Danıştay 13. Daire 2021/2652 Esas 2021/4252 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/2652
Karar No:2021/4252


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Petrol Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bayilik lisansı ile faaliyette bulunan davacı şirketin teknik düzenlemelere aykırı akaryakıt ikmal ettiğinden bahisle 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 19. maddesinin 2. fıkrasının (e) bendinin (3) numaralı alt bendi ile aynı fıkranın (f) bendi uyarınca 100.521,00-TL idari para cezası ile cezalandırılmasına yönelik … tarih ve … sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacı şirketin ... plaka sayılı tanker araç ile ikmal ettiği fuel oil yakıtın teslim aşamasında alınan numuneler üzerinde, ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi tarafından yapılan analiz sonucunda tanzim edilen … tarih ve … referans numaralı analiz raporunda, "Numune, kinematik viskozite değeri ile TS 2177 fuel-oil standardı kalorifer yakıt kriterlerine uygun değildir" değerlendirmesinde bulunulduğu, numune alma sırasında davacı şirkete bırakılan şahit numune üzerinde TÜBİTAK MAM tarafından yapılan analiz üzerine düzenlenen … tarih ve … sayılı analiz raporunda ise, "Fuel-oil no:4 'kinematik viskozite' sınır değerinin en çok 11,5 olması gerekirken numune değerinin 15,00 olduğu" belirlemesinde bulunulduğu, bu durumda, ikmal ettiği kalorifer yakıtının teknik düzenlemelere uygun olmadığı yönünde iki farklı analiz raporu ve eyleme uyan yasa maddesi doğrultusunda davacı şirkete verilen idari para cezasına konu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı; öte yandan, her ne kadar davacı şirket tarafından, yakıtın ikmal edildiği nokta ile teslim edildiği nokta arasında yaklaşık 1.000 kilometre mesafe bulunduğu ve bu mesafe esnasında yakıtın değerlerinde taşınmaya ve hava koşullarına bağlı değişimler yaşanabileceği iddia edilmiş ise de, anılan analiz raporlarında bu şekilde bir kanaate yer verilmediğinden bu iddiaya itibar edilemeyeceği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdarî Dava Dairesi'nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava dilekçesinde ve istinaf başvuru dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların incelenmeden karar verildiği, yakıtın Türkiye Petrol Rafinerileri Anonim Şirketi'nden yüklenerek tankerin mühürlendiği, ürünün Gaziantep İl Bilim Sanayi ve Teknoloji Müdürlüğü ile Gaziantep Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü yetkilileri nezaretinde mühürleri açılarak numunelerin alındığı, söz konusu mühürlerde herhangi bir usulsüzlük bulunsa idi bu hususun numune alma tutanağında belirtilmesi gerektiği, yakıtın mühürlü şekilde teslim alınarak mühürlü şekilde idareye teslim edildiği için ürüne müdahale etmelerinin imkansız olduğu, ürünün yolculuk esnasında soğuyarak akışkanlık değerinin değişmiş olabileceği, 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (e) bendi ile aynı bendin (3) numaralı alt bendinin Anayasa'ya aykırı olduğu ve iptal edilmesi için Anayasa Mahkemesi'ne başvurulması gerektiği, soruşturma raporunun yeterli inceleme yapılmadan düzenlendiği, bilirkişi incelemesi yapılmadan karar verildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı tarafından, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenlerin kararın bozulmasını gerektirecek sebepler olmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek ve dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Gaziantep Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü tarafından 22/06/2018 tarihinde yapılan denetimde, Gaziantep Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü'nün "KALYAK" ihtiyacını karşılamak üzere bayilik lisansı ile faaliyette bulunan davacı şirket tarafından yakıt ikmali yapılan … plakalı tankerden alınan "Fuel Oil" numuneleri analiz için ODTÜ PAL'e gönderilmiştir.
ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi tarafından yapılan analiz sonucunda tanzim edilen … tarih ve … referans numaralı analiz raporunda, "Numune, kinematik viskozite değeri ile TS 2177 fuel-oil standardı kalorifer yakıt kriterlerine uygun değildir" değerlendirmesinde bulunulmuştur.
22/06/2018 tarihli numune alma tutanağına göre alınan numunelerden davacı şirkete bırakılan şahit numune üzerinde TÜBİTAK MAM tarafından yapılan analiz üzerine düzenlenen … tarih ve … sayılı analiz raporunda, numunenin "Kinematik viskozite" sınır değerinin en çok 11,5 olması gerekirken 15,00 olduğu belirlenmiştir.
ODTÜ PAL tarafından düzenlenen rapor esas alınarak, 5015 sayılı Kanun'un 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (ı) bendine aykırılık nedeniyle anılan Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (e) bendinin (3) numaralı alt bendi ile aynı fıkranın (f) bendi uyarınca tesis edilen işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun "Lisans sahiplerinin temel hak ve yükümlülükleri" başlıklı 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (ı) bendinde, bu Kanun'a göre faaliyette bulunanların; piyasa faaliyetlerinde, Kurul'un belirleyeceği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamakla yükümlü oldukları vurgulanmış; işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan hâliyle 19. maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendinin (3) numaralı alt bendinde, 4. maddenin dördüncü fıkrasının (l) bendi haricindeki bentlerinin ihlâli hâlinde, sorumlularına üç yüz elli bin Türk Lirası idarî para cezası verileceği belirtildikten sonra aynı fıkranın (f) bendinde, 4. maddenin dördüncü fıkrasının (l) bendi kapsamındaki ihlâller hariç olmak üzere bayiler için (e) bendinde yer alan cezanın beşte birinin uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
Öte yandan, petrol piyasasına ilişkin faaliyetler kapsamındaki tesislerin ve piyasaya sunulan petrol ve madenî yağın teknik düzenlemelere ve standartlara uygunluğu ile ilgili usul ve esasların belirlenmesi amacıyla çıkarılan ve 10/09/2004 tarih ve 25579 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmelik'in 5. maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde, akaryakıtın teknik düzenlemelere uygun olmasının zorunlu olduğu; (b) bendinde, ürünlerin öncelik sırasıyla TS veya EN standartlarına veya bu standartlar yoksa, TSE tarafından kabul gören diğer standartlara uygun olmasının esas olduğu belirtilmiş; 7. maddesinin (d) bendinde ise, lisans sahiplerinin akaryakıtı teknik düzenlemelere uygun olarak arz etmekle yükümlü oldukları ifade edilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu işlem, davacının teknik düzenlemelere aykırı akaryakıt ikmal ettiğinden bahisle tesis edilmiş olup, analize tâbi tutulan numune yalnızca "kinematik viskozite" parametresi yönünden teknik düzenlemelere aykırı bulunmuştur.
İhtilâfın hâlli için gerekli görüldüğünden Dairemizin 13/09/2021 tarihli ara kararı ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi'nden; "kinematik viskozite parametresinin üretim aşamasında ayarlanıp ayarlanmadığı, 'kinematik viskozite' parametresinin ölçümünde dış etkenlerin ve/veya dışarıdan herhangi bir müdahalenin ya da ürünün 1000 km civarında taşınmasının ne kadar etkili olduğu, böyle bir dış etken ve/veya müdahale varsayımı altında numunenin diğer teknik düzenleme parametrelerinde de değişiklik olup olmayacağı, fuel-oil ürününe ait numunede diğer bütün parametreler sınır değerlere uygun tutulmak suretiyle, ürün rafineriden çıktıktan sonra bayilerin sorumluluğu altındayken, bu kişiler tarafından sadece 'kinematik viskozite' parametresinin sonradan müdahale ile standardının altında veya üzerinde olacak şekilde değiştirilmesinin teknik olarak mümkün olup olmadığı, akaryakıtın nakli için kullanılan tankerde ya da numune alınan tankta daha önceden benzin, motorin vb. maddelerin bulunması ve sonrasında tankın iyi temizlenmemesi ya da küçük miktarda da olsa mazot ve benzinin depoda ya da taşıma için kullanılan tankerde yanlışlıkla karıştırılması hâlinde analiz raporunda 'kinematik viskozite' parametresinin teknik düzenlemelere aykırı, diğer bütün parametrelerin ise sınır değerlere uygun çıkmasına teknik olarak sebebiyet verip veremeyeceği" sorulmuştur.
Ara kararı üzerine gönderilen cevabi yazıda, "Fuel oil ürünlerinde kinematik viskozite parametresi değeri, üretim aşamasında rafineriler tarafından ayarlanabilmektedir. Fuel oil ürünlerinde kinematik viskozite parametresinin ölçüm değeri, dış etkenlerden veya dışarıdan herhangi bir müdahaleden etkilenebilir. Fakat mühürlü bir tankta ürünün 1000 km civarında taşınması işleminin dışarıdan herhangi bir müdahale olmadığı taktirde kinematik viskozite değerinde aykırılığa neden olmayacağı değerlendirilmektedir. Fuel oil ürünlerinde diğer bütün parametreler sabit tutulmak suretiyle sadece kinematik viskozite parametresinin standarda aykırı hâle gelebilmesinin, numunenin viskozite değerinin rafineride üretim aşamasında ayarlanması veya ürüne kinematik viskozite değeri 11,5 mm²/s değerinden yüksek bir maddenin karışması ile mümkün olabileceği değerlendirilmektedir. Akaryakıtın nakli için kullanılan tankerde veya numune alınan tankta daha önceden kinematik viskozite parametresi 11,5 mm²/s değerinden daha yüksek miktarda başka bir ürün olması durumunda söz konusu karışımın viskozite değerinin standartta verilen referans sınır değerlerine aykırı hâle gelebileceği değerlendirilmektedir." yönünde görüş bildirildiği görülmektedir.
Uyuşmazlık konusu olayda, davacının ikmal ettiği üründen alınan numunenin analizi sonucunda düzenlenen fuel oil muayene raporunda, analizi yapılan ürünün kinematik viskozite parametresi dışındaki parametrelerin teknik düzenlemelere uygun bulunduğunun tespit edildiği, ayrıca, yakıt ikmali yapılan … plakalı tankerden analiz için alınan numuneler için 22/06/2018 tarihli numune alma tutanağının düzenlendiği, tutanakta tank mühürlerinin seri numaralarının belirtildiği hâlde söz konusu mühürlere müdahale edildiğine ilişkin herhangi bir belirleme yapılmadığı, dolayısıyla davacının akaryakıta müdahale ettiğine ilişkin somut bir tespite de yer verilmediği görülmektedir.
Bu durumda, akredite laboratuvarlar tarafından verilen görüşler de göz önünde bulundurulduğunda, numunenin sadece kinematik viskozite parametresinin teknik düzenlemelere aykırı çıkması, diğer parametrelerin uygun bulunması ve davacının numune alınan akaryakıta bir müdahalesinin olduğuna ilişkin somut bir tespitin de bulunmaması karşısında, davacının, akaryakıtı teknik düzenlemelere uygun olarak arz etme yükümlülüğünü yerine getirmediğinden söz etmeye imkân bulunmadığından, dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 09/12/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.