Danıştay 6. Daire 2021/6079 Esas 2021/10475 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/6079
Karar No : 2021/10475

DAVACILAR : 1- … 2- … 3- …
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : … Başkanlığı

DAVANIN ÖZETİ : Ankara İli, Sincan İlçesi, … Mahallesi, … ada … , … , … parsel sayılı taşınmazlara ilişkin 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı, 1/25.000 ölçekli nazım imar planı, 1/5.000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin onaylanmasına dair Özelleştirme Yüksek Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakimi …'in raporu ile dosyadaki belgeler 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi uyarınca incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, Ankara İli, Sincan İlçesi, … Mahallesi, … ada … , … , … parsel sayılı taşınmazlara ilişkin 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı, 1/25.000 ölçekli nazım imar planı, 1/5.000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin onaylanmasına dair Özelleştirme Yüksek Kurulunun … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır.
Anayasa'nın 40. maddesinin ikinci fıkrasında; Devletin, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorunda olduğu hükme bağlanmış, 125. maddesinin üçüncü fıkrasında da; 40. maddedeki düzenlemenin devamı niteliğinde, "İdari işlemlere karşı açılacak davalarda süre, yazılı bildirim tarihinden başlar." hükmüne yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Dava açma süresi" başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay'da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ikinci fıkrasında, bu sürenin, idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı; dördüncü fıkrasında, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı hususu kurala bağlanmıştır.
Aynı Kanunu'nun 20/A maddesinde ise Özelleştirme Yüksek Kurulu kararlarına karşı açılacak davaların ivedi yargılama usulüne tabi olduğu, bu usulde dava açma süresinin 30 gün olduğu öngörülmüştür.
İdari işlemlerin nitelikleri gereği yasalarda, genel dava açma süreleri dışında ayrı dava açma sürelerinin öngörülmüş olması halinde, idare tarafından idari işlemlerin nitelikleri ve tabi oldukları dava açma süreleri gösterilmedikçe özel dava açma sürelerinin işletilmesine olanak bulunmamaktadır.
Öte yandan, davacıların, kendilerine bir bildirim yapılmadığı sürece 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinde öngörülen ve özel bir yargılama niteliği taşıyan ivedi yargılama usulünü ve bu usule tâbi işlerde geçerli olan dava açma süresini bilmeleri mümkün değildir. Dolayısıyla ivedi yargılama usulüne tâbi olan bir işlemi öğrendiklerinde kaç gün içinde hangi merciye başvurulacağını ya da doğrudan dava açılıp açılamayacağını bilmeleri beklenemez.
Bu doğrultuda, Anayasa’nın 40. maddesi hükmü uyarınca, özel dava açma süresine tabi olmasına rağmen, bu hususun idari işlemde açıklanmaması halinde, dava konusu idari işlemin tebliği tarihinden itibaren, özel dava açma süresinin değil, 60 günlük genel dava açma süresinin uygulanması gerekmektedir.
Uyuşmazlık bu çerçevede ele alındığında, Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı, 1/25.000 ölçekli nazım imar planı, 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği işlemleri 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinde öngörülen ivedi yargılama usulü kapsamına girmekte olup, her ne kadar söz konusu maddede, 30 günlük özel dava açma süresi öngörülmüş ise de; Anayasa'nın 40. maddesi gereğince, kanunlarda özel başvuru yolu ve dava açma süresi öngörüldüğü hallerde bunun ilgililere açıkça ve ayrıca bildirilmesi gerektiği kuşkusuzdur.
Diğer taraftan bu süreler içerisinde dava açılmamış olmakla birlikte, imar planlarının uygulanmasına yönelik bir işlem (parselasyon, ifraz, tevhid, imar durumu vb.) tesis edilmesi halinde, uygulama işlemine karşı yasal dava açma süresi içinde dayanağı imar planlarına karşı da yeniden dava açma hakkı bulunduğu kabul edilmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; dava konusu parsellere yönelik imar planı değişikliklerinin Özelleştirme Yüksek Kurulunun … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilerek 08/05/2018 tarih ve 30415 sayılı Resmi Gazetede yayınlandığı, ayrıca dava konusu imar planlarından 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı değişikliği ile 1/25.000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin davalı Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından 13/09/2018 ile 15/10/2018 tarihleri arasında askıya çıkarıldığı, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile 1/5000 nazım imar planı değişikliğinin Sincan Belediye Başkanlığı tarafından 14/05/2018 ile 12/06/2018 tarihleri arasında askıya çıkarıldığı, yine 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından 12/06/2018 ile 11/07/2018 tarihleri arasında askıya çıkarıldığı ve askıya çıkan planlara yönelik herhangi bir itirazda bulunulmadığı, davacıların, dava konusu imar planı değişikliklerini ...'ın Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığına yönelik … tarih ve … sayılı başvurusuna verilen cevap ile öğrenmesi üzerine görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu imar planı değişiklikleri askıda ilan edilirken, söz konusu planların ivedi yargılama usulüne tabi olduğuna veya özel dava açma süresi bulunduğuna yönelik askı tutanaklarında herhangi bir açıklamaya yer verilmediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda bakılan davada, dava açma süresi değerlendirilirken, ivedi yargılama usulünde yer verilen 30 günlük özel dava açma süresinin değil, 60 günlük genel dava açma süresinin gözetilmesi gerekmektedir.
Yukarıda yer verilen açıklamalar doğrultusunda, söz konusu imar planlarına karşı, en son askı tarihlerinden itibaren işletilecek 60 günlük dava açma süresi içerisinde dava açılması gerekirken, 14/06/2021 tarihinde açılan davanın süre aşımı nedeniyle incelenme olanağı bulunmamaktadır.
Öte yandan, uygulama işlemi üzerine imar planlarına karşı yeniden dava açılması mümkün ise de, sadece bilgi edinme mahiyetinde tesis edilen işlemin dava açma süresini ihya eden uygulama işlemi niteliğinde bulunmadığı, uyuşmazlıkta, davacılar tarafından Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığına yönelik yapılan başvurunun sadece bilgi edinme mahiyetinde olduğu, başvuru üzerine verilen ve uygulama işlemi niteliğinde bulunmayan cevabın dava açma süresini ihya etmeyeceği sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın süreaşımı yönünden reddine, peşin alınan ve aşağıda dökümü yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, kullanılmayan yürütmenin durdurulması harcının ve artan posta gideri avansının kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 01/10/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.