Danıştay 6. Daire 2018/4126 Esas 2021/8940 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/4126
Karar No : 2021/8940


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU :… Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İstanbul İli, Kadıköy İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazın bir kısmının komşu … parsel sayılı taşınmaza mahreç sağlamak amacıyla, 3 metrelik yol olarak belirlenmesine yönelik 11/05/2006 onay tarihli 1/1000 ölçekli Kadıköy Merkez E-5 Otoyolu Ara Bölgesi Uygulama İmar Planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarihli, E:…, K:… sayılı kararı, yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporu ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden; dava konusu taşınmazın 09.03.2005 tasdik tarihli 1/5000 ölçekli Kadıköy Merkez E-5 Otoyolu Ara Bölgesi Nazım İmar Planında "TAKS:0,35, KAKS:2,07, Hmax: serbest ayrık nizam" yapılaşma koşullarında yüksek yoğunlukta konut alanında, 11.05.2006 tarihli Kadıköy Merkez E-5 Otoyolu Ara Bölgesi Uygulama İmar Planı kapsamında kısmen ticaret, konut, kısmen 3 metrelik yol alanında kaldığı, … parsele mahreç sağlamak amacıyla uygulanan bu 3 metrelik yol kararının parsellerin birlikte hareket etme zorunluluğunun ortadan kaldırılması amacıyla yapılmış olduğu, benzer yol kararlarının plan sınırı içerisinde farklı alanlarda da uygulandığı, ancak Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde yola mahreci bulunmayan taşınmazın 3194 sayılı Kanunun 18. maddesinin uygulandığı hallerde yola cephesi bulunan parsellerden herhangi biri ile tevhid edilmesinin mecburi olduğu düzenlemesine yer verildiğinden plan kararı ile tevhid şartı konulması suretiyle sorunun çözümlenebileceği, bu bağlamda 3 metrelik yol planlamasının yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 29/4. maddesi ile güncel Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği 26/c-ç maddesine planlama teknikleri ve şehircilik ilkelerine uygun olmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle dava konusu imar planının iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Uyuşmazlık konusu … parsel sayılı taşınmazın imar adası içinde hiç bir yola cephesinin olmadığı, diğer bir anlatımla, ada içi parsel durumunda kaldığı ve hiç bir yapılaşma hakkından faydalanamadığı, uygulama imar planı değişikliğinin mahreçsiz kalan parselin altyapı faaliyetlerinden yararlandırılması ve yapı yapılabilir duruma getirilmesi için yapıldığı, Kadıköy ilçesinin genelinde bir çok örneği olan ada ortası kalan parseller için yapılan uygulamaların bir örneği olduğu, 3 metre genişliğinde geçiş için oluşturulan imar yolu her ne kadar Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 29. maddesinde yer alan, imar planlarındaki gelişme alanlarında (7.00) metreden dar yaya, (10.00) metreden dar trafik yolu açılamayacağı, imar planı değişikliği ile çıkmaz sokak ihdas edilemeyeceği hükmüne aykırı olsa da, dava konusu plan değişikliğinin ada içi parsel durumunda kalan taşınmaza yapı yapma imkanı sağlanarak geçiş hakkının sağlanması amacıyla yapıldığı, davacı parselinden geçirilen 3 metrelik yolun Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 20. maddesine uygun olduğu gerekçesiyle istinaf isteminin kabulüne, Mahkeme kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.
SAVUNMANIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava, İstanbul İli, Kadıköy İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazın bir kısmının komşu 84 parsel sayılı taşınmaza mahreç sağlamak amacıyla, 3 metrelik yol olarak belirlenmesine yönelik 11/05/2006 onay tarihli 1/1000 ölçekli Kadıköy Merkez E-5 Otoyolu Ara Bölgesi Uygulama İmar Planının iptali istemiyle açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan halinde, nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan 02/11/1985 tarih ve 18916 sayılı mükerrer Resmi Gazete'de yayımlanan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 20. maddesinde: "Bir adada ifraz yapılmak suretiyle yola cephesi bulunmayan parsel oluşturulamaz. Yola cephesi olmayan parsellerin bulunduğu adalarda yola cephesi bulunmayan parsele yola cephe sağlamaya yönelik düzenleme yapılmaksızın bu parsele ve sınırı bulunan diğer parsellere ruhsat düzenlenemez. Kanunun 18 inci maddesinin uygulanamadığı hallerde yola cephesi bulunan parsellerden herhangi biri ile tevhid edilmesi mecburidir. Parsellerin maliklerinin kendi aralarında anlaşamadığı hallerde bu alanlarda plana ve yapılaşmamış olup olmadığına göre müsait olan parsellerle resen tevhid yoluyla parselasyon yapmaya ilgili idare yetkilidir.", 21. maddesinde; "İmar planlarında, iskan hudutları içinde bulunup da, umumi hizmetlere ayrılan yerlere rastlayan arsaların, bu hizmetler için gereken kısmı ayrıldıktan sonra geriye kalan parçaları imar planı ve bu Yönetmelik esaslarına göre müsait ise parsellere ayrılabilir. ...
İmar yoluna mahreci bulunmayan ve komşu parsellerin yapılaşmış olması nedeniyle tevhid imkanı kalmayan parsellerde irtifakla imar yoluna geçiş hakkı bulunması şartıyla; bu fıkrada belirtilen ölçülerde muvakkat yapı yapılabilir. Ancak, bitişiğinde bu parselle tevhidi mümkün olan yapılaşmamış parseller bulunuyor ise bu parsel diğer parsellerden herhangi biri ile tevhid edilerek yola cephe kazandırılmadıkça diğer parsellere de yapı ruhsatı düzenlenemez. Plan tatbik olunurken, muvakkat inşaat ve tesisler yıktırılır. 10 yıllık muvakkatlık müddeti dolduktan sonra veya 10 yıl dolmadan yıktırılması veya kamulaştırılması halinde muvakkat bina ve tesislerin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre takdir edilecek bedeli sahiplerine ödenir." kuralı getirilmiştir.
Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 01.06.2013 tarihli, 28664 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan değişik kuralına yer verilmiştir.
Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 29. maddesinde; imar planlarında gösterilen yolların genişletme, daraltma ve güzergahına ait imar planı değişikliklerinde; devamlılığı olan bir yolun belli kesimde daraltılamayacağı, yolların kaydırılmasında, mülkiyet ve yapılaşma durumunun esas alınacağı, imar planlarındaki gelişme alanlarında (7,00) m.'den dar yaya, (10,00) m.'den dar trafik yolu açılamayacağı, meskun alanlarda mülkiyeti ve yapılaşma durumlarının elverdiği ölçüde yukarıdaki standartlara uyulacağı, imar planı değişikliği ile çıkmaz sokak ihdas edilemeyeceği belirtilmiştir.
14/06/2014 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 26. maddesinin 6. fıkrasının (c) bendinde: "İmar planlarındaki gelişme alanlarında geçiş amaçlı 3,00 metreden dar yaya yolu, 10,00 metreden dar trafik yolu açılamaz; yerleşik alanlarda mülkiyet ve yapılaşma durumlarının elverdiği ölçüde yukarıdaki standartlara uyulur. Ancak parseller 7,00 metreden dar yollardan mahreç alamaz." düzenlemesi getirilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dairemizin E:2018/4126 sayılı dosyasında 03/03/2021 tarihli ara karara 04.06.2021 tarihinde davacı tarafından verilen cevaba ek olarak sunulan ... Asliye Hukuk Mahkemesinin … tarihli, E:…, K:… sayılı kararında … parsel sayılı taşınmaz üzerinde … sayılı parsel aleyhine, … sayılı parsel lehine 16.03.1959 tarihinden beri irtifak hakkı tesis edildiği belirtilmiştir.
Parselasyon işleminin amacı; imar planı, plan raporu ve ilgili yönetmelik hükümlerine göre, imar adasının biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ve bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanılma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmaktır. Parselasyon yapılamadığı takdirde yola cephesi bulunan parselle tevhit edilerek sorunun çözülmesi gerekmekte iken idarece bu yollardan hiçbirine başvurulmadığı, ancak kamu yarının varlığı halinde kısıtlanması mümkün olan mülkiyet hakkının, başka bir parsel maliki lehine, davacının ise aleyhine olacak şekilde kısıtlandığı görülmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca 3 metrelik çıkmaz bir sokak oluşturularak taşınmazın bu yoldan cephe alması planlama tekniklerine ve şehircilik ilkelerine uygun olmadığından dava konusu planın iptaline karar verilmesi gerektiğinden davanın reddine yönelik Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuka uyarlılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü, Mahkeme kararının kaldırılması, davanın reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 28/06/2021 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.