MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK (TÜKEİCİ) MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki tüketiciyi koruma kanunundan kaynaklanan (malın ayıplı olmasından kaynaklanan) davanın mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, sahibinden.com adli internet sitesinde ilana sunulan ... marka aracı 60.000 TL bedelle davalıdan satın aldığını, sonradan aracın ayıplı olduğunu öğrendiğini ileri sürerek araç için ödenen bedelin iadesi, olmadığı takdirde faslası saklı 5.000,00 TL değer kaybının davalıdan tahsilini istemiştir.
Davalıya dava dilekçesi tebliğ edilmemiştir.
Mahkemece, duruşma açılmaksızın 9.10.2015 tarihli ara kararla, “davacı vekilince davanın açılması sırasında yatırılması gereken taraf sayısının 5 katı tebligat gideri ile 50,00 TL"den ibaret gider avansının yatırılmadığı, posta havalesi ile de mahkememize herhangi bir masrafın gönderilmediği, muhtıra yazılması halinde de muhtıranın davacı vekiline tebliği için dilekçe ekinde herhangi bir masraf bulunmadığı ve bu güne kadar da davacı vekilince işbu gider avansı eksikliğinin tamamlanmadığı, bu hususun dava şartı olduğu gerekçesiyle davanın HMK.nun 115/2.maddesi uyarınca dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Adil yargılanma hakkı Anayasamızın 36"ıncı maddesinde, AİHS"nin 6"ıncı maddesinde ve HMK"nın 27"inci maddesinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Hukuki dinlenilme hakkı adil yargılanma hakkının en önemli unsurudur. Ayrıca HMK"nın 114/g maddesinde gider avansı dava şartı olarak düzenlenmiştir. HMK 115/2 ve 120 maddelerinden ve 30.09.2011 tarihli resmi gazetede yayımlanan HMK gider avansı tarifesinin 1 ve 6 maddelerindeki düzenlemelerden gider avansının davanın açılması sırasında alınmasının şart olmadığı mahkemenin sonradan da bu eksikliği kesin süre vererek ikmal ettirebileceği anlaşılmaktadır. Davanın açıldığı tarihte eksik veya hiç gider alınmamış olsa bile gider avansı dava şartı olmakla hüküm verilinceye kadar ikmal ettirilebilir. Bu durum davanın her
aşamasında re"sen gözetilmesi gerekir. Gider avansının yatırılmaması halinde dava usulden red edilir. Tarafların bazı usuli işlemleri belli bir süre içinde yapmaları için hakimin bir tarafa kesin mehil verebileceği HMK"nun 94 ve devamı maddelerinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Kesin mehil, davanın en az masrafla ve sürüncemede bırakılmadan bir an evvel sonuçlanmasını temin için hakime tanınan yasal takdir yetkisidir. Ancak kesin mehil verilen işlemin yapılmaması, bir hakkın ortadan kalkması sonucunu doğurduğundan bu konudaki kararın yasaya uygun olması zorunludur. Bu nedenle HMK"da taraflara verilecek kesin süreye ilişkin ara kararlarda, yapılması gereken işlerin neler olduğunun açıklıkla belirtilmesi, tanınan sürenin yeterli ve elverişli olması, süreye uyulmamasının doğuracağı sonuçların açıklanması ve bu konuda tarafın uyarılması gereklidir. Aksi takdirde kesin mehle uymama, hukuki sonuç doğurmaz.
Somut olayda mahkemece, davacıya gider avansını yatırması için iki haftalık kesin süre verilmeden davanın usulden reddine karar verilmiştir. Mahkeme, ara kararı vererek dava şartı olarak belirlediği gider avansını oluşturan harç, tebligat gibi gider gerektiren işlemleri kalem kalem açıklamalı, her kalemin miktarını ayrı ayrı göstermeli, dava şartına yönelik gider avansıyla ilgili olarak verilen kesin sürede yatırılmamasının sonuçlarını açıkça belirtmelidir. Açıklanan nedenle, gider avansının tamamlanması için süre verilmeden dava şartı noksanlığından davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacının yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile usul ve yasaya aykırı hükmün BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nın 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 24/09/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.