BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 10. Asliye Ticaret Mahkemesi 2018/557 Esas 2020/811 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2018/557 Esas
KARAR NO:2020/811

DAVA:Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ :13/06/2018
KARAR TARİHİ:16/12/2020

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA: Davacı vekili mahkememize vermiş olduğu dava dilekçesi ile, davacı ile davalı arasında ... işleri konusunda 10/11/2014 tarihli bir sözleşmenin imza edildiğini, bu sözleşme kapsamında imalatlara başlanıldığını, fakat sözleşmeye göre 240 günde bitirilmesi planlanan işin, işveren olarak davalı tarafça yerine getirilmesi gereken edimlerin süresinde yerine getirilmemesi nedeni ile 799 gün gecikme ile 1039 günde tamamlanabildiğini, böylelikle imalat süresinin, sözleşmede planlanan süresinin 4 katından fazla uzadığını ve bu olağanüstü uzama nedeni ile davacı şirketi ciddi ilave masraf maliyetleri oluştuğunu, bu ilave masraf ve maliyetler konusunda imalatların devamı sırsında davalıya uyarılarda bulunulduğunu ve keza bu ilave giderlerin karşılanması gerektiğinin defaatle iletildiğini fakat davalının bu haklı taleplerini sözleşmenin çeşitli hükümlerini gerekçe göstererek her defasında reddettiğini, davalı işverenin, kendi lehine olan sözleşme hükümlerinden de aldığı cesaret ve işveren olmanın verdiği rahatlıkla, sözleşme ve işin icabı gereği kendisi tarafından ifası gereken edimleri ciddi anlamda aksattığını, işin teslimi ve iş kapsamında davalıya verilmiş olan teminat mektubunun süresinin dolması sonrasında ise süreç içerisinde oluşan ilave gider ve maliyetlerin karşılanması noktasındaki taleplerin bir noter ihtarı ile davalıdan talep edildiğini, fakat davalının cevabi ihtarnamesi ile haksız tutumunu sürdürdüğünü, gecikmeler nedeni ile atıl kalan ekip ve ekipman zararları dışında başkaca zarar ve ziyanlarının da söz konusu olduğunu, gecikme nedenlerinin tümünün işveren kaynaklı olduğunu beyanla, fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla, şimdilik, hafriyat nakliyesi için normalde 27TL/m3 şeklinde bir maliyet olacak iken uzama nedeni ile bu işin maliyetinin 33,5/m3 şeklinde yapılması ve bu şekilde davacı nezdinde oluşan ilave masraf alacaklarının bilirkişi incelemesi ile belirlenmek üzere şimdilik 200.000,00TL, komşu parselden izin alınmaması nedeni ile fore kazık ikmali için normalde sadece yatay taşıma masrafı olacak iken proje değişikliği nedeni ile davacı nezdinde ilave olarak oluşan düşey taşıma masrafı alacaklarının bilirkişi incelemesi ile belirlenmek üzere şimdilik 50.000,00TL, yine ilk projeye göre 1000.000m3 miktarındaki hafriyatın istinat duvarı arkası geri dolgu işinde kullanılarak bu miktar için nakliye ve işçilik bedeli ödenmeyecek iken, komşu parselden izin alınamama/proje değişikliği nedeni ile bu miktar bir hafriyat için oluşan ilave nakliye masrafı alacaklarının bilirkişi incelemesi ile belirlenmek üzere şimdilik 50.000,00TL, sözleşme tarihi ile ruhsat tarihi arası atıl kalma nedenli ekip ekipman maliyetleri alacaklarına karşılık olarak bu konudaki masraf ve zarar ziyanın bilirkişi incelemesi ile belirlenmek üzere şimdilik 150.000TL, ruhsat tarihi ile revize projelerin onay tarihi arası atıl kalan ekip ekipman maliyeti alacaklarına karşılık olarak bu konudaki masraf ve zarar ziyanın bilirkişi incelemesi ile belirlenmek üzere şimdilik 400.000TL, alt geçit imalatlarının durdurulması ile geçici kabul tarihi arasında atıl kalan ekip ekipman maliyeti alacaklarına karşılık olarak bu konudaki masraf ve zarar ziyanın bilirkişi incelemesi ile belirlenmek üzere şimdilik 150.000TL olmak üzere toplam 1.000.000TLnin harcama tarihlerinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili mahkememize vermiş olduğu cevap dilekçesi ile, taraflar arasında tek taraflı ve dikte ile hazırlanmış bir sözleşmenin söz konusu olmadığını, dava konusu iş ihale usulü ile davacıya verilmiş olup, tüm ihale katılımcılarına teklif verilmeden önce incelenmek üzere sözleşmenin gönderildiğini, davacının sözleşmeyi inceleyip kabul ederek kendi iradesi ile teklif verdiğini, davacı tarafın TTK uyarınca tacir olduğunu, bu tür afaki iddiaları ileri süremeyeceğini, taraflar arasında kurulan, uygulanan ve hatta tamamlanan ve ücreti ödenen bir sözleşmenin söz konusu olduğunu, davacının iş tamamlandıktan sonra sözleşmenin bazı hükümlerinin geçersizliğini ileri sürmesinin mümkün olmadığını, davacı tarafın dava dilekçesinde, gecikme sanki davalı şirketten kaynaklanmış gibi beyan ve iddiaların ileri sürdüğünü, ancak davacının dava dilekçesindeki beyan ve iddialarının gerçek dışı olduğunu, taraflar arasındaki sözleşmede ruhsatın 10/11/2014 tarihi itibariyle alınacağı şeklinde bir hüküm olmadığını, teknik olarak sözleşme öncesinde yani henüz müteahhit firma belli olmadan önce işverenin yapı ruhsatı almasının mümkün olduğunu, müteahhite ait evrakların belediye sistemin işlenmeden yapı ruhsatı üretilemediğini, bu nedenle zaten sözleşmenin imza tarihinde ruhsat alınmasının teknik olarak mümkün olmadığını, anılan ruhsatın alınabilmesi için davacı tarafından gerekli belge ve evrakların davalı şirkete ibrazı gerektiğinden, davacının gecikme iddialarının zaten davalı şirketten kaynaklanan veya davalı şirketin sorumluluğu altında olan konular olmadığını, davacı tarafın yazılı olarak uyarılmış olmasına rağmen hafriyat işlerini yağışlı sezon öncesinde tamamlamadığını, yağışlı dönemde, kazı nakliye işlerinde kamyonların saha içinde kil zemine batmadan ilerlemesi için ilave servis yolları yapılması, kapalı olan döküm sahaları yerine alternatif sahaların bulunması gerekmekte olup, bu nedenle yağışsız dönemlere kıyasla yağışlı dönemlerdeki hafriyat çalışmalarının daha maliyetli olduğunu, davacı tarafın uyarılmasına rağmen iş programına uygun davranmadığını, davacının imzasının da bulunduğu 08/08/2015 tarihli günlük raporda da görüleceği üzere, altgeçit imalatlarının işbu raporun tanzim edildiği 08/08/2015 tarihinden önce başlamış durumda olduğunu, sadece trafo bölgesinde sınırlı bir alanda, trafo deplase edilene kadar geçen kısa sürede imalatın gerçekleştirilemediğini, bu süreçte trafo alanı dışında kalan bölgelerde alt geçit imalatlarına devam edildiğini, kısmi geçici kabul sonrasında alt geçit haricinde diğer imalatların tamamlandıktan sonra, teknik personellerin dışında, diğer tüm personelin davacı tarafından iş akitlerinin sonlandırıldığını yada şirketin başka projelerinde çalışmak üzere görev yerlerinin değiştirildiğini, dolayısıyla davacının iş yapmaya hazır ekip bekletildiği ve bu nedenle zarara uğradığı iddialarının gerçek dışı olduğunu, davacı tarafın sözleşmedeki yükümlülüklerini yerine getirmediğini, buna rağmen kötü niyetli olarak davayı ikame ettiğini, davacının iddialarını ispata yarar somut deliller sunamadığını beyanla, haksız ve mesnetsiz davanın reddini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Taraflara usulune uygun davetiye tebliğ edilmiş olup, sözleşme, geçici kabul beyanı, talep yazıları, ihtarnameler, inşaat ruhsatı, proje revizesine dair yazışmalar, koordinasyon toplantı tutanakları, ... sözleşmelerinin feshine dair yazı, trafo deplasesi yazışmaları, toplantı tutanağı, hafriyat sözleşmesi, hukuki mütalaa, ... İşlerine ait sözleşme, yazışmalar, yapı ruhsatı, alt geçit ile ilgili geçici kabul belgeleri, süre uzatım yazıları, zeyilnameler, aylık ilerleme raporları, keşif cetveli, kesin hak ediş dosyası, hak ediş raporu, imalat icmali tabloları, metraj icmal tabloları, metraj sayfaları, imza sirküleri, projeler, e-defter beratları, yevmiye ve kebir beratları, hesap hareketleri celp olunmuştur.
Tarafların iddia ve savunmaları, dosyada toplanan deliller nazara alınarak, dosya bilirkişiye gönderilmiş olup, bilirkişi İnşaat Mühendisi ... Delibaş, Mali Müşavir ..., Nitelikli Hesaplamalar Uzmanı Dr ... tarafından tanzim olunan 09/12/2019 tarihli raporunda; davacının yasal defter kayıtları incelendiğinde davacının davalıdan dava tarihi itibariyle herhangi bir alacağının bulunmadığını, davalının yasal defter kayıtları incelendiğinde davacının davalıdan dava tarihi itibariyle herhangi bir borcunun bulunmadığını, taraflar arasındaki cari hesaptan kaynaklı herhangi bir mutabakatsızlık bulunmamakta olup, taraflar arasında 10/11/2014 tarihinde sözleşme yapıldığını, 18/11/2014 tarihinde yer tesliminin yapıldığı, 03/02/2015 tarihinde yapı ruhsatı alındığını, 28/06/2016 tarihinde ise alt geçit inşaat işleri hariç tamamlandığını, eksik işlerin 15/08/2016 tarihinde kadar tamamlanması için süre verilerek kısmi geçici kabul tutanağının düzenlendiğini, 31/07/2017 tarihinde işlerin tamamlanarak kesin hak ediş raporunun düzenlendiğini, sözleşme bedelinin 17.594.097,76USD olduğunu, kesin hak ediş bedelinin 20.304.321,34USD olduğunu, işin süresinin toplam 801 gün uzadığını, işveren tarafından gecikme cezası uygulanmadığını, süre uzatımı verildiğini, teknik inceleme ve sözleşme hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; davacının dayanak olarak sunmuş olduğu iddialarda kendisinin de sorumlu olduğunu, işi yönetmek ve bizzat yapmakla yükümlü olduğunu, davacının hak edişini aldığı ve buna ilişkin bir uyuşmazlığın olmadığını, sözleşmede işin bedelinin USD üzerinden kararlaştırıldığından, kur farkı nedeni ile davacının uzayan sürede daha fazla bir bedel elde etmiş olduğunu, davacının delillerinin içerisinde zararını ispata yarayacak bilgi ve belgelerin tespit edilmediğini, tespit edilmiş olsaydı dahi teknik inceleme neticesinde davacının taleplerinin somut veriye dayandırılarak hesaplanmasının mümkün olmadığını belirtmişlerdir.
Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş olup, rapora karşı beyan ve itirazlar sonucu tanzim olunan 05/10/2020 tarihli ek raporda, kök rapordaki inceleme ve tespit sonuçlarının korunduğunu belirtmişlerdir.
Yapılan yargılama, davacı tarafın iddiaları, davalının beyanları, tanzim olunan bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Davanın, davacı tarafından davalıya verildiği iddia olunan eser sözleşmesi kapsamındaki hizmetlerde davalıdan kaynaklandığı iddia olunan gecikme sebepleriyle davacının zarara uğradığı iddiası ile açılmış tazminat davası olduğu,, mahkememizce yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu tanzim olunan bilirkişi raporundaki tespitlere göre, tarafların ticari defter ve kayıtlarının incelenmesi sonucunda, davacının dava tarihi itibariyle davalıdan herhangi bir alacağı bulunmadığı, yine davacının davalıdan dava tarihi itibariyle herhangi bir borcunun bulunmadığı, taraflar arasında cari hesaptan kaynaklı herhangi bir mutabakatsızlık bulunmadığı, dava konusu alacak talebinin taraflar arasında akdedildiği beyan edilen sözleşme kapsamında işin gecikmesi nedeniyle davacının katlandığı iddia edilen maliyetlerden kaynaklandığı, ... San ve Tic AŞ ... İnşaat İşlerine Ait İsteklilere Talimatlar Madde 2'de alt geçit ve geri saha inşaat kapsamında izin ve ruhsat alım işlerinin işveren tarafından yapılacak olup, müteahhitin bu konuda işverence yapılacak idari ve teknik müracaat, takip ve tamamlanması işlerinde işverene asistanlık yapacağının belirtildiği, taraflar arasında 10/11/2014 tarihinde sözleşme yapıldığı, 18/11/2014 tarihinde yer tesliminin yapıldığın belirtildiği, iş programında yapı ruhsatı alma sürecinin 40 gün olarak belirtildiği, yapı ruhsatının 03/02/2015 tarihinde alındığı, fiiliyatta yapı ruhsatının müteahhit yapı sahibinin vekaleti ile müteahhit tarafından alınmakta olup, müteahhit belli olmadan yapı ruhsatı alınmasının mümkün olmadığı, 28/06/2016 tarihinde ise alt geçit inşaat işleri hariç tamamlandığı, eksik işlerin 15/08/2016 tarihinde kadar tamamlanması için süre verilerek kısmi geçici kabul tutanağının düzenlendiği, 31/07/2017 tarihinde işlerin tamamlanarak kesin hak ediş raporunun düzenlendiği, sözleşme bedelinin 17.594.097,76USD olduğu, kesin hak ediş bedelinin 20.304.321,34USD olduğunu, işin süresinin toplam 801 gün uzadığı, işveren tarafından gecikme cezası uygulanmadığı, süre uzatım verildiği, davacının dayanak olarak sunmuş olduğu iddialarda kendisinin de sorumlu olduğu, işi yönetmek ve bizzat yapmakla yükümlü olduğu, davacının hak edişini aldığı, buna ilişkin bir uyuşmazlığın olmadığı, sözleşmede işin bedelinin USD üzerinden kararlaştırıldığından, kur farkı nedeni ile davacının uzayan sürede daha fazla bir bedel talep etmiş olduğu, davacının zararını ispata yarayacak bilgi ve belgeler bulunmadığı, davacının taleplerinin somut veriye dayandırılarak hesaplanmasının mümkün olmadığının belirtildiği, davacının zarara uğrama nedenleri olarak gösterdiği ve bilirkişi raporunda yapmış olduğu itirazlar dikkate alındığında davacının gecikme nedeni olarak ileri sürdüğü hususlar genel olarak şunlardır:
-Ruhsat alımında gecikme,
-Komşu parsel malikinden izin alınamaması ve proje revizyonu nedeniyle gecikme,
-Çalışma sahasının içerisinde bulunan projenin deplase edilememesi,
-Alt geçit inşaat ruhsatının ve su hattının deplasesi için gereken iznin alınmaması,
-Hafriyat taşeronunun sözleşmeyi haklı nedenle feshi sebebiyle uğranılan zararlar,
-Bu gecikmeler sebebiyle atıl kalan ekip ve ekipman zararının tazminidir.
Ruhsat alınmasında sözleşme hükümlerine göre hem davacı hem de davalı müterafik kusurludur. Söz konusu gecikme nedeniyle işveren tarafından davacı yükleniciye süre uzatımı verilmiştir. Taraflar arasındaki sözleşmenin 25.3maddesinde "Müteahhit kendisine süre uzatımı verilmiş olması sebebiyle, işverenden sözleşme ve eklerinde verilmiş olan haklardan başka bir hak talep edemez" düzenlemesi yapılmıştır. İşbu düzenleme her iki tarafın tacir olması sebebiyle basiretli bir tacir gibi davranma yükümlülüğü kapsamında geçerli olup, bu düzenleme uyarınca davacının ruhsat alımından kaynaklı gecikme sebebiyle tazminat talep edemeyeceği değerlendirilmiştir.
Davacının diğer gecikme sebepleri olan komşu parsel malikinden izin alınamaması sebebiyle proje revizyonu çalışma sahasının içerisinde bulunan projenin deplase edilememesi, alt geçit inşaatı ruhsatının alınamaması ve su hattının deplasesi için gerekli izin alınamaması sebeplerine dayalı gecikme iddiaları yönünden ise, sözleşmenin 17.maddesi uyarınca projelerin davacı müteahhit tarafından yapıldığı, meydana gelen heyelan nedeniyle komşu parselin izin vermediği ve proje değişikliği yapıldığı, heyelanda işverenin kusurunun bulunmadığı, tam tersine başlangıçta heyelana neden olmayacak bir proje yapmamış olması nedeniyle davacı yüklenicinin sorumlu olduğu çalışma sahası içerisinde bulunan trafonun deplase edilememesinde sözleşme eki ... İnşaat İşlerine Ait isteklilere talimatlar Madde 2'de proje alanı içerisinde başka firma ve şahıslara ait olduğu belirlenen alt yapı birimleri, hatları ve tesisatlarını deplase etmenin yüklenicinin sorumluluğunda olduğu düzenlenmiştir. Yine sözleşmeye göre trafo deplasesinin müteahhit firma sorumluluğunda olduğu görülmekle, davacının kendi sorumluluğunda olan bir işin gecikmesinden kaynaklı işverenden herhangi bir istemde bulunamayacağı değerlendirilmiştir. Alt geçit inşaat ruhsatının alınması yönünden ise inşaat ruhsatının alınmasındaki gerekçeyle aynı olacak şekilde yükleniciye süre uzatım verilen hallerde yüklenici işverenden başka bir alacak isteminde bulanamayacağından, buna dayalı istemin reddi gerekmiş, ayrıca su hattının deplase edilme sorumluluğunun da davacı yükleniciye aittir. Tüm bunlar dikkate alındığında davacının gecikme sebebi olarak öne sürdüğü hususların kendi sorumluluğunda olan işler olması, ayrıca sözleşmenin 17.2/II maddesi gereğince proje değişikliklerinden dolayı yüklenicinin ayrıca bir talepte bulunamayacağına yönelik düzenleme göz önüne alındığında, yine oluştuğu iddia edilen zarar miktarları dikkate alındığında, şantiyeye getirilecek ekip, ekipman ve malzeme yönetimi yapma sorumluluğu davacı yüklenicide olduğundan, davacının bilirkişi raporuna yönelik yaptığı itirazlara da değer verilmemiş, davacının davasının subut bulmadığından reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki hüküm tesis olunmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenler ve dosya içeriğine göre;
1-Davacının davasının sübut bulmadığından REDDİNE,
2-Harçlar tarifesi gereğince alınması gereken 54,40TL karar harcının peşin olarak alınan 17.077,50TLden mahsubu ile fazla alınan 17.023,10TLnin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T gereğince; 67.050,00TL ücreti vekaletin davacıdan alınarak kendini vekil ile temsil ettiren davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan giderlerin üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
6-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansının talep halinde ve karar kesinleştiğinde davacıya İADESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 Hafta süre içerisinde Bölge Adliye Mahkemesine İSTİNAF yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 16/12/2020

Başkan ...
e-imzalı
Üye ...
e-imzalı
Üye ...
e-imzalı
Katip ...
e-imzalı