Danıştay 6. Daire 2018/7969 Esas 2021/12121 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/7969
Karar No : 2021/12121


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Altıncı Dairesinin 16/09/2014 tarih ve E:2012/1064, K:2014/5421 sayılı bozma kararına uyularak; dava konusu işlemin iptali yolunda verilen ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İstanbul ili, Esenyurt ilçesi, ... mevkii, ... ada, ... sayılı parselin imar planında "konut alanı" olan kullanımının "ilköğretim alanı" olarak değiştirilmesine ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarihli, ... sayılı kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli Esenyurt Kıraç 1. Etap Revizyon Nazım İmar Planının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:.. sayılı kararında; dava dosyasının ve davalı idarenin 13/06/2018 havale tarihli ek beyan dilekçesinin birlikte incelenmesinden; dava konusu parsel, 13/04/2013 tasdik tarihli 1/5000 ölçekli Esenyurt TEM Güneyi Nazım İmar Planında ve 12/07/2013 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli Esenyurt TEM Güneyi 7.Etap Uygulama İmar Planında "ilköğretim tesis alanları" lejantında kalmakta iken, ... İdare Mahkemesinin ... tarihli, E:..., K:... sayılı kararı ile söz konusu imar planlarının iptaline karar verildiği, dolayısıyla dava konusu Esenyurt Kıraç 1. Etap 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planının yürürlükte bulunmadığı, söz konusu bölgede planlama çalışmalarının başlatılması için 05/04/2017 tarihli, BN:3006 sayılı başkanlık olurunun alındığı ve planlama sürecinin halen devam ettiği anlaşıldığından davanın konusuz kaldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare savunmalarında, uyuşmazlık konusu parselin dava konusu imar planında ilköğretim alanında kaldığının belirtildiği, karar verildikten sonra idarece sunulan dilekçelerden de parselin durumunda bir değişiklik olmadığının anlaşıldığı, Mahkemenin konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair kararına gerekçe oluşturan ... İdare Mahkemesinin ... tarihli, E:..., K:... sayılı kararı ile işbu dava arasında alâka bulunmadığı, dava dosyası ile söz konusu dosya arasında bağlantı olup olmadığı hususu irdelenmeden verilen kararda hukuka uygunluk bulunmadığı, kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Uyuşmazlık konusu parselin dava konusu imar planında ilköğretim alanında kaldığı, usul ve hukuka uygun olan kararın onanmasına karar verilmesi gerektiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Dava dosyası ile Danıştay Altıncı Dairesinin 21/10/2020 tarihli, E:2017/3984, K:2020/9887 sayılı kararının birlikte incelenmesinden; İdare Mahkemesince, davacının dava, temyiz ve karar düzeltme dilekçelerinde ileri sürdüğü hususlar, davalı idare savunma ve beyanları ile dosya kapsamında yer alan bilgi-belgeler, bilirkişi raporu ve Danıştay Altıncı Dairesinin 16/09/2014 tarihli, E:2012/1064, K:2014/5421 sayılı bozma kararı dikkate alınarak dava konusu imar planının İstanbul ili, Esenyurt ilçesi, ... mevkii, ... ada, ... sayılı parsele ilişkin kullanım kararları bakımından uyuşmazlığın esasının incelenmesi gerekirken, sonuçları itibariyle dava konusu parselin hukuki durumuna etkisi bulunmayan parsel bazında açılan davada verilen yargı iptal kararı nedeniyle davanın konusuz kaldığı sonucuna ulaşılarak konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda karar verilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
İmar planında "konut alanı" kullanımında kalan, İstanbul ili, Esenyurt ilçesi, ... mevkii, ... ada, ... sayılı parseli kapsayan alanda İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarihli, ... sayılı kararıyla 1/5000 ölçekli Esenyurt Kıraç 1. Etap Revizyon Nazım İmar Planı kabul edilerek dava konusu parselin kullanımı "ilköğretim alanı" olarak değiştirilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare Hukukuna hâkim olan ilkelere göre; iptal davası açılabilmesi ve davanın görülebilmesi için, iptali istenilen işlem nedeniyle davanın açıldığı sırada davacının menfaatinin ihlâl edilmesi yeterli olup; yeni bir idari karar alınarak, davacının iptali istenilen işlemle ilişkisinin kesilmesi ya da yeni bir işlemle geriye dönük olarak işlemin hukuka uygunluğunun sağlanılmaya çalışılması, hukuka aykırılığı ileri sürülen işlemin yargısal denetim dışında bırakılması sonucunu doğuracaktır. Kaldı ki, idari işlemlerin tesis edildikleri tarih itibariyle yargısal denetiminin yapılması gerekmektedir.
İdari işlemlerin hukuk düzenindeki etkileri ve hukuksal değerleri devam ettiği sürece bu işlemlerin icrailik niteliğinin olduğu kabul edilir.
Görülmekte olan bir dava hakkında karar verilmemesi için belli koşullar gerekmektedir. İdari davaya konu olan idari işlemin idarece yeni bir işlemle geri alınması, kaldırılması, değiştirilmesi ve bu yolla davacının elde etmek istediği hukuki yararın bir şekilde elde edilmesi halinde, davanın konusunun kalmaması nedeniyle mahkemece dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmesine bir engel bulunmamaktadır. Belirtilen durumların olmaması durumunda ise, idari işlem hukuk aleminde varlığını devam ettirmek suretiyle geçerliliğini koruyorsa, mahkemece tüm deliller değerlendirilerek bir karar verilmesi dava hakkı bakımından yerine getirilmesi gereken yargısal bir görevdir.
Dava dosyası ile Danıştay Altıncı Dairesinin 21/10/2020 tarihli, E:2017/3984, K:2020/9887 sayılı kararının birlikte incelenmesinden, anılan kararın; İstanbul ili, Esenyurt ilçesi, ... köyü, ... ada, ..., ... ve ... sayılı parselleri de kapsayan 13/04/2013 onaylı 1/5000 Ölçekli Esenyurt TEM Güneyi Nazım İmar Planı ve 12/07/2013 onaylı 1/1000 ölçekli Esenyurt Tem Güneyi 7. Etap Uygulama İmar Planı ile 10/03/2014 tarihli imar durum belgesinin iptali istemiyle açılan davada, dava konusu işlemlerin iptali yolundaki ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararın, kesin olarak onanmasına ilişkin olduğu anlaşılmıştır.
Bir başka deyişle, İdare Mahkemesi kararına esas alınan ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, 13/04/2013 onaylı 1/5000 ölçekli nazım ve 12/07/2013 onaylı 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının İstanbul ili, Esenyurt ilçesi, ... köyü, ... ada, ..., ... ve ... sayılı parseller bakımından iptaline ilişkin olduğu, dava konusu parsel ile herhangi bir ilgisinin bulunmadığı anlaşılmıştır.
Dava konusu parsel bakımından herhangi bir etkisi bulunmayan parsel bazında açılan davalarda verilen yargı iptal kararlarının, dava konusu parsel yönünden de sonuç doğuracak şekilde Mahkeme kararlarına esas alınmasında hukuka ve hakkaniyete uyarlık bulunmadığı açıktır.
Bu bakımdan, İdare Mahkemesince, davacının dava, temyiz ve karar düzeltme dilekçelerinde ileri sürdüğü hususlar, davalı idare savunma ve beyanları ile dosya kapsamında yer alan bilgi-belgeler, bilirkişi raporu ve Danıştay Altıncı Dairesinin 16/09/2014 tarihli, E:2012/1064, K:2014/5421 sayılı bozma kararı dikkate alınarak dava konusu imar planının İstanbul ili, Esenyurt ilçesi, ... mevkii, ... ada, ... sayılı parsele ilişkin kullanım kararları bakımından uyuşmazlığın esasının incelenmesi gerekirken, sonuçları itibariyle dava konusu parselin hukuki durumuna etkisi bulunmayan parsel bazında açılan davada verilen yargı kararı nedeniyle davanın konusuz kaldığı sonucuna ulaşılarak konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda karar verilmesinde hukuka uyarlık bulunmamıştır.
Bu itibarla, davanın konusu kalmadığından karar verilmesine yer olmadığına ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle konusu kalmadığından dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 03/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.