Danıştay 8. Daire 2021/6538 Esas 2021/4755 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/6538
Karar No : 2021/4755

DAVACI : …

DAVALI : … Odası
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
25.08.2017 tarih ve 30165 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Norm Geliştirme Merkezi Usul ve Esasları Yönetmeliği'nin iptali istemidir.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu Yönetmeliğin dayanak başlıklı 3. maddesinde dayanak Kanun maddesi yazılmadığından, yetki yönünden hukuka aykırı olduğu, norm kelimesine, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu'nun 2. maddesinin (c) fıkrasında yer verilerek Birliğin kuruluş amacı ile yapamayacağı faaliyetler ve işlerin gösterildiği, mühendis odalarına meslekle ilgili norm hazırlama konusunda herhangi bir görev verilmediği, kanun hükmü ile gösterilen amaç normları incelemek ve bunlar hakkındaki görüş ve düşünceleri ilgililere bildirmek olduğundan dava konusu Yönetmelikte yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı belirtilmiştir.
Norm yapımı ile ilgili olarak, açıkça tanınmış bir yetkiye 6235 sayılı Kanunda yer verilmediği, düzenlenen yetki, norm düzenlemek değil, normları incelemek ve bunlar hakkındaki görüş ve düşünceleri bildirmekten ibaret olduğundan, dava konusu Yönetmelikte sebep unsuru yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı öne sürülmüştür.
132 Nolu Kanun ile Türk Standartları Enstitüsü kurularak her türlü madde ve mamüller ile usul ve hizmet standartlarını yapmak görevinin bu kuruma verildiği, norm alanında yasa ile yetki TSE'ye verildiğindan, dava konusu Yönetmelik iptal edilmediği sürece, TSE tarafından çıkartılmış normun yanına sözü edilen merkezce yayımlanacak çeşitli normların ekleneceği ve uygulamada ikilik, tereddüt ve kargaşa doğacağından, dava konusu Yönetmelikte konu unsuru yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı belirtilmiştir.
Yönetmelikte, 5/1-b maddesinde normlar hazırlanırken kamu yararının gözetileceğine ilişkin düzenleme yapıldığı, Anayasa Mahkemesi'nin, kamu yararı nedenselliğine dayanılarak idari düzenleme yapılamayacağını 2015/88 sayılı kararında belirttiği, Elektrik Mühendisleri Odasının, kendisine kanunla verilmiş bir norm yapma yetkisi verilmediği halde, kendiliğinden norm yaparak kamu yararını sağladığını söyleyemeyeceği, Odanın amacının norm yaparak yayın satmak veya norma uygunluk denetimi yaparak gelir elde etmek olduğundan, dava konusu Yönetmelikte maksat unsuru yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülerek iptali istenilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
10.03.2003 tarih ve 25044 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Elektrik Mühendisleri Ana Yönetmeliği'nin 7/e maddesinde, meslekle ilgili standartları, normları, yönetmelik ve teknik şartnameleri, sözleşme tiplerini ve benzeri tüm bilimsel evrakı inceleme, bunların değiştirilmesi, geliştirilmesi ve yenilerinin oluşturulması yolunda çalışmalar yapmanın oda amaçları arasında sayıldığı, oda kuruluşuna binaen uzmanlık alanlarına ilişkin olarak normların, standartların, şartnamelerin, Yönetmeliklerin hazırlanmasına katkıda bulundukları, ülkemizde, üretilen elektrik ve elektronik alanlarıyla ilgili ürün, hizmet ve sistemlerin uygulama ve denetimlerine yönelik olarak normların yeterli olmaktan uzak olduğu, bu alanda yaşanan sıkıntı ve gereksinimi göz öznüne alarak, uzmanlık alanına yönelik bir kısım dökümanlar hazırlandığı, norm, standart gibi dökümanların Yönetmelik gibi düzenleyici işlemlerin aksine, temel olarak ihtiyari kurallar içerdiği, bu tür kuralların ilgili mercilerin yayınladığı mevzuatla zorunlu hale geleceği, Odanın norm hazırlama sürecine dair çalışmalarını gerek Ekonomi Bakanlığı, gerekse TÜRKAK ile ilişki içinde sürdürdüğü, norm hazırlanmasının objektif, bilimsel bir temele dayanması, konunun uzmanları ile diğer kurum ve kuruluşlarının da katkılarının alınabilmesi için, tüm süreci içerecek düzenleme yapılması ihtiyacı nedeniyle dava konusu Yönetmelik düzenlendiğinden savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : 25.08.2017 tarih ve 30165 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Norm Geliştirme Merkezi Usul ve Esasları Yönetmeliği'nin 6. maddesinin (ç) bendinde yer alan "EMO Normu olarak yayımlanır" ibaresinin, 5. maddesinin (ç) bendinde yer alan "yayımlanır” ibaresinin, 5. maddesinin (e) bendinde yer alan "Norm yayımlama yetkisi Oda Yönetim Kuruluna aittir." düzenlemesinin ve 8. maddesinin 1. cümlesinde yer alan "bir normun yayımlanması için son kararı veren komitedir" kısmının iptaline, Yönetmeliğin diğer maddeleri yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Norm Geliştirme Merkezi Usul ve Esasları Yönetmeliği'nin Resmi Gazete'de yayımlanmak üzere TMMOB'ye gönderilmesine ilişkin TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu'nun … gün ve … sayılı kararının ve eki Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Norm Geliştirme Merkezi Usul ve Esasları Yönetmeliği'nin hukuka aykırı olduğu belirtilerek iptali istenilmektedir.
10.03.2003 tarih ve 25044 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Elektrik Mühendisleri Ana Yönetmeliği'nin 7/e maddesi ile Meslekle ilgili standartları, normları, yönetmelik ve teknik şartnameleri, sözleşme tiplerini ve benzeri tüm bilimsel evrakı incelemek, bunların değiştirilmesi, geliştirilmesi ve yenilerinin oluşturulması yolunda çalışmalar yapmakla görevlendirilen davalı idarenin; uzmanlık alanlarına ilişkin olarak normların, standartların, şartnamelerin ve Yönetmeliklerin hazırlanmasına katkıda bulunduğu, sürece dair çalışmaların Bakanlık ile ilişki içinde sürdürüldüğü, norm hazırlanmasının objektif, bilimsel temele dayanması, konunun uzmanları ile diğer kurum ve kuruluşların da katkılarının alınabilmesi için tüm süreci içerecek bir düzenleme yapıldığı anlaşıldığından davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, 25.08.2017 tarih ve 30165 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Norm Geliştirme Merkezi Usul ve Esasları Yönetmeliği'nin iptali istemiyle açılmıştır.
Danıştay Sekizinci Dairesinin 27.01.2020 tarih ve E:2017/5890, K:2020/195 sayılı kararıyla dava konusu Yönetmeliğin 6. maddesinin (ç) bendinde yer alan "EMO Normu olarak yayımlanır" ibaresinin iptaline, diğer kısımları yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın taraflarca temyizi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 30/06/2021 tarih ve E:2020/1734, K:2021/1359 sayılı kararıyla, Daire kararının gerek iptale ilişkin kısmı gerekse davanın reddine ilişkin kısmının gerekçesinde salt çoğunluğun oluşmadığı anlaşıldığından Daire kararında hukuk ve usule uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Bu nedenle, bozma kararı gözönünde bulundurularak karar verilmesi gerekmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın, "Yönetmelikler" başlıklı 124. maddesinde; Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabileceği, "Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları" başlıklı 135. maddesinde de; kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarının, belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzelkişilikleri olduğu, hükmüne yer verilmiştir.
6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Yasası'nın 2. maddesinde; "(Değişik: 19/4/1983 - KHK 66/2 md.) Birliğin kuruluş amacı ile yapamayacağı faaliyetler ve işler aşağıda gösterilmiştir.
Birliğin kuruluş amacı:
a) Bütün mühendis ve mimarları ihtisas kollarına ayırmak ve her kol için bir oda kurulmasına karar vermek;
Bu suretle aynı ihtisasa mensup meslek mensuplarını bir Odanın bünyesinde toplamak; merkezde idare heyeti, haysiyet divanı ve murakıplar gibi görevlilere yetecek kadar üyesi bulunmayan Odanın merkezini, Umumi Heyetin belirleyeceği yerde açmak;
b) Mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının, müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak için gerekli gördüğü bütün teşebbüs ve faaliyetlerde bulunmak;
c) Meslek ve menfaatleriyle ilgili işlerde resmi makamlarla işbirliği yaparak gerekli yardımlarda ve tekliflerde bulunmak, meslekle ilgili bütün mevzuatı normları, fenni şartnameleri incelemek ve bunlar hakkındaki görüş ve düşünceleri ilgililere bildirmektir.
(Değişik: 18/6/1997 - 4276/6 md.) Birlik ve organları, kuruluş amaçları dışında faaliyette bulunamazlar.
" hükmü yer almaktadır.
6235 sayılı Yasa'nın 33. maddesinde; "Türkiye'de mühendislik ve mimarlık meslekleri mensupları mesleklerinin icrasını iktiza ettiren işlerle meşgul olabilmeleri ve mesleki tedrisat yapabilmeleri için ihdisasına uygun bir odaya kaydolmak ve azalık vasfını muhafaza etmek mecburiyetindedirler. Kamu Kurumu ve Kuruluşları ile İktisadi Devlet Teşekkülleri ve Kamu İktisadi Kuruluşlarında asli ve sürekli olarak çalışan mühendislik ve mimarlık meslekleri mensuplarının meslek ve ihtisaslarıyla ilgili odaya girmeleri isteklerine bağlıdır. Ancak bunlar görevlerinin gereği olan işleri yaparken, mesleki bakımdan, Odaya kayıtlı meslektaşlarının yetkileriyle haklarına sahip ve onların ödevleriyle yükümlüdürler. Bu konuda Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları ile ilgili hükümler saklıdır." hükmü yer almaktadır.
6235 sayılı Kanunun 39. maddesinde yer alan "Bu Kanun hükümleri müteşebbis heyetlerce ihzar ve Birlik Umumi Heyetince tasvip edilecek bir talimatname ile tatbik olunur." hükmü temel alınarak yürürlüğe konulan Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği'nin 7. maddesinde;
a) Günün gereklerine, koşullarına ve olanaklarına uygun olarak üyelerinin sorunlarını çözmek için çalışmak, mesleğin üye toplum ve ülke yararlarına göre uygulanması ve geliştirilmesi için gerekli çabaları göstermek, diğer meslek Odaları, üyeleri ve halkla ilişkilerinde dürüstlüğü ve ahlakı korumak, uzmanlık alanında ülke çıkarlarına uygun politikalar üreterek bunları savunmak, kamuoyu oluşturmak, ilgilileri uyarmak,
...
e) Meslekle ilgili standartları, normları, yönetmelik ve teknik şartnameleri, sözleşme tiplerini ve benzeri tüm bilimsel evrakı incelemek, bunların değiştirilmesi, geliştirilmesi ve yenilerinin oluşturulması yolunda çalışmalar yapmak" oda amaçları arasında sayılmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin yayınlandığı tarihte yürürlükte bulunan 132 sayılı Türk Standardları Enstitüsü ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun'un bazı maddeleri 02.07.2018 tarih ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 96. maddesi ile mülga olmuş, 15.07.2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Otuz dokuzuncu Bölümünde Türk Standardları Enstitüsü düzenlenmiş, "Amaç" başlıklı 549. maddesinde; "Bu Bölümün amacı Türk Standardları Enstitüsünün kuruluş, teşkilat, görev ve yetkilerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir" düzenlemesine, "Kuruluş" başlıklı 550. maddesinde; "(1) Her türlü madde ve mamulleri ile usul ve hizmet standardlarını yapmak gayesiyle Türk Standardları Enstitüsü kurulmuştur.
(2) Enstitü, tüzel kişiliği haiz, özel hukuk hükümlerine göre yönetilen özel bütçeli bir kamu kurumu olup kısa adı ve markası TSE’dir. Bu marka çeşitli şekillerde gösterilir. Türk Standardları Enstitüsünün müsaadesi olmadan bu marka hiçbir şekil ve şart altında kullanılamaz.
(3) Yalnız Türk Standardları Enstitüsü tarafından kabul edilen standardlar Türk Standardı adını alır.
(4) Bu standardlar ihtiyari olup; standardın ilgili olduğu Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının onayı ile mecburi kılınabilir. Bir standardın mecburi kılınabilmesi için Türk Standardı olması şarttır. Mecburi kılınan standardlar Resmî Gazete’de yayımlanır.
(5) Enstitü, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının ilgili kuruluşudur...." düzenlemesine, 551. maddesinde; "Türk Standardları Enstitüsünün görevleri şunlardır:
a) Her türlü standardları hazırlamak veya hazırlatmak.
b) Enstitü bünyesinde veya diğer kişi ve kuruluşlarca hazırlanan standardları tetkik ve uygun bulduğu takdirde Türk Standardı olarak kabul etmek.
c) Kabul edilen standardları yayımlamak ve ihtiyari olarak uygulanmalarını teşvik etmek.
ç) Kamu ve özel sektörüntalebi üzerine standardları veya projelerini hazırlamak ve bu standardlara yönelik mütalaa vermek.
d) Standardlar konusunda her türlü ilmi ve teknik incelemelerle araştırmalarda bulunmak, yabancı ülkelerdeki benzeri çalışmaları takip etmek, milletlerarası ve yabancı standard kurumları ile münasebetler kurmak ve bunlarla işbirliğinde bulunmak.
e) Üniversiteler ve diğer ilmi, teknik kurum ve müesseselerle işbirliği sağlamak, standardizasyon konularında yayın yapmak, milli ve milletlerarası standardlardan arşivler meydana getirmek ve ilgililerin faydalanmalarına sunmak.
f) Standardlarla ilgili araştırma amacıyla ve ihtiyari standardların tatbikatında kontrol için laboratuvarlar kurmak; muayene, analiz ve deneyler ile kamu ve özel sektörün talep edeceği teknik çalışmaları yapmak ve rapor vermek.
g) Yurtta standard işlerini yerleştirmek ve geliştirmek için elemanlar yetiştirmek ve bu maksatla kurslar açmak ve seminerler tertiplemek.
ğ) Standardlara uygun ve kaliteli üretimi teşvik edecek her türlü çalışmaları yapmak ve bunlarla ilgili belgeleri tanzim etmek.
h) Metroloji ve kalibrasyon ile ilgili araştırma ve geliştirme çalışmaları yapmak ve gerekli laboratuvarları kurmak.
(2) Türk Standardları Enstitüsünün bu görevlerinin öncelik esasına göre tanzimi Genel Kurulca kararlaştırılır ve ilgililere duyurulur" düzenlemesine yer verilmiştir.
Kararnamenin Kırk dördüncü Bölümünde yer alan 630. maddesinde; "(1) Bu Bölümün amacı; uygunluk değerlendirme kuruluşlarını akredite etmek, bu kuruluşların ulusal ve uluslararası standartlara göre faaliyette bulunmalarını ve bu suretle uygunluk değerlendirme kuruluşlarınca düzenlenen belgelerin ulusal ve uluslararası alanda kabulünü temin etmek amacıyla merkezi Ankara’da olmak üzere Dışişleri Bakanlığı ile ilgili, özel hukuk hükümlerine tabi, tüzel kişiliği haiz, kâr amacı gütmeyen, idari ve mali özerkliğe sahip ve özel bütçeli Türk Akreditasyon Kurumunun kuruluş ve görevlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
(2) Kurumun kısa adı TÜRKAK’tır." düzenlemesine, "Tanımlar" başlıklı 631. maddesinde; "(1) Bu Bölümde geçen;
a) Akreditasyon: Kurum tarafından; laboratuvarların, muayene ve belgelendirme, doğrulama, yeterlilik testi sağlama, referans malzeme üretimi, numune alma kuruluşları ile diğer uygunluk değerlendirme kuruluşlarının ulusal ve uluslararası kabul görmüş teknik kriterlere göre değerlendirilmesini, yeterliğinin onaylanmasını ve düzenli aralıklarla denetlenmesini,
b) Akredite etmek: İlgili mevzuat çerçevesinde ihtiyari veya zorunlu alanlarda, özel veya kamu laboratuvarlarının, muayene, belgelendirme, doğrulama, yeterlilik testi sağlama, referans malzeme üretimi, numune alma kuruluşları ile diğer uygunluk değerlendirme kuruluşlarının ulusal ve uluslararası kabul görmüş teknik kriterlere göre faaliyet gösterdiğinin Kurum tarafından onaylanmasını,
...
d) Belge: Faaliyet alanına göre yetkili kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mevzuatı çerçevesinde zorunlu alanlarda belge vermek üzere yetkilendirilen özel veya kamu laboratuvarları ve muayene ve belgelendirme kuruluşları tarafından düzenlenen, standart ve teknik düzenlemelere uygunluğu gösteren belgeler ile ilgili mevzuat çerçevesinde zorunlu alanlar dışında kalan standart ve teknik düzenlemelere uygunluğu gösteren belgeleri,
….
ı) Standart: Mutabakat sağlanmış ve kabul edilmiş bir kurumca onaylanmış, mevcut şartlar altında en uygun seviyede bir düzen kurulmasını amaçlayan, ortak ve tekrar eden kullanımlar için faaliyetler ve sonuçlarıyla ilgili kurallar, kılavuzlar veya karakteristikler ihtiva eden dokümanı,
i) Teknik düzenleme: Ürün özelliklerini, işleme veya üretim yöntemlerini, idari hükümler de dâhil olmak üzere belirten ve uyulması zorunlu olan dokümanı,
j) Uygunluk değerlendirmesi: Bir ürüne, sürece, hizmete, sisteme, kişiye veya kuruluşa ilişkin belirli şartların yerine getirilip getirilmediğini gösteren süreci,
k) Uygunluk Değerlendirme Kuruluşu: Deney, kalibrasyon, tıbbi deney, muayene, belgelendirme, doğrulama, yeterlilik testi sağlama, referans malzeme üretimi, numune alma ile diğer uygunluk değerlendirme faaliyetlerini gerçekleştiren kuruluşu, ifade eder." düzenlemesine, "Kurumun görev ve yetkileri" başlıklı 632. maddesinde; "(1) Kurumun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Ülkemizde uygunluk değerlendirme kuruluşlarına akreditasyon hizmeti sunan tek kuruluş olarak Kurum faaliyetleri ile ilgili düzenlemeleri yapmak, akreditasyon ile ilgili gerekli kıstas ve tedbirleri belirlemek, bunları uygulamak ve gerektiğinde değiştirmek, yürürlükten kaldırmak ve ilgili önlemleri almak.
b) Akredite edilmek üzere başvuran kuruluşların ilgili standartlara ve ölçütlere göre denetimini yapmak ve bu denetim sonucunda kuruluşun akredite edilip edilmemesine karar vermek, akredite edilen kuruluşları izlemek, akreditasyonun kapsamını değiştirmek, gerektiğinde akreditasyonu askıya almak veya geri çekmek ve akredite edilen kurum ve kuruluşlar arasında Kurumun görev alanına giren konularda işbirliğini sağlamak…." düzenlemesine yer verilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:
27.01.1954 tarihli ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu hükümlerine dayanılarak hazırlanan 25.08.2017 tarih ve 30165 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Norm Geliştirme Merkezi Usul ve Esasları Yönetmeliği, Elektrik Mühendisleri Odası bünyesinde kurulan Norm Geliştirme Merkezinin çalışma usul ve esaslarını düzenlemek amacıyla düzenlenmiştir. Yönetmeliğin 2. maddesinde, Yönetmeliğin Elektrik Mühendisleri Odası bünyesinde kurulan Norm Geliştirme Merkezinin geliştireceği normların hazırlanması, yayımlanması, uygunluk değerlendirme kriterleri, belgelendirme esasları ile oluşturulacak komiteler ve merkez bünyesinde görevlendirilecek personelin çalışma usul ve esaslarını kapsadığı belirtilmiş, 4. maddesinin (c) bendinde ise, Normun, mevcut ve gereksinim duyulan sorunlar dikkate alınarak, belirli bir konuda ortak ve tekrar eden kullanımlar için en uygun düzeyde bir düzen gerçekleştirilmesi amacıyla gerekli hükümlerin oluşturulması faaliyetini ifade edeceği düzenlenmiştir.
Yönetmeliğin 6. maddesinin (ç) bendinde yer alan "EMO Normu olarak yayımlanır" ibaresi, 5. maddesinin (ç) bendinde yer alan "yayımlanır” ibaresi, 5. maddesinin (e) bendinde yer alan "Norm yayımlama yetkisi Oda Yönetim Kuruluna aittir.” düzenlemesi ve 8. maddesinin 1. cümlesinde yer alan "bir normun yayımlanması için son kararı veren komitedir" kısmı hariç diğer kısımlarının incelenmesi:
Norm hazırlama ve yayımlama süreci Yönetmeliğin 6. maddesinde, "Norm Hazırlama Programına konu teklifi", "Tasarının hazırlanması", "Etüt", "Kabul ve yayımlama", "Sistematik gözden geçirme" başlıkları altında düzenlenmiş, "Kabul ve yayımlama" başlıklı (ç) bendinde, "Taslak metin, etüt sürecinin ardından Norm Geliştirme Merkezi tarafından numaralandırılır ve Teknik Komite gündemine alınır. Teknik Komite incelemesinin ardından varsa gerekli düzeltmeler yapılır ve Norm Geliştirme Merkezi Müdürü tarafından Oda Yönetim Kurulu onayına sunulur. Oda Yönetim Kurulu onayının ardından EMO Normu olarak yayımlanır." düzenlemesine yer verilmiştir.
Davacı tarafından, norm yapımı ile ilgili olarak, açıkça tanınmış bir yetkiye 6235 sayılı Kanunda yer verilmediği, düzenlenen yetkinin, norm düzenlemek değil, normları incelemek ve bunlar hakkındaki görüş ve düşünceleri bildirmekten ibaret olduğu, 132 Nolu Kanun ile Türk Standartları Enstitüsü kurularak her türlü madde ve mamüller ile usul ve hizmet standartlarını yapmak görevinin bu kuruma verildiği, norm alanında yasa ile yetki TSE'ye verildiğindan, dava konusu Yönetmelik iptal edilmediği sürece, TSE tarafından çıkartılmış normun yanına sözü edilen merkezce yayımlanacak çeşitli normların ekleneceği ve uygulamada ikilik, tereddüt ve kargaşa doğacağı belirtilmektedir.
Dava konusu Yönetmelik düzenlemeleri ile mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; her türlü madde ve mamulleri ile usul ve hizmet standardlarını yapmak gayesiyle Türk Standardları Enstitüsü'nün kurulduğu, Enstitüye her türlü standardları hazırlamak veya hazırlatmak görevi verildiği, ayrıca Enstitü bünyesinde veya diğer kişi ve kuruluşlarca hazırlanan standardları tetkik ve uygun bulduğu takdirde Türk Standardı olarak kabul edebileceği, standardların ihtiyari olduğu, standardın ilgili olduğu Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın onayı ile mecburi kılınabileceği, ancak, bir standardın mecburi kılınabilmesi için Türk Standardı olması gerektiği, 6235 sayılı Kanunda davalı odaya norm hazırlama konusunda bir yetkiye yer verilmediği, Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği'nin 7. maddesinde verilen yetkinin ise, meslekle ilgili standartları, normları, incelemek, bunların değiştirilmesi, geliştirilmesi ve yenilerinin oluşturulması yolunda çalışmalar yapmaktan ibaret olduğu, bu suretle, davalı odanın standart ve normların değiştirilmesi, geliştirilmesi ve yenilerinin oluşturulması yolunda çalışmalar yapma konusunda yetkisinin bulunduğu kuşkusuz olmakla birlikte, kabul edilen standardları yayımlamak görevinin Türk Standartları Enstitisü'ne verildiği anlaşılmaktadır.
Bu nedenle, Yönetmeliği'nin 6. maddesinin (ç) bendinde yer alan "EMO Normu olarak yayımlanır" ibaresinde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Yönetmeliğin "Norm hazırlama politikası” başlıklı 5. maddesinde ise, "(1) Norm hazırlama kürecinde aşağıdaki hususlara dikkat edilir:
a) Mevcut ve olası problemler dikkate alınarak, belirli bir konuda ortak ve tekrar eden kullanımlar için en uygun düzeyde bir düzen gerçekleştirilmesi amacıyla normlar hazırlanır.
b) Normlar hazırlanırken kamu yararı gözetilir.
c) Bir ürünü, hizmeti, sistemi veya ticari kuruluşun çıkarlarını gözeten normlar hazırlanamaz.
ç) Normlar aksi yönde karar alınmadıkça açık olarak yayımlanır.
d) Normlar hazırlanırken tüm tarafları temsil edecek şekilde görüş alınır.
e) Norm yayımlama yetkisi Oda Yönetim Kuruluna aittir.” düzenlemesine; "Teknik Komite” başlıklı 8. maddesinde, "Norm Geliştirme Merkezi Teknik Komitesi, bir normun yayımlanması için son kararı veren komitedir. Tüm çalışma grupları ile ilgili kuruluşlardan gelen görüşler bu komitede değerlendirilir. Teknik Komite üyeleri oda üyelerinden veya ilgili teknik uzmanlardan oluşur ve 3 yıllığına Oda Yönetim Kurulu tarafından görevlendirilir. Teknik Komite üyelerinin sayısı, en az 5 olmak üzere tek sayı şeklinde Oda Yönetim Kurulu tarafından belirlenir. Teknik Komite üyelerine Oda Yönetim Kurulu tarafından belirlenen tutarda huzur hakkı ödenir. Teknik Komite ile çalışma gruplarının çalışma usul ve esasları yönerge ile düzenlenir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Yukarıda belirtildiği üzere, kabul edilen standardları yayımlamak görevi Türk Standartları Enstitisü'ne verildiğinden Yönetmeliğin 6. maddesinin (ç) bendinde yer alan "EMO Normu olarak yayımlanır” ibaresinde hukuka uygunluk görülmediğinden, Yönetmeliğin "Norm hazırlama politikası” başlıklı 5. maddesinin (ç) bendinde yer alan "Normlar aksi yönde karar alınmadıkça açık olarak yayımlanır.” düzenlemesindeki "yayımlanır” ibaresi, (e) bendinde yer alan "Norm yayımlama yetkisi Oda Yönetim Kuruluna aittir.” düzenlemesi ve Teknik Komiteyi düzenleyen 8. maddesinin 1. cümlesinde yer alan "Norm Geliştirme Merkezi Teknik Komitesi, bir normun yayımlanması için son kararı veren komitedir" düzenlemesindeki "bir normun yayımlanması için son kararı veren komitedir” kısmında da hukuka uygunluk görülmemiştir.
Yönetmeliğin 6. maddesinin (ç) bendinde yer alan "EMO Normu olarak yayımlanır" ibaresi, 5. maddesinin (ç) bendinde yer alan "yayımlanır” ibaresi, 5. maddesinin (e) bendinde yer alan "Norm yayımlama yetkisi Oda Yönetim Kuruluna aittir.” düzenlemesi ve 8. maddesinin 1. cümlesinde yer alan "bir normun yayımlanması için son kararı veren komitedir" kısmı hariç diğer kısımlarının incelenmesi:
Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği'nin 7. maddesinin (e) bendinde yer verilen yetki kapsamında kaldığı anlaşılan ve kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olmayan davanın bu kısmının reddi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 25.08.2017 tarih ve 30165 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Norm Geliştirme Merkezi Usul ve Esasları Yönetmeliği'nin 6. maddesinin (ç) bendinde yer alan "EMO Normu olarak yayımlanır" ibaresinin, 5. maddesinin (ç) bendinde yer alan "yayımlanır” ibaresinin, 5. maddesinin (e) bendinde yer alan "Norm yayımlama yetkisi Oda Yönetim Kuruluna aittir." düzenlemesinin ve 8. maddesinin 1. cümlesinde yer alan "bir normun yayımlanması için son kararı veren komitedir" kısmının İPTALİNE, Yönetmeliğin diğer maddeleri yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. Dava kısmen iptal, kısmen de ret ile sonuçlandığından ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin yarısı olan …-TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, kalan …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
25/10/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY:
(X)- Dava, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Norm Geliştirme Merkezi Usul ve Esasları Yönetmeliği'nin Resmi Gazete'de yayımlanmak üzere TMMOB'ye gönderilmesine ilişkin TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu'nun … gün ve … sayılı kararının ve eki Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Norm Geliştirme Merkezi Usul ve Esasları Yönetmeliği'nin iptali istemiyle açılmıştır.
6235 sayılı Kanunun 39. maddesinde yer alan "Bu Kanun hükümleri müteşebbis heyetlerce ihzar ve Birlik Umumi Heyetince tasvip edilecek bir talimatname ile tatbik olunur." hükmü temel alınarak yürürlüğe konulan Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği'nin 7. maddesinin (e) bendinde, "Meslekle ilgili standartları, normları, yönetmelik ve teknik şartnameleri, sözleşme tiplerini ve benzeri tüm bilimsel evrakı incelemek, bunların değiştirilmesi, geliştirilmesi ve yenilerinin oluşturulması yolunda çalışmalar yapmak" oda amaçları arasında sayılmıştır.
Davalı idareye, Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği'nin 7. maddesinin (e) bendi ile standart ve normların değiştirilmesi, geliştirilmesi ve yenilerinin oluşturulması yolunda çalışmalar yapma yetkisinin verildiği, bu suretle dava konusu Yönetmeliğin verilen bu yetkiye uygun olarak düzenlendiği görülmektedir. Davacı tarafından, 132 Nolu Kanun ile Türk Standartları Enstitüsü kurularak her türlü madde ve mamüller ile usul ve hizmet standartlarını yapmak görevinin bu kuruma verildiği, norm alanında yasa ile yetki TSE'ye verildiğinden, dava konusu Yönetmelik iptal edilmediği sürece, TSE tarafından çıkartılmış normun yanına sözü edilen merkezce yayımlanacak çeşitli normların ekleneceği ve uygulamada ikilik, tereddüt ve kargaşa doğacağı belirtilmekte ise de, Odanın norm hazırlama sürecine dair çalışmalarını gerek Ekonomi Bakanlığı, gerekse TÜRKAK ile ilişki içinde sürdürüldüğü, norm hazırlanmasının objektif, bilimsel bir temele dayanması, konunun uzmanları ile diğer kurum ve kuruluşlarının da katkılarının alınabilmesi için, tüm süreci içerecek düzenleme yapılması ihtiyacı nedeniyle dava konusu Yönetmelik ile düzenleme yapıldığı anlaşıldığından, davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşüncesi ile çoğunluk kararının iptale ilişkin kısmına katılmıyorum.

KARŞI OY :
(XX)- Dava, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Norm Geliştirme Merkezi Usul ve Esasları Yönetmeliği'nin Resmi Gazete'de yayımlanmak üzere TMMOB'ye gönderilmesine ilişkin TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu'nun … gün ve … sayılı kararının ve eki Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Norm Geliştirme Merkezi Usul ve Esasları Yönetmeliğinin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin yayınlandığı tarihte yürürlükte bulunan 132 sayılı Türk Standardları Enstitüsü ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun'un bazı maddeleri 02.07.2018 tarih ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 96. maddesi ile mülga olmuş, 15.07.2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Otuzdokuzuncu Bölümünde Türk Standardları Enstitüsü düzenlenmiş, "Amaç" başlıklı 549. maddesinde; "Bu Bölümün amacı Türk Standardları Enstitüsünün kuruluş, teşkilat, görev ve yetkilerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir" düzenlemesine, "Kuruluş" başlıklı 550. maddesinde; "(1) Her türlü madde ve mamulleri ile usul ve hizmet standardlarını yapmak gayesiyle Türk Standardları Enstitüsü kurulmuştur.
(2) Enstitü, tüzel kişiliği haiz, özel hukuk hükümlerine göre yönetilen özel bütçeli bir kamu kurumu olup kısa adı ve markası TSE’dir. Bu marka çeşitli şekillerde gösterilir. Türk Standardları Enstitüsünün müsaadesi olmadan bu marka hiçbir şekil ve şart altında kullanılamaz.
(3) Yalnız Türk Standardları Enstitüsü tarafından kabul edilen standardlar Türk Standardı adını alır.
(4) Bu standardlar ihtiyari olup; standardın ilgili olduğu Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının onayı ile mecburi kılınabilir. Bir standardın mecburi kılınabilmesi için Türk Standardı olması şarttır. Mecburi kılınan standardlar Resmî Gazete’de yayımlanır.
(5) Enstitü, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının ilgili kuruluşudur...." düzenlemesine yer verilmiştir.
Anılan Kararnamenin 551. maddesinde; "Türk Standardları Enstitüsünün görevleri şunlardır:
a) Her türlü standardları hazırlamak veya hazırlatmak.
b) Enstitü bünyesinde veya diğer kişi ve kuruluşlarca hazırlanan standardları tetkik ve uygun bulduğu takdirde Türk Standardı olarak kabul etmek.
c) Kabul edilen standardları yayımlamak ve ihtiyari olarak uygulanmalarını teşvik etmek.
ç) Kamu ve özel sektörüntalebi üzerine standardları veya projelerini hazırlamak ve bu standardlara yönelik mütalaa vermek.
d) Standardlar konusunda her türlü ilmi ve teknik incelemelerle araştırmalarda bulunmak, yabancı ülkelerdeki benzeri çalışmaları takip etmek, milletlerarası ve yabancı standard kurumları ile münasebetler kurmak ve bunlarla işbirliğinde bulunmak.
e) Üniversiteler ve diğer ilmi, teknik kurum ve müesseselerle işbirliği sağlamak, standardizasyon konularında yayın yapmak, milli ve milletlerarası standardlardan arşivler meydana getirmek ve ilgililerin faydalanmalarına sunmak.
f) Standardlarla ilgili araştırma amacıyla ve ihtiyari standardların tatbikatında kontrol için laboratuvarlar kurmak; muayene, analiz ve deneyler ile kamu ve özel sektörün talep edeceği teknik çalışmaları yapmak ve rapor vermek.
g) Yurtta standard işlerini yerleştirmek ve geliştirmek için elemanlar yetiştirmek ve bu maksatla kurslar açmak ve seminerler tertiplemek.
ğ) Standardlara uygun ve kaliteli üretimi teşvik edecek her türlü çalışmaları yapmak ve bunlarla ilgili belgeleri tanzim etmek.
h) Metroloji ve kalibrasyon ile ilgili araştırma ve geliştirme çalışmaları yapmak ve gerekli laboratuvarları kurmak.
(2) Türk Standardları Enstitüsünün bu görevlerinin öncelik esasına göre tanzimi Genel Kurulca kararlaştırılır ve ilgililere duyurulur" düzenlemesine yer verilmiştir.
Davalı idareye, Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği'nin 7. maddesinin (e) bendi ile standart ve normların değiştirilmesi, geliştirilmesi ve yenilerinin oluşturulması yolunda çalışmalar yapma yetkisi verilmiş ise de, standart ve normların yenilerinin oluşturulması konusunda Yönetmelik ile düzenleme yapma yetkisi bulunmadığı gibi, 132 Nolu Kanun ile norm alanında yasa ile yetki TSE'ye verilmiş olup, yetki yönünden hukuka aykırı bulunan Yönetmeliğin iptaline karar verilmesi gerektiği düşüncesi ile çoğunluk kararına katılmıyorum.