Danıştay 13. Daire 2021/4485 Esas 2021/4198 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/4485
Karar No:2021/4198

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Yurt İşletmeciliği Gıda İnşaat Turizm Sanayi ve
Ticaret A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Üniversitesi Rektörlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Üniversitesi Rektörlüğü'nce 29 Dükkanlı 5.320,63 m2 AVM Çarşı Yerinin 10 yıl süreyle kiralanmasına ilişkin olarak 30/09/2019 tarihinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 45. maddesi uyarınca açık teklif usulüyle gerçekleştirilen ihalenin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; mevcut kiracı konumundaki davacı tarafından kira sözleşmesinin süresinin sona ermediği, idarece hesaplamanın hatalı yapıldığı ve bu konuda adli yargıda sözleşme süresinin tespitine yönelik olarak dava açıldığı belirtilerek ihalenin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı görülmekle birlikte taraflar arasında imzalanan kiralama ihalesinin başlangıç ve bitiş tarihlerine ilişkin hükümler dolayısıyla oluşan uyuşmazlık nedeniyle açılan davada, … Sulh Hukuk Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla sözleşme süresinin başlangıç süresinin tespiti davasının reddedildiği; bu durumda, bir önceki sözleşme süresi dolan taşınmazın ihale mevzuatının öngördüğe usule uygun olarak açık teklif usulüyle ihaleye çıkarılmasına yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, öte yandan, süresi sona eren bir sözleşmenin 3 yıl süre ile uzatılması hususunun taraflar arasındaki sözleşmenin uygulanması bağlamında idarenin takdir yetkisinde olduğundan, yargı yerince sözleşmenin uzatılmasına icbar niteliğinde bir karar verme imkânının da bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, ... Sulh Hukuk Mahkemesi kararının henüz kesinleşmediği, dava sonuçlanmadan, kira bitiş tarihinin yargı kararı ile tespiti yapılmadan karar verilemeyeceği, bekletici mesele yapılması gerektiği, sözleşmenin bitiş tarihinin 12/08/2020 olduğu, idarece devam eden sözleşmenin süresinden önce hukuka aykırı olarak feshedilmeye çalışıldığı, sözleşmedeki düzenleme uyarınca sözleşmenin 3 yıl daha uzatılabileceği yönünde haklı bir beklentiye girdiği ve bu durumu öngörerek yatırımlarını yaptığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, sözleşmenin devam ettiğinin tespiti için açılan davada … Sulh Hukuk Mahkemesi'nce davanın reddine karar verildiği, 102 aylık işletme süresinin 11/02/2011 tarihinden itibaren başlayıp 11/08/2019 tarihinde sona erdiğinin kabulü gerektiği, sözleşme süresi sona erdiğinden söz konusu alanın 2886 sayılı Kanun'a göre kiraya verilmesi için ihale sürecine başlanıldığı, muhammen bedelin belirlenerek 10 yıllığına ihaleye çıkılmasına karar verildiği, ihale ilanının gerekli süreler içerisinde gazetede yayımlandığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'UN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek ve dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
03/07/2019 tarih ve 17 sayılı Akdeniz Üniversitesi Yönetim Kurulu kararıyla mülkiyeti Üniversiteye ait olan … Üniversitesi Merkez Yerleşkesi … Çarşısı içerisinde bulunan taşınmazların 2886 sayılı Kanun kapsamında 10 yıl süreyle kiralanmasına karar verilmiştir.
01/08/2019 tarih ve 14382966 sayılı Milli Eğitim Bakanı Olur'u ile ihaleye çıkılması uygun bulunmuştur.
… tarih ve … sayılı İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı Kiralama İzni Komisyon kararı ile söz konusu çarşı içerisinde bulunan 29 adet dükkan yerinin 2886 sayılı Kanun'un 45. maddesine göre açık teklif usulüyle 10 yıllığına kiralanması amacıyla ihaleye çıkarılmasına karar verilmiştir.
… tarih ve … sayılı onay ile 29 adet dükkan yerinin 2886 sayılı Kanun'un 45. maddesine göre açık teklif usulüyle 2.548.328,03-TL+KDV muhammen bedel üzerinden 30/09/2019 tarihinde ihaleye çıkarılması uygun bulunmuştur.
Bunun üzerine, davacı tarafından, gerçekleştirilecek olan ihalenin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
... İdare Mahkemesi'nce 26/09/2019 tarihli kararla dava konusu ihalenin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiş, davalı idarece … tarih ve … sayılı kararla söz konusu yürütmenin durdurulması kararı nedeniyle ihalenin iptal edilmesine karar verildiği belirtilmiştir.
Dairemizin 19/10/2021 tarihli ara kararıyla, davalı idareden, dava konusu ihalenin tahmini bedelinin 2.548.328,03-TL olduğu, ihalenin 2886 sayılı Kanun'a göre açık teklif usulüyle gerçekleştirilebilmesi için tahmini bedelinin en fazla 2.380.900,00-TL olması gerektiğinden ihalenin açık teklif usulüyle gerçekleştirilmesine karar verilmesinin sebeplerinin sorulmasına ve İdare Mahkemesince dava konusu ihalenin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmesi üzerine ihalenin iptal edildiği belirtildiğinden, ihalenin iptali sonrasında yeniden ihale yapılıp yapılmadığının sorulmasına, bunlara ilişkin bilgi ve belgelerin istenilmesine karar verilmiştir.
Davalı idarece verilen 22/11/2021 tarihli cevapta, kapalı teklif usulünde katılımın üçten fazla olması durumunda ve mevcut kiracıdan yüksek teklif verilmesi durumunda ihale dışı bırakılmasına ve hak kaybına neden olunacağından, ihale usulünde ihaleye teklif veren sayısına ve artırım turlarına katılacak olanlara kısıtlama getirmeyen açık teklif usulünün uygulanmasına karar verildiği, 2886 sayılı Kanun'da kapalı teklif usulüyle yapılan ihalelerde tekliflerin gizliliğini sağlamanın esas olduğunun belirtildiği, Üniversite bünyesinde açık teklif usulüyle yapılan ihalelerde de tekliflerin gizliliğinin korunması ve ayrıca ihale komisyonu huzurunda yazılı ve sözlü şekilde teklif verilmesinin sağlandığı, ihaleye katılacak olanlar tarafından ihale dosyasında bulunması gereken evrakın kapalı bir zarf içerisinde sunulmasının açıkça belirtildiği, davacı tarafından ihale öncesinde ihalenin usulüne ilişkin Üniversiteye veya İdare Mahkemesine bir itirazda bulunulmadığı, yürütmenin durdurulması kararı sonrası ihalenin iptal edilmesinden sonra 22/01/2020 tarihinde toplu şekilde yapılan ihalenin neticelenmemesi üzerine … tarih ve … sayılı İhale Onay belgesi ile söz konusu 29 adet dükkan yerinin 06/02/2020 ile 12/02/2020 tarihleri arasında listede belirtilen tarih ve saatlerde tek tek ihale yapılarak kiraya verilmesine karar verildiği, ihalelerin ilanda belirtilen tarih ve saatlerde yapılarak karara bağlandığı ve sözleşme altına alınarak sonuçlandırıldığı belirtilmiştir.
İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun "Kapsam" başlıklı 1. maddesinde, "Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür.

Birinci fıkrada sayılan daire ve idarelere bağlı döner sermayeli kuruluşlar ile özel kanunlarla veya özel kanunların vermiş olduğu yetkiyle kurulmuş bulunan fonların yukarıda belirtilen işlerinin nasıl yapılacağı Cumhurbaşkanı'nca çıkarılacak yönetmelikte belirtilir.";
"İlkeler" başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasında, "Bu Kanun'un yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır. ...";
"İhale usullerinin neler olduğu" başlıklı 35. maddesinde, "Bu Kanun'un 1. maddesinde yazılı işlerin ihalelerinde aşağıdaki usuller uygulanır: a) Kapalı teklif usulü, b) Belli istekliler arasında kapalı teklif usulü, c) Açık teklif usulü, d) Pazarlık usulü, e) Yarışma usulü. İşin gereğine göre bu usullerden hangisinin uygulanacağı, bu Kanun hükümlerine uyularak idarelerince tespit edilir.";
"İhalelerde kapalı teklif usulünün esas olduğu" başlıklı 36. maddesinde, "Bu Kanun'un 1. maddesinde yazılı işlere ilişkin ihalelerde, tekliflerin gizli olarak verilmesini sağlayan kapalı teklif usulü esastır. Ancak, 44. maddede gösterilen işler belli istekliler arasında kapalı teklif usulüyle, 45. maddede gösterilen işler açık teklif usulüyle, 51. maddede sayılan işler pazarlık, 52. maddede gösterilen işler de yarışma usulüyle yaptırılabilir.";
"Açık teklif usulü ile yapılabilecek ihaleler" başlıklı 45. maddesinde, "Bu Kanun'un 1. maddesinde yazılı işlerden, tahmin edilen bedeli her yıl Genel Bütçe Kanunu ile tespit edilecek tutarı geçmeyen ihaleler açık teklif usulüyle yapılabilir.
" kuralı yer almıştır.
2019 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'nun "Çeşitli Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelere Göre Bütçe Kanununda Gösterilmesi Gereken Parasal Ve Diğer Sınırlara Ait İ-Cetvelinin" Parasal Sınırlar başlıklı I. Bölümünün (a) maddesinde, parasal sınırlar 2886 Kanun'un 45. maddesi için 2.380.900,00 TL olarak belirlenmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan kurallara göre 2886 sayılı Kanun uyarınca yapılacak ihalelerde kapalı teklif usulü esas ihale usulü olup, 44. maddede gösterilen işler belli istekliler arasında kapalı teklif usulüyle, 45. maddede gösterilen işler açık teklif usulüyle, 51. maddede sayılan işler pazarlık, 52. maddede gösterilen işler ise yarışma usulüyle yaptırılabilecektir. İhalelerin açık teklif usulüyle yapılabilmesi için ise ihalenin muhammen bedelinin her yıl Genel Bütçe Kanunu ile tespit edilecek tutarı geçmemesi gerekmektedir.
Uyuşmazlığa konu ihalenin muhammen bedeli (2.548.328,03.-TL) 2019 yılı Genel Bütçe Kanunu'nun İ-Cetvelinde ihalenin açık teklif usulüyle yapılabilmesi için belirlenen miktarı (2.380.900,00.-TL) aştığından, ihalenin kapalı teklif usulüyle yapılması gerektiği hâlde, açık teklif usulüyle yapıldığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, dava konusu ihalenin usulünün 2886 sayılı Kanun'a uygun olmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ilk derece ve temyiz yargılama giderleri toplamı …-TL ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ….-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutar ile istemi hâlinde kullanılmayan ….-TL temyiz yürütmeyi durdurma harcı ile fazladan yatırılan ….-TL harcın davacıya iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 07/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.