olan İstanbul'un önemli noktalarından biri olduğu, proje alanı içerisinde bulunan Yenikapı Mevlevihanesi, ...Camii, Topkapı Surları ve Mezarlıklar, Panorama 1453, Fetih Müzesi, Planetaryum'un önemli ziyaret merkezleri olduğu, bu sebeple yapılacak proje ve eserlerin yapım teknik ve özelliği ile tasarım açısından söz konusu tarihi dokuya uygun ve nitelikli yapılmasını gerektirdiği, kaldı ki söz konusu projenin cephe karakteristiği ve malzeme seçimleriyle tarihi eserlerle benzer mimari yöntemlerin kullanılacağı ve mimari tasarımın sahip olduğu kendine özgü karakteri gereği muhtelif inşa teknikleri, değişken yüzey ve cephe özellikleri ile bu hususların gerçekleşmesini mümkün kılacak en uygun yapı malzemeleri ile uygun montaj tekniklerinin kullanılacağı, diğer yandan covit-19 salgını nedeniyle eğitim-öğretim faaliyetlerinin etkin ve verimli şekilde yürütülebilmesi bakımından yeni tesislere acil ihtiyaç bulunduğu hususlarının birlikte değerlendirilmesi sonucunda, idarelerin, ihaleyi pazarlık usulü ile yapabilmesi için, 4734 sayılı Kanun'un 21. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan yapım tekniği açısından özellik arz etmesi açısından ivedilikle yapılması gerekliliği şartlarının dava konusu ihaleye ilişkin işte gerçekleştiği; bu durumda, dava konusu yapım işinde 4734 sayılı Kanun'un 21. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde sayılan şartların oluştuğu anlaşıldığından, anılan ihalenin pazarlık usulü ile gerçekleştirilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, işin süresinin 600 gün olduğu dikkate alındığında dava konusu ihalede ivedilik şartının gerçekleşmediği, 4734 sayılı Kanun'un 21. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde sayılan şartların oluşmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, usul yönünden, davacının sübjektif ehliyetinin bulunmadığı, dava konusu ihalenin 06/10/2020 tarihinde yapılmış olmasına karşın davacı şirketin 15/02/2021 tarihinde kurulduğu, ayrıca davacı şirketin EKAP kaydının bulunmadığı; esas yönünden, dava konusu ihalenin yapım tekniği açısından özellik arz eden proje vasfında bulunduğundan 4734 sayılı Kanun'un 21. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan şartların oluştuğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile İdare Mahkemesi kararının Dairemiz kararında belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı'nca 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 21. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi uyarınca pazarlık usulü ile ...ihale kayıt numaralı "Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi I. Etap İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi" ihalesinin 06/10/2020 tarihinde gerçekleştirildiği, davacı şirket tarafından anılan ihalenin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü" başlıklı 11. maddesinde, Anayasa hükümlerinin, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kuralları olduğu; "Hak arama hürriyeti" başlıklı 36. maddesinde, herkesin, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğu belirtilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde, iptal davaları, idari işlemler hakkında menfaatleri ihlâl edilenler tarafından, tam yargı davaları ise idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan davalar olarak tanımlanmış; 14. maddesinin 3/c bendinde, dava dilekçelerinin, diğer ilk inceleme konuları yanında ehliyet yönünden de inceleneceği belirtilmiş; aynı Kanun'un 15. maddesinin 1/b bendinde ise, 14. maddenin 3/c, 3/d ve 3/e bentlerinde yazılı hâllerde davanın reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1/a fıkrasında, iptal davaları, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmaktadır.
Yargı kararlarında ve doktrinde "menfaat" kavramının davacı ile iptalini istediği idarî işlem arasındaki bağı, ilgiyi ifade ettiği belirtilmekte ve idarî işlem ile dava açan kişi arasında meşrû, güncel ve ciddî bir alâka söz konusu ise, davada menfaat bağının bulunduğu kabul edilmektedir. İptal davalarında davacı olabilmek için subjektif bir hakkın ihlâl edilmesi şartı aranmamakta, menfaat ihlâli yeterli sayılmaktadır.
Dolayısıyla, iptal davasının gerek anılan maddede, gerekse içtihat ve doktrinde belirtilen hukukî nitelikleri göz önüne alındığında, idare hukuku alanında tek taraflı irade açıklamasıyla kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte tesis edilen idarî işlemlerin, bu idarî işlemle meşru, kişisel ve güncel bir menfaat alâkası kurabilenler tarafından iptal davasına konu edilebileceğinin kabulü gerekmektedir.
İptali istenilen işlemin ihale işlemi olduğu, dava konusu ihalenin 06/10/2020 tarihinde gerçekleştirildiği, davacı şirketin kuruluşunun ise 15/02/2021 tarih ve 10267 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde İstanbul Ticaret Sicili Müdürlüğü'nce ilanıyla kurulup tescil edildiğinin ilân edildiği ve bu suretle tüzel kişilik kazandığı, anlaşılmakta olup ihalenin yapıldığı tarihte hukuk aleminde olmayan davacı şirketin ihaleyle arasında güncel bir menfaat alâkası bulunmadığından, davanın esası incelenmeksizin ehliyet yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, esası incelenmek suretiyle verilen davanın reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddi yolundaki .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutar ile istemi hâlinde kullanılmayan ...-TL yürütmeyi durdurma harcının davacıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 22/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.