Danıştay 6. Daire 2018/5709 Esas 2021/10534 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/5709
Karar No : 2021/10534

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketi

VEKİLLERİ : Av. …
Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Belediye Başkanlığı

VEKİLİ : Av. …

2- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesinin ... tarihli, E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İstanbul İli, Şişli İlçesi, ... Mahallesi, ... pafta, ... ada, ... sayılı parseli de kapsayan alanda yapılan İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarihli, ... sayılı kararı ile tadilen uygun görülerek 17.01.2015 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli Maslak ve Çevresi Uygulama İmar Planının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: İdare Mahkemesince; üst ölçekli plan olan Şişli Maslak Çevresi 1/5000 ölçekli Nazim İmar Planına karşı açılan davada bölgenin nüfus yoğunluğunu artırarak ulaşıma ek yük getireceği, nüfus ihtiyacına göre gerekli donatı alanlarının azalmasına sebebiyet vereceği, bununda plan bütünlüğü ve plan kararlarını bozucu nitelikte olduğu gerekçeleriyle .... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:... K:... sayılı kararı ile reddine karar verildiği, öte yandan davacının 1/5000 ölçekli Nazım Imar Planındaki plan notlarına aykırı olarak, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı plan notlarında "1500 m2'den parsellerden büyük" ibaresi ve kamu tesis(sağlık tesisi vb.) alanı ile ilgili hükümlerde üst ölçekli plana göre farklılıklar arz ettiği iddiası ile ilgili olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile söz konusu iddialar ve diğer tespit edilen aykırılıklarda dahil olmak üzere uyumlaştırılmasına ilişkin karar tesis edilerek, dava konusu alt ölçekli planın da üst ölçekli plana uygun hale getirildiği, dava konusu planın üst ölçekli plana aykırı olduğuna ilişkin başkaca somut bir tespitte bulunulmadığı anlaşıldığından, 3194 sayılı İmar Kanunu'nda öngörülen usul ve esaslara göre belediyenin yetkili organlarınca onaylanarak yürürlüğe konulan ve üst ölçekli plana uygun olan dava konusu 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Plan notunda hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İstanbul ili, Şişli İlçesi, ... Mahallesi, ... pafta, ... ada, ... sayılı parseli de kapsayan alanda yapılan 1/1000 ölçekli Maslak ve Çevresi Uygulama İmar Planının; imar planlarının yerelliği ilkesi ile haklı beklentilerin korunması ilkesine aykırı olduğu, kazanılmış haklarının ihlal edildiği, yapılmış yatırım ve projelerin zarara uğramasının söz konusu olduğu iddia etmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI :
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından, temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.
Sarıyer Belediye Başkanlığı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul İli, Şişli İlçesi, ... Mahallesi, ... pafta, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazın 1/5000 ölçekli Maslak ve Çevresi Nazım İmar Planında ''T2 Ticaret Alanı'' fonksiyonunda yer aldığı, üst ölçekli plan doğrultusunda hazırlanan 1/1000 ölçekli Maslak ve Çevresi Uygulama İmar planının İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı doğrultusunda 17.01.2015 tarihinde onaylanarak askı süreci ve itirazların alınmak üzere Sarıyer Belediyesi Başkanlığına gönderilmiş, 07.07.2015 tarihinde ilan edilen dava konusu plana davacı tarafından 30 günlük askı süresi içerisinde 06/08/2015 tarihinde yapılan başvurunun zımnen reddi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
Aynı Kanun'un 6.maddesinin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmıştır. Anılan Kanun'un 8. maddesinde ise alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
... Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. tarafından; üst ölçekli plan olan Şişli Maslak Çevresi 1/5000 ölçekli Nazim İmar Planına karşı açılan davanın, bölgenin nüfus yoğunluğunu artırarak ulaşıma ek yük getireceği, nüfus ihtiyacına göre gerekli donatı alanlarının azalmasına sebebiyet vereceği, bununda plan bütünlüğü ve plan kararlarını bozucu nitelikte olacağı gerekçeleriyle .... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:... K:... sayılı kararı ile reddine karar verildiği, bu kararın Danıştay Altıncı Dairesinin 18/01/2021 tarih ve E:2016/3804, K:2021/12 sayılı kararı ile onandığı, karar düzeltme isteminin ise reddedilerek kesinleştiği görülmüştür. Bu nedenle Taks değerinin düşürülmesi yönünden üst plan olan Şişli Maslak Çevresi 1/5000 ölçekli Nazim İmar Planına aykırılık bulunmamaktadır.Ancak;
1/5000 ölçekli Nazım İmar Planının B-ÖZEL HÜKÜMLER, 2-2- Ticaret Alanları (T1-T2-T3) başlığı altında;
"Ticaret Alanlarında; İş merkezleri, ofis-büro, alılveriş merkezi, yönetim binaları, banka ve finans kurumları gibi ticari fonksiyonlar, otel, motel, vb. Turizm tesis alanları, sinema, tiyatro, müze, kütüphane, sergi salonu, gibi sosyo- kültürel ve yönetimle ilgili tesisler ile lokanta, gazino gibi eğlenceye yönelik işlevler yer alabilir.
Bu alanlarda; ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşlardan uygun görüş alınmak ve ilgili yasalar doğrultusunda plan yapımına ait esaslara dair yönetmelikte belirlenen gerekli hükümlere uymak ve bulunduğu adanın yapılaşma şartlarını aşmamak kaydıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesince onaylanacakavan proje göre "özel eğitim tesisleri","özel sağlık tesisleri", " özel katlı otopark" ve "özel sosyal-kültürel tesisler" yapılabilir....
1500 m2 'den büyük parsellerde uygulama yapılan alanın % 20'si " kreş, çocuk oyun alanı, yeşil alan, sağlık tesisi, otopark , yol" olarak kamuya bedelsiz terk edilmek şartıyla emsali brüt parsel üzerinden kullanılacaktır." hükmü yer almaktadır.
1/1000 ölçekli uygulama imar planının GENEL HÜKÜMLER altında yer alan 8 sayılı plan hükmünde;
"Ticaret alanlarında, ilgili kurum ve kuruluşların uygun görüşü alınmak ve ilgili yasalar doğrultusunda plan yapı ve yönetmeliğindeki belirtilen hükümlere uymak ve bulunduğu adanın yapılaşma şartlarını aşmamak kaydıyla onanlı 1/1000 ölçekli uygulama imar planından istikamet alınmak kaydı ile İstanbuk Büyükşehir Belediyesince onaylanacak avan projeye göre "özel eğitim tesisleri", "özel sağlık tesisleri", " özel katlı otopark" ve "özel sosyal ve kültürel tesisler" yapılabilir." ifadesine yer verilmekte iken, 1/1000 ölçekli uygulama imar planının tadilen onayına ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarihli, ... sayılı kararıyla bu plan hükmünün üzerinin çizildiği, çizilen ifadenin yerine "Ticaret alanlarında ilgili kurumlardan uygun görüş alınması ve planda verilen yapılaşma şartlarına uyulması kaydı ile özel eğitim ve katlı otopark yapılabilir" ifadesinin eklendiği görülmektedir.
İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin tadilen onay işlemi sonucu, "özel sağlık tesisleri" ile "özel sosyal ve kültürel tesisler" kullanımının ticaret alanında yapılması olanağının üst ölçekli nazım imar planı hükümleri hilafına kaldırıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, plan hiyerarşisine aykırı olarak kabul edilen plan hükmünde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
1/1000 ölçekli uygulama imar planının UYGULAMA HÜKÜMLERİ üst başlığı altında B-TİCARET ALANLARI bölümünde; "1500 m2'den büyük parsellerde uygulama yapılan alanın %20'si "kreş, çocuk oyun alanı, yeşil alan, sağlık tesisi, otopark, yol" olarak kamuya bedelsiz terk edilmek şartıyla emsali brüt parsel üzerinden kullanılacaktır." ifadesine yer verilmekte iken, 1/1000 ölçekli uygulama imar planının tadilen onayına ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin ... tarihli, ... sayılı kararıyla bu ifadenin "1500 m2'den büyük parsellerde" kısmının üzerinin çizildiği, bu ifadenin yerine "T3 ALANLARINDA 1500 M²DEN BÜYÜK PARSELLERDE" ifadesinin eklendiği görülmektedir.
İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin tadilen onay işlemi sonucu, 1500 m²den büyük tüm ticaret alanı fonksiyonlu (T1, T2, T3) parseller için sağlanan bir olanağın üst ölçekli nazım imar planı hükümleri hilafına değiştirilerek yalnız "T3" notasyonlu ticaret alanlarına hasren korunduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, plan hiyerarşisine aykırı olarak kabul edilen plan hükmünün bu kısmında da hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu tespit ve açıklamalar doğrultusunda, dava konusu düzenlemenin iptaline karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2., ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 04/10/2021 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.