Danıştay 10. Daire 2021/164 Esas 2021/3879 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2021/164
Karar No : 2021/3879


DAVACI : … Öğrenci Yurdu Turizm Taşımacılık Lokanta Gıda Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı

VEKİLİ : Av. …

DAVANIN ÖZETİ : 15/06/2010 tarih ve 27612 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) Destek Programları Yönetmeliği'nin 11. maddesinin 6. fıkrasının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Davacı tarafından, iptali istenen yönetmelik hükmü ile destek süresinin durdurulması veya devamına karar verme yetkisinin, tek taraflı olarak KOSGEB Başkanının tekeline bırakıldığı, bu yetkinin, verilen desteğin iade edilecek kısmının muhatabından tahsili işlemlerini de kapsadığı, bu konudaki yetkinin tek taraflı olarak KOSGEB Başkanına verilmesinin açıkça kamu yararı ve hukuk devleti ilkesine aykırılık teşkil ettiği, Yönetmeliğin ilgili hükmünün, ayrıca 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 138. maddesine de aykırı olduğu, olağanüstü durumlar karşısında sözleşmenin değişen koşullara uyarlanmasını talep etme hakkının, ilgili yönetmelik maddesi ile ortadan kaldırıldığı, dava konusu düzenleme işleminin iptalinin gerektiği ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI : Davalı idarece, iptali istenen Yönetmeliğin 11. maddesinin 6. fıkrasındaki hükmün işletmeler lehine konulduğu, anılan hüküm kapsamında, Girişimcilik Destek Programı nezdinde herhangi bir işlem yapılmadığı, davacı işletmenin destek sürecinin, 21/09/2019 tarihinde sonlandığı, geri ödeme süreci, destek sürecinin tamamlanmasını müteakip başladığından, zaten Yönetmeliğinin iptali istenen fıkrası kapsamında tanınan yetkinin kullanılabileceği bir durumun bulunmadığı, ortada iptali istenen mevzuat hükmüne dayalı bir idari işlem tesisin söz konusu olmadığı, davacı tarafından adli yargıda, teminat mektubunun paraya çevrilmesinin durdurulması ve sözleşmenin uyarlanması istemli dava açıldığı, davacının imzaladığı taahhütname hükümlerine göre, KOSGEB ile ilgili olmayan bir durumdan sorumlu tutulması mümkün olmadığından açılan davanın husumet yönünden de reddi gerektiği, davacı ile kurum arasında imzalanan destek sözleşmesi gereği, davacının 50.000,00 TL hibe ve 81.060,00 TL geri ödemeli desteklemeden faydalandırıldığı, davacının aldığı desteğin geri ödenmesine dair ilk iki taksit ödenmişse de üçüncü taksit ödenmediğinden davacı tarafından verilen teminat mektubunun paraya çevrilmesi işlemine başlandığı, davacının son taksitini ödediği ve teminat mektubunun bankaya iade edildiği, davacının adli yargıda açtığı davada borcun ödenmesi nedeniyle konusuz kalan davada karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği, bu nedenlerle haksız ve hukuki dayanağı olmayan davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Davanın süre aşımı nedeniyle reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca hazırlanan Tetkik Hâkiminin raporu ve sözlü açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :

Davacı tarafından, kendisine verilen desteğin geri ödemesinin geciktiğinden bahisle 22/12/2020 tarihli taksit tutarı olan 10.132,00 TL nin KOSGEB banka hesabına yatırılması, aksi takdirde alacağın, teminat mektubunun paraya çevrilmesi suretiyle tahsil edileceği hususunun bildirilmesine dair 31/12/2020 tarihli yazının, 05/01/2021 tarihinde tebliği üzerine, 12/01/2021 havale tarihli dilekçesiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:

İlgili Mevzuat:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 'Dilekçeler üzerine ilk inceleme' başlıklı 14. maddesinin 3. fıkrasında, dilekçelerin, Danıştayda daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hakimi, idare ve vergi mahkemelerinde ise mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından: a) Görev ve yetki, b) İdari merci tecavüzü, c) Ehliyet, d) İdari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, e) Süre aşımı, f) Husumet, g) 3 ve 5 inci maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği; 'İlk inceleme üzerine verilecek karar' başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde, süre aşımı yönünden yapılan incelemede Kanuna aykırılık görülürse davanın reddine karar verileceği hususları hüküm altına alınmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Dava açma süresi" başlıklı 7. maddesinde,
"1. Dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış ve vergi mahkemelerinde otuz gündür. ...
4. İlanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresi, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar. Ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililer, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilirler. Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz." hükmüne;
"Üst makamlara başvurma" başlıklı 11. maddesinde ise,
"1. İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebilir. Bu başvurma, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durdurur.
2. Altmış gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır.
3. İsteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi yeniden işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş süre de hesaba katılır." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Dosyanın incelenmesinden; davacı ile davalı idare arasında imzalanan destek sözleşmesi uyarınca davacıya verilen desteğin geri ödemesinin geciktiğinden bahisle 22/12/2020 tarihli taksit tutarı olan 10.132,00 TL nin KOSGEB banka hesabına yatırılması, aksi takdirde alacağın, teminat mektubunun paraya çevrilmesi suretiyle tahsil edileceği hususunun bildirilmesine dair davalı idare tarafından yazılan 31/12/2020 tarihli yazının, davacıya tebliği üzerine, 15/06/2010 tarih ve 27612 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) Destek Programları Yönetmeliği'nin 11. maddesinin 6. fıkrasının iptali istemiyle 12/01/2021 havale tarihli dilekçeyle dava açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre, ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlayan dava açma süresi içerisinde idari davaya konu edilmeyen düzenleyici işlemlerin, bu tarihten sonra davaya konu edilebilmeleri için, ilgili hakkında uygulama işlemi tesis edilmiş olması, bu işlemin ise dava konusu edilen düzenleyici işlemin uygulanması niteliğinde bulunması gerekmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 7. maddesinde sözü edilen "uygulama işlemi" kavramı, kural koyucu nitelikteki düzenleyici işlemlere dayanılarak ilgililer hakkında tesis edilen ve onların menfaatlerinin ihlal edilmesi sonucunu doğuran, başka bir ifadeyle hukuksal durumlarında değişiklik yaratan bireysel nitelikteki işlemleri ifade etmektedir.
Somut olayda, davacıya verilen desteğin geri ödemesinin geciktiğinden bahisle 22/12/2020 tarihli taksit tutarı olan 10.132,00 TL nin KOSGEB banka hesabına yatırılması, aksi takdirde alacağın, teminat mektubunun paraya çevrilmesi suretiyle tahsil edileceği hususunun bildirilmesine dair davalı idarenin 31/12/2020 tarihli işleminin, davacı yönünden iptali istenen Yönetmelik maddesine göre tesis edilen bir uygulama işlemi kabul edilmesine olanak bulunmamaktadır. Tesis edilen işlemin, destek sürecinin tamamlanmasından sonra, destek miktarının geri ödenmesi ile ilgili olduğu açıktır.
Dolayısıyla, iptali istenilen Yönetmelik hükmüne dayalı olarak tesis edilen bir uygulama işlemi söz konusu olmadığından, bu işlemin tebliği ile bu işlem için Kanunda öngörülen dava açma süresi içinde düzenleyici işlemin iptal davasına konu edilebileceğinin kabulünün, kamu düzeninden sayılan dava açma süresinin gözardı edilmesi sonucunu doğuracağı açıktır.
Uyuşmazlık bu çerçevede değerlendirildiğinde, davacıya verilen desteğin geri ödemesinin geciktiğinden bahisle 22/12/2020 tarihli taksit tutarı olan 10.132,00 TL nin KOSGEB banka hesabına yatırılması, aksi takdirde alacağın, teminat mektubunun paraya çevrilmesi suretiyle tahsil edileceği hususunun bildirilmesine dair davalı idarenin 31/12/2020 tarihli işleminin, iptali istenen Yönetmelik hükmü yönünden dava açma süresini yeniden başlatması mümkün olamayacağından, tesis edilen bireysel işlem esas alınmak suretiyle açılan davanın, süre aşımı nedeniyle esasının incelenmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :

Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN SÜRE AŞIMI NEDENİYLE REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen … TL yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Kullanılmayan … TL yürütmenin durdurulması harcının istemi halinde, posta gideri avansından artan tutarın ise kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen otuz (30) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 07/07/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.