Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/1810 Esas 2021/2515 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/1810
Karar No : 2021/2515

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Konut Yapı ve Nak. San. Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiğinden bahisle aynı Kanun'un 20. maddesinin (r) bendi uyarınca davacı şirketin 139.503,00-TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin ...tarih ve ...sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; Sirkeci- Uzunköprü tren ve Marmaray hattı ikmal işinin ... İnşaat A.Ş. tarafından üstlenildiği, anılan işin yapımı konusunda ... İnşaat A.Ş. ile ... Yapı İnşaat Ltd. Şti. arasında taşeronluk sözleşmesi imzalandığı, yine bu işin yapımı konusunda ... Yapı İnşaat Ltd. Şti. ile davacı şirket arasında alt taşeronluk sözleşmesi imzalandığı, TCDD 1. Bölge Müdürlüğünün davalı idareyi muhatap aldığı 18/06/2015 tarihli yazısında yapılan iş kapsamında herhangi bir dolgu malzemesinin getirilmediği, mevcut demir yollarının yenilenmesi sırasında çıkan kazı malzemesinin yine aynı hattın dolgu kenarlarında palye ve servis yolu amaçlı olarak kullanıldığının belirtildiği, hafriyat dökümünün; idari para cezasına konu fiilin tespit edildiği tarihten önce olmak şartıyla bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi amacıyla imzalanan ve çevreyi kirletme sonucunu doğurmayan bir sözleşme (yol yapım ihalesi neticesinde imzalanan sözleşme gibi) kapsamında olması durumunda, 2872 sayılı Çevre Kanunu ile Hafriyat ve Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümleri ihlal edilerek hafriyat döküldüğünden bahsedilmesine olanak bulunmadığı, davaya konu uyuşmazlıkta; işin kamu hizmeti işi ve çevreyi kirletme sonucu doğurmayan sözleşme kapsamında olduğu, işlemde hukuka ve mevzuata uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; 2872 sayılı Çevre Kanunu ile Hafriyat ve Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine yer verilerek, faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruşların, bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediye/mahallin en büyük mülki amirine başvurarak gerekli izinleri almakla yükümlü oldukları, izin alma konusunda herhangi bir faaliyet, kişi veya kuruma muafiyet tanınmadığı anlaşıldığından, hafriyat dökümünün bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi amacıyla imzalanan ve çevreyi kirletme sonucu doğurmayan bir sözleşme kapsamında olması durumunda dahi, hafriyat dökümü işleminden önce ilgili belediye veya mülki amirden gerekli izinlerin alınmasının zorunlu olduğu, dava konusu uyuşmazlıkta, davacının idareden herhangi bir izin almaksızın, hafriyat döktüğü hususunun sabit olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurusunun kabulüne, ...İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:...K:...sayılı kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 16/09/2020 tarih ve E:2019/10813, K:2020/7753 sayılı kararıyla; 2872 sayılı Çevre Kanunu ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine göre, özel veya resmi tüm kurum ve kuruluşların faaliyetleri sonucu ortaya çıkan hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarını büyükşehir belediyelerinin gösterdiği ve izin verdiği yerler dışına dökülmesi yasaklanmış ve bu yöndeki bir faaliyet için gerekli izin ve belgelerin alınması yükümlülüğü olmakla birlikte; dava konusu işleme dayanak çevre denetim tutanağı, davacı şirketin imzaladığı alt yüklenici sözleşmesi, TCDD 1. Bölge Müdürlüğü ile İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında yapılan yazışmalar ile çevre denetim tutanağında tespit edilen eylemin sözleşmeye konu çalışma alanı dışında gerçekleştiğine ilişkin davalı idarece yapılmış herhangi bir tespit de bulunmadığı dikkate alındığında; dava konusu işleme konu faaliyetin izinsiz olarak gerçekleştirildiğinden ve çevreyi kirletme sonucu doğurduğundan söz edilemeyeceğinden, dava konusu işlemde hukuka uyarlık, aksi yöndeki ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin kararında ise hukuki isabet bulunmadığı sonucuna varılarak, ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi ısrar kararının özeti: ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, fiilin kamu hizmetinin yerine getirilmesi esnasında, demiryolu alanında gerçekleştiği; hukuka uygun olmayan ısrar kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ... DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile ısrar kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı şirket tarafından, İstanbul ili, Arnavutköy ilçesi, ...Mahallesi, ...Sokak, tren yolu çevresine, ...plakalı hafriyat kamyonu ile izinsiz olarak hafriyat toprağı döküldüğünün 15/11/2015 tarihli çevre denetim ve tespit tutanağı ile tespit edilmesi üzerine, ...tarih ve ...sayılı işlem ile araç sahibi olan davacı şirket, 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca 139.503,00-TL idari para cezası ile cezalandırılmıştır.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
2872 sayılı Çevre Kanunu'nun ''Tanımlar'' başlıklı 2. maddesinde; atığın, "herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü maddeyi'' ifade ettiği belirtilmiş; ''Kirletme yasağı'' başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında; ''Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.''; ''İdari nitelikli para cezaları'' başlıklı 20. maddesinin ''r'' bendinde de; ''Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.''; aynı maddenin 2. fıkrasında ise; "Bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir." hükümlerine yer verilmiştir.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği'nin 8. maddesinde; il belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyelerinin, büyük şehirlerde büyükşehir belediyelerinin, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyelerinin, hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları ile doğal afet atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla; hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı faaliyetlerini denetlemekle; belediye sınırları içindeki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle, hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle yükümlü oldukları, 13. maddesinde; hafriyat toprağı ile inşaat yıkıntı atıklarının üretici ve taşıyanları tarafından belediyelerin veya mahallin en büyük mülki amirinin gösterdiği ve izin verdiği geri kazanım ve depolama tesisleri dışında, denizlere, göllere, akarsulara veya herhangi bir yere dökülmesi ve dolgu yapılmasının yasak olduğu, faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşların bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediyeye/ mahallin en büyük mülki amirlerine başvurarak gerekli izinleri almak, atıklarını bu yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslara göre bu mercilerin göstereceği geri kazanım/depolama sahasına taşınmasını sağlamakla yükümlü oldukları hüküm altına alınmıştır.


HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda ver verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; özel veya resmi tüm kurum ve kuruluşların faaliyetleri sonucu ortaya çıkan hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarını büyükşehir belediyelerinin gösterdiği ve izin verdiği yerler dışına dökmenin yasaklandığı ve bu yöndeki bir faaliyet için gerekli izin ve belgelerin Büyükşehir Belediyesinden alınması yükümlülüğünün olduğu anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte, 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun ihlal edilip edilmediği ve ilgilisine idari para cezası verilip verilmeyeceği değerlendirmesi yapılırken, söz konusu faaliyetin bir kamu hizmetinin yerine getirilmesine yönelik olup olmadığının ve çevreyi kirletme sonucunu doğurup doğurmadığının bu faaliyetle sınırlı olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden; "Sirkeci- Uzunköprü hattı Halkalı Çerkezköy istasyonları km 38+000- 56+000 ve km 74+000- 96+000 arasında altyapı iyileştirmesi ikmal inşaatı işi" için TCDD 1. Bölge Müdürlüğü ile dava dışı KVL İnşaat A.Ş. arasında 06/0472015 tarihinde sözleşme imzalandığı, anılan işin yapımı konusunda ... İnşaat A.Ş. ile ... Yapı İnşaat Ltd. Şti. arasında taşeronluk sözleşmesi imzalandığı, yine bu işin yapımı konusunda ... Yapı İnşaat Ltd. Şti. ile davacı şirket arasında alt taşeronluk sözleşmesi imzalandığı, TCDD 1. Bölge Müdürlüğünün davalı idareyi muhatap aldığı 18/06/2015 tarih ve 1236 sayılı yazısında; yapılan iş kapsamında dışarıdan herhangi bir kazı malzemesi getirilmediği, mevcut demir yolu hattının yenilenmesi sırasında çıkan kazı malzemesinin aynı hattın dolgu kenarlarının palye veya servis yolu amaçlı olarak kullanıldığı, çalışmaların sadece TCDD istimlak alanı sınırları içerisinde devam ettiğinin belirtildiği, hafriyat dökümü eyleminin TCDD çalışma alanı dışında gerçekleştiğine ilişkin davalı idarece yapılmış herhangi bir tespitin de bulunmadığı görülmektedir.
Bu durumda; 2872 sayılı Çevre Kanunu ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine göre, özel veya resmi tüm kurum ve kuruluşların faaliyetleri sonucu ortaya çıkan hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarını büyükşehir belediyelerinin gösterdiği ve izin verdiği yerler dışına dökülmesi yasaklanmış ve bu yöndeki bir faaliyet için gerekli izin ve belgelerin alınması yükümlülüğü olmakla birlikte; dava konusu işleme dayanak çevre denetim tutanağı, davacı şirketin imzaladığı alt yüklenici sözleşmesi, TCDD 1. Bölge Müdürlüğü ile İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında yapılan yazışmalar ile çevre denetim tutanağında tespit edilen eylemin sözleşmeye konu çalışma alanı dışında gerçekleştiğine ilişkin davalı idarece yapılmış herhangi bir tespit de bulunmadığı dikkate alındığında; dava konusu işleme konu faaliyetin izinsiz olarak gerçekleştirildiğinden ve çevreyi kirletme sonucu doğurduğundan söz edilemeyeceğinden, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ısrar kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulü, kararın kaldırılması, davanın reddi yolundaki ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 18/11/2021 tarihinde kesin olarak oyçokluğu ile karar verildi.


KARŞI OY

X- ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin temyize konu ...tarih ve E:..., K:...sayılı ısrar kararının usul ve hukuka uygun olduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ile ısrar kararının onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.