Danıştay 8. Daire 2021/1390 Esas 2021/4967 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/1390
Karar No : 2021/4967

DAVACI : ... Sendikası
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : ... Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU :
06/10/2016 tarih ve 29849 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Doçentlik Sınav Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasındaki "Üniversitelerarası Kurul başka bir tarih belirlemedikçe" ibaresi ile 6. maddesinin 20. fıkrasında yer alan "Eser incelemesinde başarılı olmasına rağmen sözlü sınavda başarısız olan veya başarısız sayılan aday, sözlü sınava en erken iki dönem; ikinci kez başarısız bulunan aday ise en erken dört dönem sonra yeniden başvurabilir." kuralının iptali istenilmiştir.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu düzenlemelerin, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nda belirtilen doçentlik kadrosuna alınma şartlarını ağırlaştırıcı nitelikte olduğu, Anayasa'ya göre, öğretim elemanlarının görevleri, unvanları, atama, yükselme ve emeklilikleri gibi özlük haklarına yönelik hususların ancak kanunla düzenleneceği, Yönetmeliğin ilgili maddelerinin hukukun genel ilkeleri olan hukuki güvenlik ve hukuki öngörülebilirlik ilkelerinin amacına aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
Usul yönünden, davacı sendikanın davaya konu düzenlemenin iptalini istemekte kişisel, güncel ve meşru menfaatinin bulunmadığı, esas yönünden ise, dava konusu edilen Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "Üniversitelerarası Kurul başka bir tarih belirlemedikçe" ibaresinin 2547 sayılı Kanun'a aykırılık teşkil etmediği ve doçent adayları bakımından ağırlaştırıcı bir nitelik taşımadığı; anılan Yönetmeliğin 6. maddesinin 20. fıkrası yönünden ise dava konusu düzenlemenin doçent adaylarının üst üste başarısızlıklarını önlemeyi amaçladığı savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ :2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 4. fıkrası uyarınca Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı doğrultusunda davalı idare aleyhine vekalet ücreti ve yargılama giderlerine hükmedilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : 06/10/2016 tarih ve 29849 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Doçentlik Sınav Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasındaki "Üniversitelerarası Kurul başka bir tarih belirlemedikçe" ibaresi ile 6. maddesinin 20. fıkrasında yer alan "Eser incelemesinde başarılı olmasına rağmen sözlü sınavda başarısız olan veya başarısız sayılan aday, sözlü sınava en erken iki dönem; ikinci kez başarısız bulunan aday ise en erken dört dönem sonra yeniden başvurabilir." kuralının iptali istemiyle açılan davada; yönetmelik hükmünün yürürlükten kaldırılması sebebiyle karar tarihinde yürürlükte bulunmayan Yönetmelik hakkında karar verilmesine yer olmadığına, tarafların yaptıkları yargılama giderlerinin ise üzerlerinde bırakılmasına dair Danıştay Sekizinci Dairesinin 05/03/2019 gün ve E:2016/14905, K:2019/1581 sayılı kararının; vekalet ücretine hükmedilmemesi ve yargılama giderlerinin taraflar üzerinde bırakılmasına ilişkin kısmı Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 07/10/2020 gün ve E:2019/1759, K:2020/1738 sayılı kararıyla bozulmuştur.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesine göre Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davalarda, temyiz incelemesi sonucu bozulan kararlar üzerine Danıştay İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurullarının kararlarına uyulması mecburi olduğundan anılan Kurul kararında belirtilen gerekçeyle bozma kararı doğrultusunda karar verilmesi gerekmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 07/10/2020 tarih ve E:2019/1759, K:2020/1738 sayılı kararıyla, Dairemizin 05/03/2019 tarih ve E:2016/14905, K:2019/1581 sayılı dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kararının vekalet ücretine hükmedilmemesi ve yargılama giderlerinin taraflar üzerinde bırakılmasına ilişkin kısmının bozulması üzerine, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
MADDİ OLAY :
Dava; 06/10/2016 tarih ve 29849 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Doçentlik Sınav Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasındaki "Üniversitelerarası Kurul başka bir tarih belirlemedikçe" ibaresi ile 6. maddesinin 20. fıkrasında yer alan "Eser incelemesinde başarılı olmasına rağmen sözlü sınavda başarısız olan veya başarısız sayılan aday, sözlü sınava en erken iki dönem; ikinci kez başarısız bulunan aday ise en erken dört dönem sonra yeniden başvurabilir." kuralının iptali istemiyle açılmıştır.
Anılan Yönetmelik, 15/04/2018 tarih ve 30392 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Doçentlik Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Dairemizin 05/03/2019 tarih ve E:2016/14905, K:2019/1581 sayılı kararıyla; karar tarihinde yürürlükte bulunmayan Yönetmelik hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmadığından, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına; davalı idarenin, davada haksız çıkan taraf olarak kabulüyle yargılama giderlerinden sorumlu tutulmasına hukuken olanak bulunmaması ve davada tarafların haklılık oranlarının tespitine yönelik bir değerlendirme yapılamaması nedeniyle, vekalet ücretine hükmedilmemesi ve tarafların yaptıkları yargılama giderlerinin üzerlerinde bırakılması gerektiği gerekçesiyle vekalet ücretine hükmedilmemesine ve yargılama giderlerinin taraflar üzerinde bırakılmasına karar verilmiştir.
Anılan kararın, davacı tarafından vekalet ücreti yönünden temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 07/10/2020 tarih ve E:2019/1759, K:2020/1738 sayılı kararıyla yukarıda yer verilen Dairemizin 05/03/2019 tarih ve E:2016/14905, K:2019/1581 sayılı dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kararının vekalet ücretine hükmedilmemesi ve yargılama giderlerinin taraflar üzerinde bırakılmasına ilişkin kısmının bozulmasına karar verilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinin yargılama giderleri konusunda yollamada bulunduğu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Yargılama giderlerinin kapsamı" başlıklı 323. maddesinde;
"Yargılama giderleri şunlardır:
a) Celse, karar ve ilam harçları.
b) Dava nedeniyle yapılan tebliğ ve posta giderleri.
...
ğ) Vekille takip edilen davalarda kanun gereğince takdir olunacak vekalet ücreti.
h) Yargılama sırasında yapılan diğer giderler." ;
"Yargılama giderlerinden sorumluluk" başlıklı 326. maddesinde;
"(1) Kanunda yazılı hâller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verilir.
(2) Davada iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa, mahkeme, yargılama giderlerini tarafların haklılık oranına göre paylaştırır.
..." hükümlerine yer verilmiştir.
6100 sayılı Kanun'un 331. maddesinin 1. fıkrasında ise; "Davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunmayan hâllerde, hâkim, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderlerini takdir ve hükmeder." kuralı yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
2577 sayılı Kanun'un 2. maddesinde, düzenleyici veya bireysel bir işlem nedeniyle menfaati ihlal edilenler tarafından iptal davası açılabileceği belirtilerek, kişilere, dava açma yolu ile iddialarını yargı yerinde ileri sürme hakkı özel olarak düzenlenmiştir.
Hukukumuzda, iptal davası açıldıktan sonra, yargılama faaliyeti devam ederken, kamu hizmetinin sürekliliği ve değişkenliği kapsamında idarece işlemin, yürürlükten kaldırılması, hukuk aleminde geçerliliğinin kalmaması ve artık işin esasının incelenmesinde menfaat görülmeyen hallerde davanın konusuz kaldığından söz edilmektedir.
Davanın konusuz kaldığı durumlarda, yargı yerince dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilebileceği tabii olmakla birlikte, yargılama faaliyeti esnasında yapılan yargılama giderlerinin hangi tarafa yükletileceğinin de kararda ayrıca belirlenmesi gerekmektedir.
Bu noktada, 6100 sayılı Kanun'un yukarıda metnine yer verilen 331. maddesine bakıldığında, davanın konusuz kalması halinde, hakime, davanın açıldığı zamandaki haklılık durumunu değerlendirerek yargılama giderlerine hükmetme konusunda takdir hakkı tanındığı görülmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından, menfaatlerini etkilediği ileri sürülerek, Doçentlik Sınav Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in bazı maddelerinin iptali istemiyle bu davanın açıldığı, ancak davalı idare tarafından, yargılama devam ederken, dava konusu Yönetmeliğin, sonraki tarihli Yönetmelik ile yürürlükten kaldırılarak, davada, esası incelenecek düzenleyici işlemin hukuk alemindeki varlığının sona erdirildiği, bu haliyle davanın konusuz kaldığı anlaşılmaktadır.
6100 sayılı Kanun hükümleri uyarınca, konusuz kalan bu davada yapılan yargılama giderlerinden sorumlu tutulacak tarafın belirlenmesi için yargı yerince, tarafların davanın açıldığı tarihteki haklılık durumunun irdelenmesi zorunludur.
Somut olaya bakıldığında, davacı tarafından düzenleyici işlemlerin hukuka aykırılığı iddiasında bulunulduğu, ancak sonrasında birtakım nedenlerle davalı idare tarafından dava konusu düzenleme yürürlükten kaldırılmak suretiyle davanın konusuz bırakıldığı, bu haliyle davanın açılmasına davalı idarenin sebebiyet verdiği görülmektedir.
Yukarıda aktarılan hususlar birlikte değerlendirildiğinde; dava konusu düzenlemeleri tesis eden davalı idarenin davanın açılmasına sebebiyet verdiği ve Anayasa'nın 36. maddesinde öngörülen hak arama hürriyeti kapsamında dava açan davacının, davada haksız çıkan taraf olarak kabul edilemeyeceği, dolayısıyla, konusu kalmadığı için karar verilmesine yer olmadığına karar verilen bu davada, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı idareye yüklenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı doğrultusunda davalı idare aleyhine vekalet ücreti ve yargılama giderlerine hükmedilmesine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 02/01/2019 tarih ve 30643 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ve kararın verildiği 05/03/2019 tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca Danıştay'da ilk derecede görülen duruşmasız davalar için belirlenen ... TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Posta gideri avansından varsa artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
03/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi