Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/1298 Esas 2021/1623 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/1298
Karar No : 2021/1623


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Derneği
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 21/10/2020 tarih ve E:2015/3951, K:2020/4072 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 31/08/2015 tarih ve 29461 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Terörle Mücadele Kanunu Kapsamına Giren Suçların Faillerinin Yakalanmasına Yardımcı Olanlara Verilecek Ödül Hakkında Yönetmeliğin tamamının iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 21/10/2020 tarih ve E:2015/3951, K:2020/4072 sayılı kararıyla;
22/11/2016 tarih ve 29896 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 677 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin "Kapatılan ve kapsamdan çıkarılan kurum ve kuruluşlar" başlıklı 3. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi ile aynı maddenin 2. fıkrası ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 26. maddesinin 1. ve 2. fıkrası hükümlerine yer verilerek;
Davacı Dernek tarafından, 31/08/2015 tarih ve 29461 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Terörle Mücadele Kanunu Kapsamına Giren Suçların Faillerinin Yakalanmasına Yardımcı Olanlara Verilecek Ödül Hakkında Yönetmeliğin tamamının iptali istemiyle bakılan dava açıldıktan sonra, 677 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca davacı Derneğin kapatıldığı, Dairelerince yapılan 29/01/2020 ve 04/06/2020 tarih ve E:2015/3951 sayılı davacı Derneğin faaliyetinin ve tüzel kişiliğinin devam edip etmediğine ilişkin ara kararlarına istinaden gönderilen cevabi yazıda da, davacı Derneğin kapatılan dernekler arasında yer aldığının belirtildiği,
Öte yandan, e-Devlet uygulaması üzerinden yapılan sorgulamada … kütük numaralı olan "… Derneği" adında bir derneğin faal olarak yer almadığı,
Buna göre, 2577 sayılı Kanun'un 26. maddesinde yer alan "yalnız öleni ilgilendiren" ibaresinin lafzından gerçek kişiler için bir kural getirildiği anlaşılmakta ise de, bu hükmün tüzel kişiliği bulunan ve kapatılmakla bu niteliği sona eren davacı Dernek hakkında da kıyasen uygulanması gerektiği gerekçesiyle dava dilekçesinin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, İdare Hukukuna göre idari davanın incelenebilmesi ve hükme bağlanabilmesi için dava konusu yapılan işlemin hukuksal sonuç doğurabilir nitelik taşıması gerektiği, buna göre bakılan davanın sonucundan sadece taraflarının değil, dava konusu Yönetmeliğin uygulanmasıyla herkesin etkileneceği belirtilerek Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun, "Tarafların kişilik veya niteliğinde değişiklik" başlıklı 26. maddesinin 1. fıkrasında; dava esnasında ölüm veya herhangi bir sebeple tarafların kişilik veya niteliğinde değişiklik olursa, davayı takip hakkı kendisine geçenin başvurmasına kadar; gerçek kişilerden olan tarafın ölümü halinde, idarenin mirasçılar aleyhine takibi yenilemesine kadar dosyanın işlemden kaldırılmasına ilgili mahkemece karar verileceği, dört ay içinde yenileme dilekçesi verilmemiş ise, varsa yürütmenin durdurulması kararının kendiliğinden hükümsüz kalacağı belirtilmiş, aynı maddenin 2. fıkrasında da, yalnız öleni ilgilendiren davalara ait dilekçelerin iptal edileceği hükme bağlanmıştır.
Bu kural ile, dava sırasında tarafların kişilik veya niteliğinde değişiklik olması halinde izlenecek usule ilişkin düzenleme yapılmıştır. Buna göre, dava sırasında davacının ölüm, tüzel kişiliğin ortadan kalkması gibi nedenlerle kişilik; vesayet altına alınma, tasfiye sürecine girme gibi medeni hakları kullanma ehliyetini sonlandıran yada kısıtlayan nedenlerle nitelik değişikliğine uğraması halinde, davayı takip hakkı kendisine geçenin başvurusuna kadar ilgili mahkemece dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilecektir.
Öte yandan, 22/11/2016 tarih ve 29896 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 677 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin "Kapatılan ve kapsamdan çıkarılan kurum ve kuruluşlar" başlıklı 3. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı olan; Kanun Hükmündeki Kararnameye ekli (6) sayılı listede yer alan derneklerin kapatıldığı düzenlenmiş, sözü edilen (6) sayılı listede davacı Çağdaş Hukukçular Derneğinin adına da yer verilmiş; aynı maddenin 2. fıkrasında ise, "Birinci fıkra kapsamında kapatılan derneklere ve basın-yayın kuruluşlarına ait olan taşınırlar ile her türlü mal varlığı, alacak ve haklar, belge ve evrak Hazineye bedelsiz olarak devredilmiş sayılır, bunlara ait taşınmazlar tapuda re'sen Hazine adına, her türlü kısıtlama ve taşınmaz yükünden ari olarak tescil edilir. Bunların her türlü borçlarından dolayı hiçbir şekilde Hazineden bir hak ve talepte bulunulamaz. Devire ilişkin işlemler ilgili tüm kurumlardan gerekli yardımı almak suretiyle Maliye Bakanlığı tarafından yerine getirilir." hükmü yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyiz istemine konu kararla ilgili dosyadaki belgelerin incelenmesinden; davacı Derneğin, yukarıda yer verilen 677 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca kapatılarak, Derneğe ait olan taşınırlar ile her türlü mal varlığının, alacak ve hakların, belge ve evrakın Hazineye bedelsiz olarak devredildiği, Derneğe ait taşınmazların tapuda resen Hazine adına, her türlü kısıtlama ve taşınmaz yükünden ari olarak tescil edildiği, öte yandan Dairesince 29/01/2020 ve 04/06/2020 tarihli Derneğin faaliyetinin ve tüzel kişiliğinin devam edip etmediğine ilişkin ara kararlarına istinaden gönderilen cevabi yazıda, davacı Derneğin kapatılan dernekler arasında yer aldığının belirtildiği anlaşılmaktadır.
Buna göre, davacı Derneğin kapatılmak suretiyle tüzel kişiliğinin sona erdiği görülmekte olup, 2577 sayılı Kanun'un 26. maddesinin 1. fıkrası anlamında kişilik değişikliğine uğradığının kabulü gerekmektedir.
Bu itibarla, yukarıda yer verilen 2577 sayılı Kanun'un 26. maddesinin 1. fıkrası uyarınca davayı takip hakkı kendisine geçenin başvurusuna kadar dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilmesi gerekirken, aynı maddenin 2. fıkrasında yer alan ve gerçek kişilere yönelik kural öngören, "yalnız öleni ilgilendiren" davalara ait dilekçenin iptal edileceğine ilişkin hüküm uyarınca verilen dava dilekçesinin iptaline ilişkin Daire kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava dilekçesinin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 21/10/2020 tarih ve E:2015/3951, K:2020/4072 sayılı kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4.Kesin olarak, 29/09/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.


KARŞI OY

X- Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun olduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ile temyize konu kararın onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.



KARŞI OY

XX- 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun ilk inceleme konularının belirlendiği 14. maddesinin 3/c bendinde dilekçelerin ehliyet yönünden inceleneceği, 15. maddesinin 1/b bendinde ise, bu hususta Kanuna aykırılık görülmesi halinde davanın bu yönden reddedileceği hükme bağlanmış, aynı Kanun'un 31. maddesinde, ehliyet konusunda Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'na yollamada bulunulmuş, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda da taraf ehliyetinin medeni haklardan yararlanma, dava ehliyetinin ise medeni hakları kullanma ehliyetine göre belirleneceği hükme bağlanmıştır.
Bakılan uyuşmazlıkta, davacı Derneğin, yukarıda yer verilen 677 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca kapatıldığı görülmektedir.
Buna göre, tüzel kişiliğin sona ermesiyle birlikte, medeni haklardan yararlanma ehliyetinin de sona erdiğinin kabulü gerektiğinden, davacı Derneğin kapatıldığı tarihten itibaren taraf ehliyetinin bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu durumda, Danıştay Onuncu Dairesinin tarafından verilen karara karşı, tüzel kişiliğinin sona ermesi nedeniyle taraf ehliyeti bulunmayan davacı Dernek tarafından yapılan temyiz başvurusunun ehliyet yönünden incelenmesine hukuken imkan bulunmadığından, temyiz başvurusunun ehliyet yönünden reddine karar verilmesi gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.