Danıştay 8. Daire 2018/228 Esas 2021/5081 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/228
Karar No : 2021/5081

DAVACI : ...
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : ... Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU :
1- 09.08.2016 tarih ve 29796 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliği'nin 23/2-f bendinde yer alan "Milli birlik ve bütünlük duygularını zedeleyici veya bozucu maksatla bayrak ve sembol asmak, kullanmak, marşlar söylemek, açlık grevinde bulunmak, oturma eylemi yapmak, pankart taşımak veya asmak, ideolojik veya politik amaçlı gösteri, toplantı, tören düzenlemek, demeç vermek" şeklindeki düzenleme ile;
2- Bu hüküm dayanak alınarak Eskişehir Bölge Müdürlüğü'ne bağlı öğrenci yurdunda barınmakta olan davacının yurttan süresiz çıkarma cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin 15.11.2017 onay tarihli Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü işleminin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu Yönetmeliğin dayanağı Kanun’da disiplin cezalarının düzenlenmediği, kanunilik ilkesinin ihlal edildiği, ifade özgürlüğünün ihlal edildiği, ek savunma süresi tanınmayarak savunma hakkının kısıtlandığı, kendisinin sadece basın açıklamasını inlediği iddia edilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Kurumun amaçlarından birinin huzur ve güven ortamının sağlanması olduğu, bunun için çeşitli disiplin cezalarının düzenlendiği, davacı hakkında Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma başlatıldığı, işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu işlemin iptali gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava; Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenci olan davacının, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü Eskişehir Bölge Müdürlüğüne bağlı öğrenci yurdundan süresiz çıkarılma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı olan "Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliği"nin 23. maddesinin 2/f bendinin iptali istemiyle açılmıştır.
351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanunu'nun 2. maddesinde, kurumunun amacının, yurt içinde ve dışında yüksek öğrenim gören öğrencilere bu Kanun gereğince kredi vermek, yurtlar yaptırmak ve yurt işletmesini sağlamak suretiyle Türk gençlerinin yüksek öğrenimlerini, sosyal ve kültürel gelişmelerini kolaylaştırmak olduğu belirtilmiş; işlem tarihinde yürürlükte olduğu şekliyle 7. maddesinin 8. fıkrasının (c) bendinde, "Yönetmelik taslaklarını inceleyip, Başbakan veya Kurumun bağlı olduğu Bakan onayına sunmak üzere karara bağlamak" yönetim kurulunun görevleri arasında sayılmış; 46. maddesinin dava konusu Yönetmeliğin yayımlandığı tarihte yürürlükte bulunan halinde ise, bu Kanunun uygulanmasına ait yönetmeliğin Maliye, Milli Eğitim ve Bayındırlık Bakanlıklarınca hazırlanacağı hüküm altına alınmıştır.
Anılan hükme dayanılarak hazırlanan ve 19/12/1989 tarih ve 20377 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu 351 Sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmelik"in 13. maddesinde "Yurtlara alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, yurtların idaresi yurtlarda barınma süresi, uygulanacak disiplin esasları, disiplin kurullarının kuruluşu, yetki ve işleyişleri, yurtların normal ve olağanüstü açılma ve kapatılması, sosyal, kültürel ve sportif faaliyetler, özel ve gece hizmetleri ve küçük işletmelerin çalıştırılmasına dair esaslar ile diğer hususlar Kurum tarafından ayrıca çıkarılacak bir yönetmelikte tespit edilir." kuralına yer verilmiştir.
Dava konusu "Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliği"nin "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, Yönetmeliğin amacının, Kurum tarafından işletilen yurtlarda idare, işletme, barındırma usul ve esasların düzenlemek suretiyle yüksek öğrenim öğrencilerinin eğitim ve öğretimlerini kolaylaştırmak olduğu; 2. maddesinde, bu Yönetmeliğin, Kurum tarafından işletilen yurtlarda barındırılacak öğrencilerde aranacak şartlar, yeni yurtların açılması, yurtların idaresi, işletilmesi, öğrenci disiplin işlemleri ile özel ve gece hizmetlerine ait usul ve esasları kapsadığı düzenlemesi yer almıştır. Aynı Yönetmeliğin "Dayanak" başlıklı 3. maddesinde ise, bu Yönetmeliğin 351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanunu'nun 7. maddesinin 8. fıkrasının (c) bendine dayanılarak hazırlandığı belirtilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin, 351 sayılı Kanunun 7. maddesinin 8. fıkrasının (c) bendine dayanılarak çıkartıldığı belirtilmiş ise de; söz konusu maddenin, Yönetmelik taslaklarının hazırlanması konusunda yönetim kuruluna yetki veren bir düzenleme olduğu; başka bir ifadeyle, anılan düzenlemenin, Kuruma tek başına Yönetmelik çıkarma yetkisi vermediği anlaşılmakta olup; bu haliyle, dava konusu Yönetmeliğin dayanağı olarak kabul edilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
351 sayılı Kanunun "Yönetmelik" başlıklı 46. maddesinin, dava konusu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte bulunan halinde, bu Kanunun uygulanmasına ait yönetmeliğin Maliye, Milli Eğitim ve Bayındırlık Bakanlıklarınca hazırlanacağının kurala bağlanmasına karşın, bu hüküm dayanak alınarak yürürlüğe konulan, "351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmelik"in 13. maddesi ile yurtlara alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, yurtların idaresi yurtlarda barınma süresi, uygulanacak disiplin esasları, disiplin kurullarının kuruluşu, yetki ve işleyişlerine dair esaslar ile diğer hususların Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından ayrıca çıkarılacak bir yönetmelikte tespit edileceği düzenlenmek suretiyle, anılan yasal düzenlemeye aykırı olarak, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu'na tek başına yönetmelik çıkarma yetkisi verildiği görülmektedir.
Buna göre, 351 sayılı Kanunun 46. maddesinde yer alan açık emredici hüküm karşısında, kanunla yetki verilmediği halde Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından düzenlenen, bu nedenle tesis edildiği tarih itibarıyla yasal dayanağı bulunmayan dava konusu Yönetmelik hükmünde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan, dava konusu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonra, 02/07/2018 tarih ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 11. maddesi ile 351 sayılı Kanunun 46. maddesinde değişiklik yapılarak, bu Kanunun uygulanmasına ait yönetmeliğin Gençlik ve Spor Bakanlığınca hazırlanacağı düzenlenmiş ise de; yine Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumuna Yönetmelikle düzenleme yapma yetkisi verilmemiştir.
Bu itibarla, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliği'nin 23. maddesinin 2/f bendinde ve bu hüküm dayanak gösterilerek tesis edilen, davacının öğrenci yurdundan süresiz çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu bireysel işlemin ve dayanağı olan düzenlemenin iptali gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Davacı hakkında 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanununa muhalefet suçundan Eskişehir Cumhuriyet Başsavcılığınca soruşturma başlatılması üzerine, Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliği'nin 23. maddesinin 2/f bendi uyarınca "Yurttan Süresiz Çıkarma" cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir.
Bu işlemin ve dayanağı Yönetmelik hükmünün iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanunu'nun 2. maddesinde, kurumunun amacının, yurt içinde ve dışında yüksek öğrenim gören öğrencilere bu Kanun gereğince kredi vermek, yurtlar yaptırmak ve yurt işletmesini sağlamak suretiyle Türk gençlerinin yüksek öğrenimlerini, sosyal ve kültürel gelişmelerini kolaylaştırmak olduğu belirtilmiş; yönetim kurulu ve görevlerinin düzenlendiği 7. maddesinin 8. fıkrasının (c) bendinde, "Yönetmelik taslaklarını inceleyip, Başbakan veya Kurumun bağlı olduğu Bakan onayına sunmak üzere karara bağlamak" yönetim kurulunun görevleri arasında sayılmıştır. Aynı Kanunun "Yönetmelik" başlıklı 46. maddesinin dava konusu Yönetmeliğin yayımlandığı tarihte yürürlükte bulunan halinde ise, bu Kanunun uygulanmasına ait yönetmeliğin Maliye, Milli Eğitim ve Bayındırlık Bakanlıklarınca hazırlanacağı hüküm altına alınmıştır.
Anılan hükme dayanılarak hazırlanan ve 19/12/1989 tarih ve 20377 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu 351 Sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmelik"in "Yurtların İdare ve İşletilmesi" başlıklı 13. maddesinde "Yurtlara alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, yurtların idaresi yurtlarda barınma süresi, uygulanacak disiplin esasları, disiplin kurullarının kuruluşu, yetki ve işleyişleri, yurtların normal ve olağanüstü açılma ve kapatılması, sosyal, kültürel ve sportif faaliyetler, özel ve gece hizmetleri ve küçük işletmelerin çalıştırılmasına dair esaslar ile diğer hususlar Kurum tarafından ayrıca çıkarılacak bir yönetmelikte tespit edilir." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu "Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliği"nin "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, Yönetmeliğin amacının, Kurum tarafından işletilen yurtlarda idare, işletme, barındırma usul ve esasların düzenlemek suretiyle yüksek öğrenim öğrencilerinin eğitim ve öğretimlerini kolaylaştırmak olduğu; "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde, bu Yönetmeliğin, Kurum tarafından işletilen yurtlarda barındırılacak öğrencilerde aranacak şartlar, yeni yurtların açılması, yurtların idaresi, işletilmesi, öğrenci disiplin işlemleri ile özel ve gece hizmetlerine ait usul ve esasları kapsadığı düzenlemesi yer almıştır. Aynı Yönetmeliğin "Dayanak" başlıklı 3. maddesinde ise, bu Yönetmeliğin 351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanunu'nun 7. maddesinin 8. fıkrasının (c) bendine dayanılarak hazırlandığı belirtilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin, 351 sayılı Kanunun 7. maddesinin 8. fıkrasının (c) bendine dayanılarak çıkartıldığı belirtilmiş ise de; söz konusu maddenin, Yönetmelik taslaklarının hazırlanması konusunda yönetim kuruluna yetki veren bir düzenleme olduğu; başka bir ifadeyle, anılan düzenlemenin, Kuruma tek başına Yönetmelik çıkarma yetkisi vermediği anlaşılmakta olup; bu haliyle, dava konusu Yönetmeliğin dayanağı olarak kabul edilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
351 sayılı Kanunun "Yönetmelik" başlıklı 46. maddesinin, dava konusu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte bulunan halinde, bu Kanunun uygulanmasına ait yönetmeliğin Maliye, Milli Eğitim ve Bayındırlık Bakanlıklarınca hazırlanacağının kurala bağlanmasına karşın, bu hüküm dayanak alınarak yürürlüğe konulan, "351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmelik"in 13. maddesi ile yurtlara alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, yurtların idaresi yurtlarda barınma süresi, uygulanacak disiplin esasları, disiplin kurullarının kuruluşu, yetki ve işleyişlerine dair esaslar ile diğer hususların Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından ayrıca çıkarılacak bir yönetmelikte tespit edileceği düzenlenmek suretiyle, anılan yasal düzenlemeye aykırı olarak, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu'na tek başına yönetmelik çıkarma yetkisi verildiği görülmektedir.
Buna göre, 351 sayılı Kanunun 46. maddesinde yer alan açık emredici hüküm karşısında, kanunla yetki verilmediği halde Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından düzenlenen, bu nedenle tesis edildiği tarih itibarıyla yasal dayanağı bulunmayan dava konusu Yönetmelik hükmünde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan, dava konusu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonra, 02/07/2018 tarih ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 11. maddesi ile 351 sayılı Kanunun 46. maddesinde değişiklik yapılarak, bu Kanunun uygulanmasına ait yönetmeliğin Gençlik ve Spor Bakanlığınca hazırlanacağı düzenlenmiş ise de; yine Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumuna Yönetmelikle düzenleme yapma yetkisi verilmemiştir.
Bu nedenle dava konusu Yönetmelik hükmünde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Dava konusu 13.11.2017 günlü Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü işlemine gelince;
Hukuka aykırı bulunan Yönetmelik hükmüne dayanılarak tesis edilen davacı öğrencinin yurttan süresiz çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlemde de hukuka uyarlık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu 09.08.2016 tarih ve 29796 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliği'nin 23/2-f bendi'nin İPTALİNE,
2. Davacının yurttan süresiz çıkarılmasına ilişkin 15.11.2017 günlü Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü işleminin İPTALİNE
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere,
04/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.