Danıştay 8. Daire 2018/1695 Esas 2021/4122 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/1695
Karar No : 2021/4122

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, Muğla Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) tarafından alınan … tarihli ve … sayılı kararın iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarihli ve E:…, K:… sayılı kararda; … tarihli ve … sayılı UKOME kararının 3. maddesinin (a) bendinde yer alan "6360 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 06/12/2012 tarihinde ulaşım ile ilgili tüm yetkilerin Muğla Büyükşehir Belediyesi Başkanlığına devredileceğinin bilinmesinden ve kanunu bilmemek mazeret kabul edilemeyeceğinden, 06/12/2012 tarihinden önce bir araca tescil edilmiş fakat daha sonra boşa çıkarılmış ve bugüne kadar hiçbir araca tescil edilmemiş, kendisine verilen kamu hizmetini sağlamamış tahsisli ve tahditli (S,T, TM) tüm plakaların iptal edilmesine" yönelik dava konusu düzenlemenin kamu yararı ve ulaşım hizmeti gerekleri göz önünde bulundurularak verimli, etkin ve düzenli bir taşımacılık hizmeti oluşturulması amacıyla konulduğu ve üst norm olan Yasa ve Yönetmelik hükümlerine dayanılarak tesis edildiği, ayrıca üst norm kurallarına aykırılık da bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; Muğla Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi tarafından alınan … gün ve … sayılı kararının 3. maddesinin (a) bendinin iptali istemiyle açılan davada verilen istinaf başvurusuna konu Mahkeme kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu işlemin normlar hiyerarşisine aykırı olduğu, Anayasa'da öngörülen çalışma hürriyetini ve mülkiyet hakkını ihlal ettiği, taşımacılık faaliyetiyle geçimini sağladığından kazanılmış hakkının korunması gerektiği, ticari plaka verilmesi isteminin yetkili UKOME'ce incelenip karara bağlanması gerektiği, bu konuda yetkisi bulunmayan Ulaşım Dairesi Başkanlığı tarafından tesis edilen işlemin yetki yönünden hukuka aykırı olduğu belirtilerek temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idarece, davacının S plaka verilmesi yönündeki talebinin … tarihli ve … sayılı UKOME kararı gereği uygun görülmediği, büyükşehir belediyesi öncesinde ilçe belediyelerince çalışma izin belgesi verilirken her plaka için ayrı karar alındığından davacıya yeni bir plaka verilemeyeceği belirtilerek temyiz istemine konu Bölge İdare Mahkemesi kararının hukuka uygun olduğu ve onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı tarafından, "Muğla ili genelinde, Ulaşım Ana Planı oluşturuluncaya kadar, zorunlu haller dışında, UKOME kararı haricinde yeni ticari plaka tahsisi yapılmaması"na ilişkin … tarihli ve … sayılı Muğla Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesinin 3. fıkrasında, ilk incelemede dava dilekçelerinin sırasıyla, (a) görev ve yetki, (b) idari merci tecavüzü, (c) ehliyet, (d) idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, (e) süre aşımı, (f) husumet ve (g) 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden inceleneceği, 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde, belirtilen hususlarda kanuna aykırılık görülürse, 14. maddenin 3. fıkrasının (c), (d) ve (e) bentlerinde yazılı hallerde davanın reddedileceği, (d) bendinde de, 3. ve 5. maddeye uygun olmayan dava dilekçelerinin, 3. ve 5. maddeye uygun şekilde yeniden düzenlenmek üzere reddedileceği, maddenin 5. bendinde ise, yeniden verilen dilekçelerde aynı yanlışlıkların yapılması halinde davanın reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.
Aynı Kanun'un "Kararlarda Bulunacak Hususlar" başlıklı 24. maddesinin (b) bendinde, davacının ileri sürdüğü olayların ve dayandığı hukuki sebeplerin özeti istem sonucu ile davalının savunmasının özeti; (e) bendinde, kararlarda, kararın dayandığı hukuki sebepler ile gerekçesi ve hükmün belirtileceği kuralına yer verilmiş olup, 49. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinde, kararda usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyecek nitelikte hata ve eksikliklerin bulunması hali bozma nedenleri arasında sayılmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yargılama Hukukunda, hüküm; uyuşmazlığı çözmekle görevli ve yetkili yargı yerinin yargılama sürecinin sonunda ulaştığı sonuçtur. Yargı yeri bu sonuca ulaşırken, davanın konusu ve davacının istemi doğrultusunda yargılama yapacak ve hüküm kuracaktır. Bu Anayasal yargı yetkisinin bağımsız mahkemelerce kullanılmasının doğal bir sonucu olup, yargılama yetkisini kullanan bağımsız mahkeme için Anayasal bir yükümlülüktür.
Bakılan uyuşmazlıkta; davacı tarafından … tarihli ve … sayılı UKOME kararı dava konusu edilmesine rağmen, ilk derece safhasında İdare Mahkemesince ve istinaf safhasında Bölge İdare Mahkemesince 24/10/2016 tarihli ve 2014/3-206 sayılı UKOME kararının 3. maddesinin (a) bendi ile ilgili inceleme yapılarak hüküm kurulduğu anlaşılmıştır.
Bu durumda; davanın, davacının istemi yönünden incelenerek karara bağlanması gerekirken, davacının istemi değiştirilerek işbu uyuşmazlıkta dava konusu edilmeyen … tarihli ve … sayılı UKOME kararına yönelik inceleme yapılarak hüküm kurulmasında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Öte yandan; dava dilekçesinin "konu" ve "sonuç-istem" kısmında … tarihli ve … sayılı UKOME kararının iptali istemine yer verilmekle birlikte dilekçe içeriğinde davacının (S) plaka başvurusunun UKOME birimince olumsuz değerlendirilmesinin hukuka aykırılığının başvurusu kabul edilen kişiler emsal gösterilerek belirtilmesi, davacı tarafından Mahkemeye sunulan 07/12/2015 kayıt tarihli dilekçe ekinde … tarihli ve … sayılı, … tarihli ve … sayılı Muğla Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı işlemlerine yer verilerek davacının talebinin reddedilmesinin hukuka aykırı olduğunun ifade edilmesi ve temyiz dilekçesinde başvurunun reddine ilişkin Ulaşım Dairesi Başkanlığı işleminin yetki yönünden hukuka aykırı olduğunun belirtilmesi karşısında davacının isteminin tam olarak belirlenmesi gerektiği açıktır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2…. Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 28/09/2021 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.