Danıştay 10. Daire 2016/3210 Esas 2021/3872 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/3210
Karar No : 2021/3872

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı / ANKARA
VEKİLİ : 1. Hukuk Müşaviri …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Pazarlama Ticaret ve Sanayi A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, Muğla İli, Bodrum İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … ada … parsel ve … ada … parselde bulunan tekne imal ve çekek yeri için Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Tersaneler ve Kıyı Yapıları Genel Müdürlüğünce tesis edilen Kısmi İşletme İzin Belgesinin iptaline ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; her ne kadar iznin alınmasında dayanak olan plan iptal edilmiş ise de davacının belge alınması sırasında her hangi bir kusur ve eksikliğinin bulunmadığı, uygulama imar planının iptaline ilişkin Danıştay Altıncı Dairesi kararında ilgili yer için gerekli görülen ÇED belgesinin davacı tarafından zaten alınmış olduğu, diğer gerekçede yer alan 10 metrelik yolun 15 metre olarak planlanması gerektiği konusunda ise davacıya atfedilebilecek bir kusur ve eksikliğin bulunmaması karşısında tesis olunan davaya konu işlemde hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacının kısmi işletme izni alabilmesi için mevzuatta aranan şartları Danıştay Altıncı Dairesinin kararıyla kaybettiği, bu sebeple tesis edilen dava konusu işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğu, mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından, kısmi işletme izninin hukuka uygun olarak alındığı, dava konusu işlemin davalı idare ile arasında imzalanan Kullanma İzni Sözleşmesine aykırı olduğu, işlemin tesis edildiği tarihte Danıştay Altıncı Dairesi kararının temyiz aşamasında olup henüz kesinleşmediği, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, davacı şirket ile davalı idare arasında 21/11/2006 tarihinde Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki dolgu alanı mahiyetindeki yerde bulunan yat çekek yeri için 29 yıl süreli Kullanma İzni Sözleşmesi imzalandığı, 27/03/2009 tarihinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından "Yat Limanı, Kayıkhane, Yat Bakım ve Çekek Yeri " amaçlı dolgu alanına ilişkin 1/1000 ölçekli uygulama imar planının onaylandığı, 23/02/2010 tarihinde davacı şirketin tesisi için "ÇED Olumlu Belgesi" düzenlendiği, 01/03/2010 tarihinde mevcut dolgu alanını genişleten ve bir önceki sözleşmeyle eş zamanlı olarak sona ermeyi öngören yeni bir Kullanma İzni Sözleşmesi imzalandığı, 20/01/2014 tarihinde Danıştay Altıncı Dairesinin E:2009/7274, K:2014/185 sayılı kararıyla; ilgili uygulama imar planının ÇED raporu alınmaksızın onaylandığı ve yatların denize indirilmesi için kullanılacak yolların yeterince geniş olmadığı gerekçesiyle iptaline karar verildiği, 26/06/2014 tarihinde bu kararın idareye tebliği edildiği, 26/08/2014 tarihinde davalı idare tarafından … sayılı "Tekne İmal ve Çekek Yeri" konulu Kısmi İşletme İzni verildiği, 02/12/2014 tarihinde uygulama imar planının iptal edildiği gerekçesiyle kısmi işletme izninin iptal edilmesine dair … sayılı dava konusu işlemin tesis edildiği, 15/12/2014 tarihinde davacı tarafından idareye başvurularak kıyı kenar çizgisinin kara tarafında faaliyetleri sürdüğünden yeniden değerlendirme talep edildiği, 19/01/2015 tarihinde davalı idare tarafından cevaben; kıyı kenar çizgisinin kara tarafında kalan kısımlar için 10/08/2015 tarihinde sona erecek şekilde … sayılı "Tekne İmal Yeri" konulu Kısmi İşletme İzni verildiği, 04/02/2015 tarihinde davacı tarafından, kısmi işletme izninin iptal edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan; Tersane, Tekne İmal ve Çekek Yeri Hakkında Yönetmelik'in "amaç" başlıklı 1. maddesinde; "Bu Yönetmeliğin amacı, 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu ve 3/8/1990 tarihli ve 20594 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik gereği kıyı ve sahil şeridi ile dolgu ve kurutma yoluyla kazanılan araziler üzerinde imar planı kararıyla belirlenen tersane, tekne imal ve çekek alanlarının işletme izinleri ile tevsi ve modernizasyon amaçlı başvurular, başvuruların değerlendirilmesi, denetlenmesi ve diğer kurumlara verilecek görüşler ile ilgili usul ve esasların belirlenmesidir." düzenlemesi, "kapsam" başlıklı 2. maddesinde, "(1) Bu Yönetmelik hükümleri, 3621 sayılı Kıyı Kanunu ve 3/8/1990 tarihli ve 20594 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelikte belirtilmiş olan kıyı ve sahil şeridi ile dolgu ve kurutma yoluyla kazanılan alanlar üzerinde, imar planı kararı ile belirlenen tersane, tekne imal ve çekek yerlerine uygulanır." düzenlemesi bulunurken, 4. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinde; İşletme izni: Yatırımları tamamlanmış, İdarece tespit edilen Ek-3, Ek-4, Ek-5, Ek-6’da belirtilen asgari kriterlere ve başvuru evraklarına göre uygunluğu kontrol edilip onaylanan tesislere verilen izin olarak tanımlanmış, "İşletme izni ve kısmi işletme izni başvurusu" başlıklı 7. maddesinde; "(1) Yatırımı tamamen veya kısmen tamamlanmış ve faaliyete geçebilecek durumda olan tesisin işletilebilmesi için, İdareden işletme izni veya kısmi işletme izni alınması zorunludur. (2) İşletme izni veya kısmi işletme izni almış tesiste onaylı uygulama imar planı sınırları içinde yapılacak değişiklik sonucu ortaya çıkan yapılardan ruhsata tabi olanlar için yapı kullanma izninin İdareye ibrazı zorunludur. " düzenlemesi yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Olayda, davacı şirket adına işlem tarihindeki mevzuata uygun olarak tekne imal ve çekek alanı için kısmi işletme izni verilmiş ise de ilgili yere ilişkin 1/1000 ölçekli dolgu alanı uygulama imar planının iptali istemiyle açılan davada Danıştay Altıncı Dairesinin 20/01/2014 tarih ve E: 2009/7274, K:2014/185 sayılı kararıyla planın iptaline karar verildiği ve yapılan temyiz başvurusunun Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 16/12/2015 tarih ve E:2014/3350, K:2015/5436 sayılı kararıyla reddedilerek kararın onandığı dikkate alındığında davacının kısmi işletme izin belgesinin iptaline ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan; davacı tarafından, kazanılmış hakkının korunması gerektiği ve faaliyette bulunduğu yere ilişkin ÇED olumlu belgesinin mevcut olduğu ileri sürülmüş ise de, kazanılmış hakların korunması ilkesinin hukuk kurallarının zaman bakımından uygulanmasına ilişkin bir hukuk müessesesi olduğu, bu bağlamda mevcut hukuk kurallarına göre elde edilmiş kazanımların daha sonra yürürlüğe giren mevzuat hükümleriyle ortadan kaldırılamayacağını ifade eden kazanılmış hakların korunması ilkesinin olayda uygulama alanının bulunmadığı ve yargı kararlarının uygulanmasına ilişkin uyuşmazlığı etkilemediği; Danıştay Altıncı Dairesinin kararında noksanlığı belirtilen uygulama imar planına ilişkin ÇED Olumlu Belgesinin ise davacının tesisi için almış olduğu belge ile ilgisi bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Yargı yerince iptal edilen plana dayalı olarak verilmiş olan yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi, iş yeri açma ve çalışma ruhsatı gibi ruhsat ve izinlerin idarece iptal edilmesi veya söz konusu ruhsatla ilgili olarak açılmış bir davanın mevcut olması hâlinde, her ne kadar, ruhsat işlemi tesis edildiği tarihte plana uygun ise de hukuka aykırılığı saptanan plana ilişkin olarak verilen iptal kararı nedeniyle imar planı tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükten kalkacağından, iptal edilen imar planına dayalı olarak verilen ruhsat ve izinlerin de hukuki dayanağının kalmayacağı ve iptali gerekeceği kuşkusuzdur.
Aksi görüş, yargı yerince hukuka aykırılığı tespit edilerek iptal edilen ve tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükten kalkan bir düzenleyici işleme dayanılarak tesis edilmiş ve dava konusu da edilmek suretiyle hukuka aykırılık iddiası yargıya taşınmış bir işleme rağmen, ileriye yönelik bir kazanılmış hakkın tanınması sonucunu doğurur ki, bu durum, tüm işlem ve eylemlerinin hukuka uygun olduğu devlet biçimi olarak tanımlanan hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmayacağı gibi yargısal yolla hak arama hürriyetinin sonuçsuz kalmasına da yol açar.
Bu durumda yargı kararıyla uygulama imar planının iptal edilmesi sebebiyle kısmi işletme izninin iptaline ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 07/07/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.