Danıştay 6. Daire 2018/5297 Esas 2021/13393 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/5297
Karar No : 2021/13393

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … A.Ş. (Mülga …Genel Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bilecik İli, Bozüyük İlçesi, … Mahallesi, …ada, … parsel sayılı taşınmazın, "PTT hizmet alanı" iken "hükümet konağı rezerv alanı" olarak değiştirilmesine ilişkin 1997 tarihli 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planı ile söz konusu alanda yeniden imar planı değişikliği yapılması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Bozüyük Belediye Meclisinin … tarihli … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporu ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu plan tadilat isteminde yer verilen "PTT hizmet alanı" fonksiyonuna yönelik olarak, gerek 1997 tarihli revizyon imar planının kabul edildiği tarihte yürürlükte bulunan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelikte, gerekse plan tadilat talebinin reddine dair işlem tarihinde yürürlüğe giren Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinde "PTT hizmet alanı" kullanımının tanımlanmadığı, eki lejantlarda da bu kullanımı ifade eden gösterime yer verilmediği, halihazırdaki planda öngörülen resmi kurum alanında "PTT hizmet alanı" kullanımının olabileceği, dava konusu 1997 tarihli revizyon imar planı ile söz konusu alanda plan değişikliği yapılması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Bozüyük Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararında imar mevzuatı, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; uyuşmazlık konusu taşınmazın "PTT hizmet alanı" iken "hükümet konağı rezerv" alanı olarak belirlenmesinin … tarihli, …sayılı belediye meclisi kararı ile değil, … tarihli, … sayılı belediye meclisi kararı ile revizyon imar planına askıda yapılan itiraz üzerine alınan … tarihli, … sayılı belediye meclis kararı ile olduğunun, dava dosyasında yer alan … tarihli, … sayılı Bozüyük İmar ve Şehircilik Müdürlüğü yazısı ve eklerinin incelenmesinden anlaşıldığı, davacı tarafından hazırlatılan plan tadilatı teklifine ait plan açıklama raporu incelendiğinde, üst ölçekli nazım imar planında "yönetim merkezi" alanında kalan taşınmaz için teklifte bulunulmasına yer olmadığından söz edilerek, yalnız 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ölçeğinde plan tadilatı teklifinde bulunulduğu, teklif eki plan paftasında ise; taşınmazın resmi kurum alanı genel kullanımı (R.K.) altında "(PTT hizmet alanı)" lejand gösterimi ile tariflendiği, bilirkişi raporunda mülkiyeti davacıya ait olan taşınmazda 39 yıldan bu yana aynı noktada hizmet verildiği, uzun yıllardır bulunduğu merkezi noktada kamusal hizmet vermeye devam etmesinin hem kamu yararı hem de mevzuat açısından uygun olduğu, bu hususta hukuki bir engel bulunmadığı, uygulama imar planında 'resmi kurum (PTT hizmet alanı)' şeklinde işlevi net tanımlayan bir yazı yazılabileceği, hükümet konağı olarak belirlenmesinden itibaren 16 yıl geçtiği halde plan uygulamasına yönelik bir faaliyette bulunulmadığı belirtilerek "PTT hizmetlerinin yürütülmesinin alanın "hükümet konağı alanına dahil edilmesine nazaran daha uygun bulunduğunun belirtildiği, nazım imar planı kararları ile "resmi hizmet alanı" olarak belirlenen mekansal alanların, 1/1000 ölçekli uygulama imar planları aşamasında kesin kullanım türünün belirtilmesi, şehircilik ilkeleri ve planlama esasları yönünden bir tercih değil zorunluluk olduğu, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin ekinde yer alan EK-1d Uygulama İmar Planı gösterimleri içerisinde yer alan "resmi kurum alanı" lejandında; nazım imar planı gösterimlerinde yer alamayan, "(........)" ifadesine yer verilerek, resmi kurum alanında hangi hizmet türünün ifa edileceğinin belirtilmesine lejand gösterimi yönünden imkan tanındığı, uyuşmazlık konusu taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planında "resmi kurum (PTT hizmet alanı)" olarak belirlenmesi gerekirken, plan tadilatı talebinin reddi yolunda alınan belediye meclisi kararı ve dayanağı imar planında hukuka uyarlık, davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mahkeme kararının usul ve hukuka aykırı olduğu, bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ :Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ…'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.


TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Bilecik İli, Bozüyük İlçesi, … Mahallesi, … ada … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda 10.01.1990 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli revizyon ve ilave uygulama imar planında parselin kullanım fonksiyonunun "resmi bina" olarak belirlendiği, ancak askıda imar planına Bozüyük Mal Müdürlüğünün yapmış olduğu 20.03.1990 tarihli itiraz üzerine alınan … tarihli, .. sayılı belediye meclis kararı ile resmi kurum alanlarının mevcut hükümet konağı alanı ile birleştirilmesine karar verilerek taşınmazın hükümet konağı tevsii alanı olarak gösterildiği, Bozüyük Belediye Meclisinin 09.01.1997 tarihli kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planında dava konusu taşınmazın kullanım fonksiyonunun "resmi kurum alanı" olarak belirlendiği, Bozüyük Belediye Meclisinin 21.08.2013 tarihli kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planında dava konusu taşınmazın kullanım fonksiyonunun "resmi kurum alanı" olarak belirlendiği, daha sonra … tarihli, … sayılı belediye meclisi kararı ile kabul edilen uygulama imar planı ile 21.08.2013 tarihli uygulama imar planında da uyuşmazlık konusu taşınmaz için öngörülen "hükümet konağı" gösteriminin korunduğu, söz konusu alanda davacı idarece yeniden plan değişikliği yapılarak parselin kullanım fonksiyonunun resmi kurum alanından PTT hizmet alanına dönüştürülmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Bozüyük Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile "PTT hizmet alanı" iken "hükümet konağı rezerv alanı" olarak değiştirilmesine ilişkin 1997 tarihli revizyon imar planının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
1997 tarihli revizyon imar planının kabul edildiği tarihte yürürlükte bulunan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelikte "yönetim merkezi alanı" kullanımına yönelik özel bir tanım getirilmemekle birlikte, yönetmelik EK-1 tablo içerisinde, planlama alanı içerisinde, bu kullanım kararı için kişi başına ayrılması gereken "idari tesis alanı" için en düşük m² değeri belirtilmiş, Yönetmelik eki 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli lejant gösterimleri arasında ise "idari tesis alanı" kullanımına yönelik gösterime yer verilmemiş ancak bu kullanımı da tarif eden "yönetim merkezleri" kullanımı gösterimine yer verilmiştir.
Plan tadilat talebinin reddine dair işlem tarihinde yürürlükte bulunan 14.06.2014 tarihli ve 29030 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "Mekânsal kullanım tanımları ve esasları" başlıklı 5. maddesinin 1.fıkrasının (h) bendinde, "resmi kurum alanı; Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idarelerle, il özel idaresi ve belediyeye veya bu kurumlarca sermayesinin yarısından fazlası karşılanan kuruluşlara, kanunla veya kanunun verdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel kişilerine ait bina ve tesislerin yapıldığı alanlar" olarak tanımlanmış, lejant gösterimi yönünden ise EK-1ç Nazım İmar Planı gösterimleri içerisinde "kentsel çalışma alanları" başlığı altında "kamu hizmet alanı" gösterimine yer verilirken, EK-1d Uygulama İmar Planı gösterimleri içerisinde "resmi kurum alanı" olmak üzere iki farklı gösterime yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen yönetmelik hükümleri bir arada incelendiğinde, Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik EK-1 tablo içerisinde belirtilen "idari tesis alanı" kullanımı ile lejand gösterimleri içerisinde yer alan "yönetim merkezleri" nin, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğindeki karşılığının "resmi kurum alanı" kullanımı olduğu sonucuna varıldmıştır.
Diğer taraftan Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "Nazım imar planı" başlıklı 23. maddesinin 1. fıkrasında, nazım imar planında karar düzeyi ve içerikleri bakımından, uygulama imar planındaki detay kararlar alınmaması esas olup, uygulamaya dönük kararların uygulama imar planlarında belirleneceği belirtildikten sonra, "Uygulama imar planı" başlıklı 24. maddesinin 9. fıkrasında, nazım imar planlarında karma kullanım olarak belirlenen fonksiyonların, uygulama imar planlarında ayrıştırılmasının esas olduğu öngörülmüş, Yönetmeliğinin "Uygulama imar planı" başlıklı 24. maddesinin 4. fıkrasında ise, uygulama imar planlarında yapılaşma koşullarına ilişkin olarak; ayrık, bitişik, blok yapı nizamı ile Taban Alanı Kat Sayısı (TAKS), Kat Alanları Kat Sayısı (KAKS), emsal, bina yüksekliği, yapı yaklaşma mesafelerinin belirlenmesi gerektiği, 10. fıkrasında ise, uygulama imar planlarının hazırlanması sürecinde, aşağıda genel başlıklar halinde belirtilen konularda ilgili kurum ve kuruluşlardan veriler elde edildikten sonra bu veriler kapsamında; a) Nazım imar planı kararlarının analizi, b) Planlama alanının sınırları, c) Mevcut yapı yoğunluğu ve doku analizi, ç) Yapı adalarının ve yapıların konumu ve özellikleri, d) Yapılaşma ve yaklaşma mesafeleri, e) Mevcut nüfus yoğunluğu ve dağılımı, f) Sosyal altyapı tesisleri, g) Teknik altyapı tesisleri, ğ) Mülkiyet yapısı ve kamu mülkiyetindeki alanlar, h) Tescilli eser, anıt vb. tarihi ve kültürel varlıklar, ı) Hizmetlere erişilebilirlik, i) Afet tehlikelerinin dikkate alındığı yerleşime uygunluk durumunu belirlemeye yönelik jeolojik etütler, j) Topografya, eğim vb. Eşikler, k) Göl, baraj, akarsu, taşkın alanı, yeraltı ve yüzeysel su kaynakları vb. hidrolojik, hidrojelojik yapı, l) Ulaşım sistemi ve kademelenmesi, durak-istasyon noktaları, m) Trafik düzeni ve güvenliği, yollar ve kavşaklar ile ilgili ilkeler, yapı ve tesislerden karayoluna geçiş yolu bağlantısı yapılabilecek kesimler, n) Yaya bölgeleri, yaya ve bisiklet yolları, o) Otopark kapasitesi ve dağılımı, ö) Açık ve kapalı alan kullanımları ve ilişkileri, p) Toplanma alanları, r) Hizmet alanlarının yer seçimi ve büyüklüğü, s) Kentsel tasarım projesi yapılacak alanlar ve ilkeleri, ş) Ulaşım güzergahları, t) Havalimanı, liman ve iskeleler, u) Gar ve istasyon alanları, ü) Lojistik alanlara ilişkin analiz ve araştırmaların yapılacağı kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Mekansal alanlar için öngörülen her kullanım kararının, 1/5000 ölçekli nazım imar planlarında detaylı olarak düzenlenmesi zorunluluğu bulunmamakta, ancak gerek uygulama işlemlerine dayanak teşkil etmesi, gerekse ölçeği itibari ile elverişliliği nedeni ile, mekansal alan kullanımının somutlaştırılması ve detaylandırılması görevi 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarına bırakılmıştır.
Bu tespit ve değerlendirmeler ışığında resmi kurum alanı irdelendiğinde; 1/5000 ölçekli nazım imar planlarında, mekansal kullanımın "resmi kurum alanı" olarak gösterilmesinin yeterli olduğunun kabulü gerekmekle birlikte, ulaşım yükü, nüfus ve yapı yoğunluğu başta olmak üzere planlama alanına birbirinden çok farklı etkileri bulunan ve yukarıda yer verilen tanımında örnekleme yoluyla sayılan tesisleri, bir bütün olarak kapsayan "resmi kurum alanı" gösterimi, uygulama imar planı ölçeğinde tek başına yeterli olamamakta, bu gösterim altında hangi resmi kurum faaliyetinin icra edileceğinin belirtilmesi suretiyle kesin kullanım türünün gerek uygulama işlemlerine dayanak oluşturacak ölçüde, gerekse hukuki ihtilaf halinde yargısal incelemeye elverecek açıklıkta somut olarak gösterilmesi zorunluluk arz etmektedir.
Uyuşmazlığın "resmi kurum alanı" yönünden değil, bu kullanım kararının alt gösteriminin "PTT hizmet alanı" iken "hükümet konağı rezerv alanı" olarak belirlenmesine ilişkin olduğu anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri kapsamında "PTT hizmet alanı" ve "hükümet konağı rezerv alanı" kullanım kararının yer almadığı, uyuşmazlık konusu olayda davacı tarafından ileri sürülen iddialar ile davalı idare tarafından yapılan savunmalar da değerlendirilerek resmi kurum alanının hangi kurumun ihtiyacına binaen somutlaştırılacağının şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve imar mevzuatı yönünden değerlendirilerek gerekirse mevcut bilirkişilerden ek rapor alınmak ya da yeni bir bilirkişi heyeti marifetiyle yeniden keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmak suretiyle, uygulama imar planına ilişkin dava hakkında yeniden karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararının kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 07/12/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.