Danıştay 13. Daire 2015/1825 Esas 2021/3897 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/1825
Karar No:2021/3897

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Vergi Dairesi Müdürlüğü

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun uyarınca davacı şirkete verilen idari para cezasının tahsili amacıyla düzenlenen 187.022,00-TL tutarındaki ...tarih ve ...numaralı ödeme emrinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ...İdare Mahkemesi'nce; davacı şirkete 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun hükümleri uyarınca 189.355,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin ...tarih ve ...sayılı Rekabet Kurulu kararına karşı açılan davanın Danıştay Onüçüncü Dairesi'nin E:2009/5466 sayılı dosyasında görülmeye devam edilmesi ve henüz karar verilmemiş olması karşısında, kesinleşmeyen idari para cezasının tahsili amacıyla uyuşmazlık konusu ...tarih ve ...takip nolu ödeme emrinin düzenlendiği, bu durumda kesinleşmemiş alacağa ilişkin ödeme emrinde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, ödeme emrinin usulüne uygun düzenlendiği, alacağın kesinleşmesine gerek bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, ödeme emrinin hukuka aykırı olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davacının bayileri ile yapmış olduğu bayilik sözleşmelerinin 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği'ne aykırı hükümler içerdiği ve bayilere yönelik fiyat tespitine ilişkin uygulamalar ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunu ihlâl edildiği iddiası üzerine yürütülen soruşturma sonucunda ...tarih ve ...sayılı Rekabet Kurulu (Kurul) kararıyla davacı şirkete 189.334,88-TL idari para cezası verilmiş, bu kararın iptali istemiyle açılan dava Dairemizin 19/04/2005 tarih ve E:2005/133, K:2005/2129 sayılı kararıyla reddedilmiş ancak anılan karar davacının temyiz istemi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 29/01/2009 tarih ve E:2005/2191, K:2009/10 sayılı kararı ile soruşturmayı yürüten Kurul üyesinin nihai karar toplantısına katılarak oy kullanmasının hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle bozulmuş, Dairemizin 16/06/2010 tarih ve E:2009/4593, K:2010/5126 sayılı kararıyla bozma kararına uyularak söz konusu Kurul kararının iptaline karar verilmiştir.
İdari Dava Daireleri Kurulu'nun anılan bozma kararı üzerine Kurul tarafından, Danıştay kararında belirtilen aykırılık sebepleri giderilerek ...tarih ve ...sayılı Kurul kararıyla davacıya 187.022,00-TL idari para cezası verilmesine karar verilmiş, anılan tutarın tahsili için Kurum tarafından ...tarih ve ...sayılı yazıyla Vergi Dairesi'ne bildirimde bulunulması üzerine, davacı hakkında ...tarih ve ...numaralı ödeme emri düzenlenmiş, bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
20/05/2009 tarih ve 09-23/491-117 sayılı Kurul kararına karşı açılan davanın ise Dairemizin 06/02/2015 tarih ve E:2009/5466, K:2015/423 sayılı kararıyla reddine karar verilmiş, bu karar da kesinleşmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Kurul Kararlarına Karşı Yargı Yolu" başlıklı 55. maddesinin, dava konusu ödeme emrinin düzenlendiği tarihte yürürlükte bulunan 23/01/2008 tarih ve 5728 sayılı Kanunla değişik şeklinde; Kurulun nihaî kararlarına, tedbir kararlarına ve idari para cezalarına ilişkin kararlarına karşı iptal davalarının ilk derece mahkemesi olarak Danıştay'da görüleceği; Kurul kararlarına karşı yargı yoluna başvurulmasının kararların uygulanmasını ve para cezalarının takip ve tahsilini durdurmayacağı kurala bağlanmıştır.
01/12/2005 tarihinde yürürlüğe giren, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 2. maddesinde, "Kabahat" deyiminin, Kanunun karşılığında idarî yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlık anlamına geldiği belirtilmiş, "Genel Kanun Niteliği" başlıklı 3. maddesinde; bu Kanun'un genel hükümlerinin diğer kanunlardaki kabahatler hakkında da uygulanacağı hükmü yer almış; anılan hükmün Anayasa Mahkemesi'nin 22/07/2006 tarih ve 26236 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 01/03/2006 tarih ve E:2005/108, K:2006/35 sayılı kararıyla iptal edilmesi üzerine, anılan iptal kararının yürürlüğe gireceği tarihten önce 19/12/2006 tarih ve 26381 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 5560 sayılı Kanun ile anılan madde yeniden düzenlenmiş; buna göre, bu Kanunun, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer Kanunlarda aksine hüküm bulunmaması hâlinde; diğer genel hükümlerinin, idarî para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında uygulanacağı öngörülmüş; Kanun'un 17. maddesinin 3. ve 4. fıkralarının ilk düzenlenme biçimlerinde, idarî para cezasının, Devlet Hazinesi'ne ödeneceği, kişinin ekonomik durumunun müsait olmaması hâlinde idarî para cezasının, ilk taksidinin peşin ödenmesi koşuluyla, bir yıl içinde ve dört eşit taksit hâlinde ödenmesine karar verilebileceği, taksitlerin zamanında ve tam olarak ödenmemesi hâlinde idarî para cezasının kalan kısmının tamamının tahsil edileceği; kesinleşen kararın, derhâl tahsil için mahallin en büyük mal memuruna verileceği, idarî para cezasının, 21/07/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edileceği, tahsil edilen idarî para cezasının kanunla belirlenen bir oranının, ilgili kamu kurum ve kuruluşunun hesabına aktarılacağı hükümleri yer almış; anılan düzenlemelerin 19/12/2006 tarih ve 26381 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 5560 sayılı Kanun ile değişik hâllerinde ise; 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu'na ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri tarafından verilen idarî para cezalarının Genel Bütçeye gelir kaydedileceği, Genel Bütçeye gelir kaydedilmesi gereken idarî para cezalarına ilişkin kesinleşen kararların, 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığı'nca belirlenecek tahsil dairelerine gönderileceği kuralları yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu İdare Mahkemesi kararında "189.355.00 TL. idari para cezası verilmesine ilişkin ...tarih ve ...sayılı Kurul kararına karşı açılan dava hakkında henüz karar verilmediği ve kesinleşmeyen idari para cezasının tahsili amacıyla ödeme emrinin düzenlenmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı" ifade edilmişse de dava konusu ödeme emrinin dayanağının ...tarih ve ...sayılı Kurul kararı olmadığı, ...tarih ve ...sayılı davacıya 187.022,00-TL idari para cezası verilmesine dair Kurul kararının dava konusu ödeme emrinin dayanağı olduğu anlaşıldığından İdare Mahkemesi kararında bu yönden hukuki isabet görülmemiştir.
Bununla beraber ...tarih ve ...sayılı Kurul kararına karşı açılan dava devam ederken dava konusu ödeme emrinin düzenlendiği anlaşılmaktadır. Bu noktada, yukarıda aktarılan mevzuat düzenlemeleri de dikkate alındığında, dava konusu uyuşmazlıkta, 4054 sayılı Kanun uyarınca verilen idarî para cezalarının takip ve tahsilinde zaman bakımından uygulanacak kural meselesinin değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu çerçevede; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nda yer alan tahsilat hükümlerinin, tahsilat hükümleri bakımından özel kanun niteliğinde olan 4054 sayılı Kanun'da yer alan düzenlemelere göre, sonraki Kanun olması ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun, Anayasa Mahkemesi'nin 01/03/2006 tarih ve E:2005/108, K:2006/35 sayılı kararıyla iptal edilmeden önceki hâliyle tüm kabahatler için istisnasız, iptal kararı sonrası 19/12/2006 tarih ve 26381 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 5560 sayılı Kanunla getirilen değişikliklerden sonra ise kanun yolları hariç istisnasız olarak uygulanmasının öngörüldüğü anlaşıldığından, öncelikli olarak uygulanması gerekmektedir.
Bununla birlikte, 4054 sayılı Kanun'un 55. maddesinin, 08/02/2008 tarih ve 26781 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 23/01/2008 tarih ve 5728 sayılı Kanun ile, önceki düzenlemede yer alan Kurul kararlarına karşı yargı yoluna başvurulmasının kararların uygulanmasını ve idarî para cezalarının takip ve tahsilini durdurmayacağı yönündeki hükmün muhafaza edilmesi suretiyle yeniden düzenlenmesi sonrasında; ilgili Kanun hükümlerinin, Kabahatler Kanunu'nun bütün kabahatler bakımından uygulanması amacıyla yürürlüğe giren genel kanun niteliğindeki hükümlerine, 23/01/2008 tarihinden sonra öncelikli olarak uygulanması gerektiği; bu anlamda, yine Kabahatler Kanunu'nun "Zaman Bakımından Uygulama" başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında yer alan, kabahatler karşılığında öngörülen idarî yaptırımlara ilişkin kararların yerine getirilmesi bakımından derhâl uygulama kuralının geçerli olduğu yönündeki hüküm gereği, bu tarihten sonra 4054 sayılı Kanun'da yer alan tahsilat hükümlerinin uygulanması gerektiği açıktır.
Bütün bu hususların birlikte değerlendirilmesinden, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, 4054 sayılı Kanun'un 55. maddesini yeniden düzenleyen 5728 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihe kadar, 4054 sayılı Kanun uyarınca ilgililere verilen idarî para cezalarının takip ve tahsilinde 5326 sayılı Kanun hükümlerinin öncelikli olarak uygulanacağı ve anılan Kanun'un yukarıda yer verilen hükümleri uyarınca genel bütçeye gelir kaydedilen idarî para cezalarının kesinleşmeden takip ve tahsil edilemeyeceği; 5728 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten sonra ise 4054 sayılı Kanun'un 55. maddesinde yer alan hükümlerin uygulanacağı; bu anlamda, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 5. maddesinde öngörülen derhâl uygulama kuralı gereği, söz konusu tarihten itibaren kesinleşme şartı aranmaksızın takip ve tahsil işlemlerine başlanılabileceği sonucuna ulaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; ...tarih ve ...sayılı Kurul kararıyla davacıya verilen 187.022,00-TL idari para cezasının tahsili amacıyla, dava konusu ödeme emrinin düzenlendiği 03/09/2009 tarihinde 4054 sayılı Kanun'da öngörülen idarî para cezalarının takip ve tahsili açısından yine aynı Kanun'un 55. maddesinin uygulanması gerektiği, bir başka anlatımla, anılan idari para cezasının kesinleşmeden de takip ve tahsil işlemlerinin yapılabileceği anlaşıldığından dava konusu ödeme emrinde hukuka aykırılık, dava konusu ödeme emrinin iptali yolundaki mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ...İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası gereğince bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 17/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.