Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/2050 Esas 2021/2520 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/2050
Karar No : 2021/2520

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Hafriyat İnş. ve Oto San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLLERİ : Av. ..., Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiğinden bahisle aynı Kanun'un 20. maddesinin (r) bendi uyarınca davacı şirketin 139.503,00-TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin ...tarih ve ...sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; atık dökülen kamyonun zilyetliğinin hafriyat döküldüğü sırada davacı şirkette olmayıp ... İnşaat Tic. ve Sanayi Ltd. Şti.'nde olduğu, bu durumun belediyesine bildirildiği, hafriyat döktüğü kanıtlanamayan davacı şirketin sorumlu kabul edilmesinde ve olay esnasında tasarrufu kendisine ait olmayan araç nedeniyle mülkiyet durumu esas alınmak üzere tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; izinsiz hafriyat dökümünün davalı idarece somut olarak tespit edildiği, kira sözleşmesinin adi yazılı şekilde olduğu, gerek dava konusu işleme sebep olan fiilin tespit edilmesi esnasında, gerekse açılmış olan dava esnasında izni vermeye yetkili makam olan davalı idareden hafriyat taşıma ve dökümüne ilişkin izin alındığına dair bir bilgi ve belge bulunmadığı, davacı tarafından da ibraz edilmediği, izin alma konusunda herhangi bir faaliyet, kişi yada kuruma muafiyet tanınmadığı, bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi amacıyla olsa dahi hafriyat dökümü/taşınması işleminden önce ilgili belediyeden veya mahallin en büyük mülki amirinden izin alınması gerektiği, dava konusu uyuşmazlıkta; davacının idareden herhangi bir izin almaksızın, hafriyat döktüğü hususunun sabit olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurusunun kabulüne, .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 30/09/2020 tarih ve E:2019/10897, K:2020/8481 sayılı kararıyla; 2872 sayılı Çevre Kanunu ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine yer verilerek, özel veya resmi tüm kurum ve kuruluşların faaliyetleri sonucu ortaya çıkan hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarını büyükşehir belediyelerinin gösterdiği ve izin verdiği yerler dışına dökülmesi yasaklanmış ve bu yöndeki bir faaliyet için gerekli izin ve belgelerin alınması yükümlülüğü olmakla birlikte; dava konusu işleme dayanak çevre denetim tutanağı, ilk derece Mahkemesinin 10/02/2016 tarihli ara kararı neticesinde, Esenyurt Belediye Başkanlığının cevabi yazısı ve ekinde yer alan belgelerden; çevre denetim tutanağında tespit edilen eylemin sözleşmeye konu çalışmaya ilişkin olduğu, eylemin sözleşme alanı dışında gerçekleştiğine ilişkin davalı idarece yapılmış herhangi bir tespit de bulunmadığı dikkate alındığında; dava konusu işleme konu faaliyetin izinsiz olarak gerçekleştirildiğinden ve çevreyi kirletme sonucu doğurduğundan söz edilemeyeceğinden, dava konusu işlemde hukuka uyarlık, aksi yöndeki ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin kararında ise hukuki isabet bulunmadığı sonucuna varılarak, ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi ısrar kararının özeti: ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kamu hizmeti yürütüldüğü esnada gerçekleştirilen fiilin hafriyat dökümü değil, geçici depolama olduğu ve ilgili belediyeden izin alındığı; fiilin izin verilen alan dışında gerçekleştiğine ve çevreyi kirlettiğine yönelik somut bir tespit bulunmadığı; ısrar kararının hukuka uygun olmadığı ve bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, kira sözleşmesinin hukuken geçerli olabilmesi için noterce onaylanması gerektiği; fiilin somut olarak tespit edildiği; hafriyat dökümü veya depolaması için izin alınmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile ısrar kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.


TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:


İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
06/09/2015 tarihinde düzenlenen tutanakla, İstanbul ili, Esenyurt ilçesi, ...Mahallesi, ...Caddesi, .... Sokak ile .... Sokak kesişiminde bulunan alana mülkiyeti davacıya ait ... plakalı hafriyat kamyonu ile izinsiz olarak hafriyat toprağı döküldüğü tespit edilerek fotoğraflanmış ve bu tutanak dayanak yapılarak davacı şirket para cezası ile cezalandırılmıştır.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2872 sayılı Çevre Kanunu'nun ''Tanımlar'' başlıklı 2. maddesinde; atığın, "herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü maddeyi'' ifade ettiği belirtilmiş; ''Kirletme yasağı'' başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında; ''Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.''; ''İdari nitelikli para cezaları'' başlıklı 20. maddesinin ''r'' bendinde de; ''Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.''; aynı maddenin 2. fıkrasında ise; "Bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir." hükümlerine yer verilmiştir.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği'nin 8. maddesinde; il belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyelerinin, büyük şehirlerde büyükşehir belediyelerinin, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyelerinin, hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları ile doğal afet atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla; hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı faaliyetlerini denetlemekle; belediye sınırları içindeki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle, hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle yükümlü oldukları, 13. maddesinde; hafriyat toprağı ile inşaat yıkıntı atıklarının üretici ve taşıyanları tarafından belediyelerin veya mahallin en büyük mülki amirinin gösterdiği ve izin verdiği geri kazanım ve depolama tesisleri dışında, denizlere, göllere, akarsulara veya herhangi bir yere dökülmesi ve dolgu yapılmasının yasak olduğu, faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşların bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediyeye/ mahallin en büyük mülki amirlerine başvurarak gerekli izinleri almak, atıklarını bu yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslara göre bu mercilerin göstereceği geri kazanım/depolama sahasına taşınmasını sağlamakla yükümlü oldukları hüküm altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda ver verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; özel veya resmi tüm kurum ve kuruluşların faaliyetleri sonucu ortaya çıkan hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarını büyükşehir belediyelerinin gösterdiği ve izin verdiği yerler dışına dökmenin yasaklandığı ve bu yöndeki bir faaliyet için gerekli izin ve belgelerin Büyükşehir Belediyesinden alınması yükümlülüğünün olduğu anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte, 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun ihlal edilip edilmediği ve ilgilisine idari para cezası verilip verilmeyeceği değerlendirmesi yapılırken, söz konusu faaliyetin bir kamu hizmetinin yerine getirilmesine yönelik olup olmadığının ve çevreyi kirletme sonucunu doğurup doğurmadığının bu faaliyetle sınırlı olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden; dava dışı Esenyurt Belediyesi ile dava dışı ...İnşaat Tic. ve Sanayi Ltd. Şti. arasında 09/04/2015 tarihinde ihalesi yapılan "Esenyurt Birinci Bölge Parke Yol Yapım İşi" için 06/05/2014 tarihinde sözleşme imzalandığı, söz konusu iş kapsamında 2643. Sokak ile 2828. Sokak kesişiminde bulunan yeşil alana şantiye binası kurulması ve geri dönüşüm şartı ile geçici depolama yapılmasının Esenyurt Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğünce uygun görüldüğü, yapılacak işlem ve onayın Esenyurt Belediyesince, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Zabıta Müdürlüğü ile Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğüne 18/08/2015 tarihli yazıları ile bildirildiği, davacı şirkete ait 34 VE 8986 plakalı aracın, dava dışı ...İnşaat Tic. ve Sanayi Ltd. Şti. ile yapıldığı belirtilen araç kiralama sözleşmesine istinaden "Esenyurt Birinci Bölge Parke Yol Yapım İşi"nde çalıştığının Esenyurt Belediye Başkanlığınca 13/08/2015 tarih ve ...sayılı yazı ile ilgili Makama bildirildiği, ayrıca hafriyat dökümünün belirtilen çalışma alanı dışında gerçekleştiğine ilişkin davalı idarece yapılmış herhangi bir tespitin de bulunmadığı görülmektedir.
Bu durumda; 2872 sayılı Çevre Kanunu ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine göre, özel veya resmi tüm kurum ve kuruluşların faaliyetleri sonucu ortaya çıkan hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarını büyükşehir belediyelerinin gösterdiği ve izin verdiği yerler dışına dökülmesi yasaklanmış ve bu yöndeki bir faaliyet için gerekli izin ve belgelerin alınması yükümlülüğü olmakla birlikte; dava konusu işleme dayanak çevre denetim tutanağı, ilk derece Mahkemesinin 10/02/2016 tarihli ara kararı neticesinde, Esenyurt Belediye Başkanlığının cevabi yazısı ve ekinde yer alan belgelerden; çevre denetim tutanağında tespit edilen eylemin sözleşmeye konu çalışmaya ilişkin olduğu, eylemin sözleşme alanı dışında gerçekleştiğine ilişkin davalı idarece yapılmış herhangi bir tespit de bulunmadığı dikkate alındığında; dava konusu işleme konu faaliyetin izinsiz olarak gerçekleştirildiğinden ve çevreyi kirletme sonucu doğurduğundan söz edilemeyeceğinden, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ısrar kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulü, kararın kaldırılması, davanın reddi yolundaki ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesine gönderilmesine,18/11/2021 tarihinde kesin olarak oyçokluğu ile karar verildi.


KARŞI OY

X- ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin temyize konu ...tarih ve E:..., K:...sayılı ısrar kararının usul ve hukuka uygun olduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ile ısrar kararının onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.