Danıştay 9. Daire 2018/8045 Esas 2021/4295 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2018/8045
Karar No : 2021/4295


TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVACI) … Koruma Ve Güvenlik Hiz. Ltd. Şti.
VEKİLLERİ : Av. …
2 - (DAVALI) … Başkanlığı - …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının, taraflarca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı tarafından; Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu İstanbul Anadolu Kuzey Kamu Hastane Birliği Genel Sekreterliği'nce ihale edilen ve uhdesinde kalan … ihale kayıt numaralı "2016-2017-2018 Yıllarına Ait Özel Güvenlik Hizmetleri Alımı" ihalesinin, Kamu İhale Kurulu'nun 09/11/2016 tarih ve 2739 sayılı kararı uyarınca ihale makamı tarafından iptal edildiğinden bahisle, sözleşme için ödenen 509.141,73 TL damga vergisinin iadesi talebiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali ve söz konusu tutarın ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla; davacı şirketin, Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu İstanbul İli Anadolu Kuzey Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği'nce 24/07/2015 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan … ihale kayıt numaralı "2016-2017-2018 yıllarına ait Özel Güvenlik Hizmetleri Alım İşi" ihalesini üstlendiği, imzalanan sözleşmeye istinaden 509.141,73 TL sözleşme damga vergisi ödediği, ihaleye katılan şirketler tarafından yapılan şikayet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulu tarafından 14/10/2015 tarihli karar ile Düzeltici İşlem Belirlenmesine karar verildiği, karara karşı açılan … İdare Mahkemesi'nin E:… K:… sayılı dosyasında verilen "red" kararının, Danıştay 13.Dairesi'nin E:2016/978 K:2016/2691 sayılı kararıyla kaldırılarak işlemin iptal edildiği, mahkeme kararı üzerine Kamu İhale Kurulu'nun 09/11/2016 gün ve 2016/UH.II-2739 sayılı kararıyla idarece 19/12/2016 tarihli düzeltici işlem kararı alındığı ve ihalede en avantajlı teklifin şikayet başvurusunda bulunan şirket olduğu belirlenerek, davacıyla yapılan sözleşmenin 20/01/2017 tarihinden itibaren feshedildiği, sözleşmenin feshi nedeniyle ödenen 509.141,73 TL sözleşme damga vergisinin iadesi istemiyle 23/02/2017 tarihinde Beykoz Vergi Dairesi'ne düzeltme başvurusu yapıldığı, başvurunun zımnen reddi üzerine yapılan şikayet başvurusunun, … tarihli … sayılı davalı idare işlemiyle reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığının anlaşıldığı, olayda davacı tarafından üstlenilen ihale ve bu ihaleye istinaden düzenlenen sözleşmenin Mahkeme kararına uygun olarak İhale Komisyonu'nca düzeltici işlem kararıyla kaldırıldığı, imzalanan sözleşmenin tekemmül ettiğinden söz etme imkanı bulunmadığı, dolayısıyla davacı ile ihale komisyonu tarafından akdedilen sözleşmenin Damga Vergisi Kanunu'nun ilgili maddeleri uyarınca "herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan kağıt" vasfını yitirdiği bu nedenle damga vergisi yönünden vergiyi doğuran olayın gerçekleşmediği ve bu durumda davacı tarafından ödenen damga vergisinin iadesi istemiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusu vergi hatası kapsamında değerlendirilmesi gerektiği ihale sözleşmesinin hizmet alım sözleşmesi olduğu, 04/12/2015 tarihinde imzalanan sözleşme ile 01/01/2016 tarihinde işe başlanıldığı, mahkeme kararına dayalı düzeltici işlem nedeniyle sözleşmenin sona erdirildiği, bu durumda 01/01/2016-20/01/2017 tarihleri arasında sözleşmenin uygulandığı, bu tarihten sonra sözleşmenin uygulanmasının mümkün olmadığı dikkate alınarak, davacının talebinin, sözleşmenin gerçekleşmeyen kısmına isabet eden miktar yönü ile ret edilmesinde hukuka uygunluk görülmediği, idareyi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü tutan Anayasa'nın 125. maddesinin son fıkrası, yargı yeri kararı uyarınca iadesi gereken bir miktar paranın, idarenin tasarrufunda kalan sürede ilgilisi tarafından tasarruf edilememesinden doğan zararın giderilmesini de kapsadığı, dolayısıyla davacıya paranın tasarrufundan yoksun kalınan süre için; 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun hükümlerine göre faiz ödeneceği gerekçesiyle; davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine, dava konusu işlemin, sözleşmenin gerçekleşmeyen kısmına tekabül eden damga vergisinin iadesi talebine ilişkin kısmının iptaline; sözleşmenin gerçekleşen kısmına tekabül eden vergilerin iadesi talebinin reddine ilişkin kısmı yönünden davacının talebinin reddine, fazladan tahsil edilen sözleşmenin gerçekleşmeyen kısmına tekabül eden damga vergisinin davacının idareye başvurduğu 23/02/2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle davacıya iadesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi Kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve taraflarca ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI:
DAVACININ İDDİALARI: Vergiyi doğuran olayın sözleşmenin Kamu İhale Kurumu kararı gereğince iptal edilmesi sonucu ortadan kalktığı, bu durumda ödenen damga vergisinin tamamının iadesine hükmedilmesi gerektiği, başka şirketle aynı iş için imzalanan sözleşme üzerine de damga vergisi alındığı ve bu durumun mükerrerliğe neden olduğu sözleşmenin idarece sona erdirildiği ve yasal faizle iade yönünden kararın hukuka uygun olduğu ancak ödeme tarihinden itibaren faiz hesaplanması gerektiği iddialarıyla kararın aleyhe olan kısımlarının bozulması istenilmektedir.

DAVALI İDARENİN İDDİALARI: : Dava konusu olayda vergi hatası bulunmadığı, davacının iddialarının hukuki yorum gerektirdiği bu nedenle süresinde açılacak davalarda ileri sürülebileceği, damga vergisine konu kağıdın düzenlenmesiyle vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği ve kağıttan faydalanılmamasının onun damga vergisinin ödenmesine etki etmeyeceği, yargıya intikal eden vergilendirme işlemlerinde idarece faiz ödenebilmesinin ancak kararın idareye tebliğinden itibaren infazın gecikmesi durumunda söz konusu olabileceği iddialarıyla kararın aleyhe olan kısımlarının bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI: Taraflarca savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ: Dosyanın incelenmesinden, davacının uhdesinde kalan ihalenin mahkeme kararı ile iptal edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda; 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1'inci maddesi kapsamında değerlendirilebilecek nitelikte bir belge mevcut olmadığı görüldüğünden ve davacı tarafından yoksun kalınan tutarın ödenme tarihinden itibaren faiziyle birlikte iadesi gerektiğinden, davacı temyiz isteminin kabulü davalı temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı tarafından; Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Anadolu Kuzey Kamu Hastane Birliği Genel Sekreterliği'nce ihale edilen ve uhdesinde kalan … ihale kayıt numaralı "2016-2017-2018 Yıllarına Ait Özel Güvenlik Hizmetleri Alımı" ihalesinin Kamu İhale Kurumu'nun 09/11/2016 tarih ve 2739 sayılı kararı uyarınca ihale makamı tarafından iptal edildiğinden bahisle, sözleşme için ödenen damga vergisinin iadesi talebiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali ve söz konusu tutarın ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte iadesi istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT VE HUKUKİ DEĞERLENDİRME
Bölge İdare Mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yer alan bozma sebeplerinden birinin varlığı halinde mümkündür.
Bölge İdare Mahkemesi kararının, dava konusu işleme ilişkin kısmı ve sözleşme damga vergisinin yasal faiziyle birlikte iadesine ilişkin kısmına yönelik taraflarca ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Davacının; faizin başlangıç tarihine ilişkin hüküm fıkrasına yönelik temyiz istemine gelince;
Anayasanın 125. maddesinin 1. fıkrasında idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu, son fıkrasında ise idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde de, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları ile idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari dava türlerinden olduğu hükmüne yer verilmiştir.
İdarelerin, hukuka aykırı olarak gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerinin mamelekinde olan iktisadi bir değeri, kendi tasarruflarına geçirmek suretiyle o iktisadi kıymetin malik tarafından kullanılmamasının neden olduğu zararı tazmin etmesi Anayasa'nın 125. maddesinin amir hükmü gereğidir.
Haksız tahsil edilen verginin davacıya iadesine karar verilmesi durumunda, tahsilat tarihi ile tutarın fiilen iadesi arasında geçen süre için paranın kullanımından mahrum kalmaktan kaynaklanan bir zarar söz konusu olmaktadır. Bu zararın idare tarafından giderilmesi zorunlu olup, bu durum hukuk devletinin bir gereğidir. Fazladan tahsil edilen verginin iadesinde mükelleflerin mülkiyetinde bulunan ekonomik değerlerden mahrum kaldığı dönemde genel yarar ve kişi yararı arasındaki dengenin korunması için haksız tahsil edilen verginin ödeme tarihinden itibaren faiziyle birlikte iadesi gerekmektedir. Bu nedenle idareye başvuru tarihinden itibaren yasal faize hükmeden Vergi Mahkemesi kararının bu kısmına yönelik davacının istinaf başvurusunun reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin REDDİNE, davacının temyiz isteminin KISMEN KABULÜNE, KISMEN REDDİNE
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen kabulüne, kısmen reddine ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurularının reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının; faizin başlangıç tarihine ilişkin kısım yönünden yönünden BOZULMASINA, diğer kısmın ONANMASINA
3. Temyiz isteminde bulunan davacıdan … TL maktu harç alınmasına
4. Bozulan kısım yönünden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 28/09/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.