Danıştay 6. Daire 2019/16429 Esas 2021/8377 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/16429
Karar No : 2021/8377

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAFLAR (DAVACILAR) : 1- …
2- …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolunda … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, Mersin ili, Yenişehir ilçesi, … mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda 2981 sayılı Kanunun 10/c maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin Yenişehir Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; bedelsiz olarak cami alanına terk edilen taşınmazın … parsel sayılı taşınmaz olduğu, parselasyon işlemi sırasında ise terk işleminin … parsel sayılı taşınmazdan gerçekleştirildiği, bu durum davacıların mülkiyet hakkını ihlal ettiğinden, dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolunda Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesince verilen karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan haliyle 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesinin 1.fıkrasında; “İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazilerin malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re`sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkili olduğu, sözü edilen yerlerin belediye ve mücavir alan dışında olması halinde bu yetkilerin valilikçe kullanılır." hükmüne, 2.fıkrasında, "Belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında "düzenleme ortaklık payı" olarak düşülebilir. Ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık paylarının, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde otuzbeşini (yüzde otuzbeş ifadesi 03.12.2003 tarih ve 5006 sayılı Kanunla %40 olarak değiştirilmiştir) geçemez." hükmüne, 3. fıkrasında, "Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilk ve ortaöğretim kurumları, yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, ibadet yeri ve karakol gibi umumi hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarla kullanılamaz." hükmüne, 6. fıkrasında da, "Bu fıkra hükümlerine göre herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınmaz. Ancak bu hüküm o parselde imar planı ile yeniden bir düzenleme yapılmasına mani teşkil etmez." hükmüne yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca çıkarılan ve dava konusu işlemin onaylandığı tarihte yürürlükte olan İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlenmesi İle İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "Düzenleme Ortaklık Payı Oranına Ait Esaslar" başlıklı 11. maddesinde; "Düzenleme ortaklık payı oranı: Bir düzenleme sahasında tesbit edilen düzenleme ortaklık payı miktarının, bu saha içindeki kadastro veya imar parsellerinin yüzölçümü miktarına oranıdır.
Evvelce yapılan düzenlemeler dolayısıyla düzenleme ortaklık payı veya bu maksatla başka isimlerle bir pay alınmış olan arazi veya arsalar bu ortaklık payı hesabına katılmaz.
Ancak, taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerine, mülga 6785-1605 sayılı İmar Kanununun 39 uncu maddesine göre daha önce ifraz edilerek tescil edilen parsellerden düzenlemeye dahil edilenlerin, ilk parselin ifrazında alınan terk oranını % 35`e tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabilir." kuralına yer verilmiştir.
Anılan Yönetmelik hükmü uyarınca, taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerine 3194 sayılı İmar Kanununun 15. ve 16. maddelerine göre yapılan ifraz ve tevhid işlemleri sırasında cami, yol, park, okul alanı gibi genel hizmet alanlarında kullanılmak üzere bedelsiz şekilde kamuya terk edilen alanların sonradan yapılacak parselasyonun düzenleme ortaklık payı (DOP) hesabında dikkate alınması ve bu terk oranını parselasyonda belirlenen DOP oranına tamamlayan fark kadar kesinti yapılması gerekmektedir.
Bu doğrultuda, ifraz ve tevhit işlemleri haricinde, bağışlama yoluyla taşınmazın bir kısmının genel hizmet alanlarının elde edilmesinde kullanılmak üzere taşınmaz sahibinin rızasıyla kamuya terk edilmesi halinde, istek üzerine yapılmış olan bu terkin hangi usulde yapıldığına bakılmaksızın DOP hesabında dikkate alınması, sonradan yapılan parselasyonda hesaplanan DOP oranının bağış miktarından düşük olması halinde bağış miktarı kadar, yüksek olması halinde ise DOP oranına tamamlayan fark kadar kesinti yapılması hakkaniyet ve eşitlik ilkesinin bir gereğidir.
Dosyanın incelenmesinden, davacıların murisi tarafından Yenişehir Belediye Başkanlığına hitaben yazılan 11.07.1995 tarihli dilekçe ile, Mersin ili, Yenişehir ilçesi, … mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmazın ıslah imar planında cami alanı fonksiyonunda kalan 1.218 m2'lik kısmının tamamının ıslah imar uygulaması sırasında kendi hissesinden bağış olarak alınmasını kabul ettiğini bildirdiği, devam eden süreçte alanda Yenişehir Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ile dava konusu parselasyonun yapıldığı, bu parselasyona; davacıların müstakil maliki olduğu, dayanak ıslah imar planında "kısmen konut alanı", "kısmen yol alanı" işlevlerinde kalan toplam 8.520 m2 büyüklüğündeki uyuşmazlık konusu ... sayılı kadastro parselinin 4.844 m2'lik kısmının ve bu taşınmazın bitişiğinde yer alan, davacıların hissedarı olduğu, "kısmen konut alanı", "kısmen yol alanı", "kısmen cami alanı" işlevli toplam 44.000 m2 büyüklüğündeki ... sayılı kadastro parselinin 4.250 m2'lik kısmının dahil edildiği, parselasyon sonucunda ...sayılı kadastro parselindeki hisselerinden %27,62 oranında (653 m2) DOP kesintisi yapıldıktan sonra kalan 1.711 m2 hisseye karşılık, aynı yerde oluşturulan konut alanı işlevli yeni … ada, … parsel ile … ada, … parsel sayılı taşınmazlarda davacıların hisselendirildiği, davacıların murisinin cami alanı için bağışladığını beyan ettiği 1.218 m2'lik kesintinin bu taşınmazdan yapılmadığı, uyuşmazlık konusu ... sayılı kadastro parseli yönünden ise; taşınmazın düzenlemeye giren 4.844 m2'sinin 1.218 m2'lik kısmının bağış adı altında kesildiği, kalan 3.676 m2 hissesinden %27,61 oranında (1.001 m2) DOP kesintisi yapıldıktan sonra kalan 2.625 m2 hisseye karşılık, aynı yerde 3.840 m2 büyüklüğünde oluşturulan … ada, … parsel sayılı taşınmazda, davacıların ... sayılı kadastro parselinden gelen hisseleriyle birleştirilmek suretiyle müstakil şekilde tahsis yapıldığı, bunun üzerine davacılar tarafından, uyuşmazlık konusu ... sayılı parselden bağış adı altında yapılan kesintisinin hukuki dayanağının bulunmadığı, bağışın dayanağı olarak gösterilen davacıların murisine ait 11.07.1995 tarihli dilekçede, bağışın ... sayılı parselden değil, ... sayılı parselden yapılmasının kabul edilmesine karşılık, parselasyonda hatalı olarak ... sayılı parselden kesinti yapıldığı, diğer taraftan taşınmaz bağışının, hukuken geçerli olabilmesi için, adi yazılı belge ile değil, tapuda düzenlenen resmi belge ile yapılması gerektiği, düzenlemeye giren tüm taşınmazların eşit oranda umumi hizmet alanlarına katılması gerekirken, davacıdan DOP kesintisine ilave olarak bağış adı altında fazladan bir kesinti daha yapılmasının eşitlik ilkesine aykırı olduğu, cami alanının DOP kapsamında elde edilmesi gereken bir alan olduğu, tamamının davacının taşınmazından elde edilmesinin mevzuata aykırı olduğu ileri sürülerek bakılmakta olan davanın açıldığı görülmektedir.
Bu doğrultuda, davacıların murisi tarafından dava dışı ... parsel sayılı taşınmazdaki hissesinin 1.218 m2 lik kısmının (%4,97'lik kısmının), anılan taşınmazın planda cami alanı fonksiyonunda kalan kısmında kullanılmak koşuluyla bağışlandığı, ancak dava konusu parselasyonda bağış adı altında kesintinin ...parsel sayılı taşınmaz yerine hatalı şekilde ... parsel sayılı taşınmazdan yapıldığı anlaşılmaktadır. Parselasyonun bu yönüyle hukuka aykırı olduğu açık olmakla birlikte, uyuşmazlık konusu ... parsel sayılı taşınmazdan yapılan kesintiler toplamının mevzuata uygunluğu yönünden yapılan değerlendirmede de; anılan taşınmazın 4.844 m2'lik kısmının düzenlemeye dahil edildiği, bunun 1.218 m2'lik kısmının doğrudan "bağış" adı altında kesildiği, bu kesinti sonrasında kalan 3.676 m2'lik kısımdan da parselasyonda hesaplanan %27,61 oranında (1.001 m2) DOP kesintisi yapıldığı görülmekte olup, bu şekilde taşınmazdan yapılan kesintiler toplamının %45,80'e ulaşarak, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte %35 olan yasal kesinti sınırının aşıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda taşınmazdan bağış adı altında umumi hizmet alanlarına yapılan terk oranının, parselasyonda hesaplanan DOP oranından düşük olması halinde tamamlayan fark kadar DOP kesintisi yapılması gerekirken, cami alanına yapılan terk miktarı göz önünde bulundurulmaksızın, üstelik yasal sınırı da aşacak şekilde DOP kesintisi yapılmasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan, düzenleme sahası içinde kapanan kadastral yolların bulunması halinde, düzenleme ortaklık payı oranının, kamu alanlarına ayrılan yerlerden bu kapanan kadastral yolların düşülmesinden sonra hesaplanması, bu suretle şahıs arazilerinden daha fazla oranda düzenleme ortaklık payı kesilmesine yol açılmaması gerekmektedir.
Buna karşılık uyuşmazlık konusu düzenleme sahasında kapanan kadastro yollarından ihdas edilen toplam 290 m2 alanın … ada, … parsel; … ada, … parsel; … ada, … ve … parsel; … ada, … parsel sayıları ile davalı belediye adına tescil edilerek, parselasyona dahil edildiği ve söz konusu taşınmazlardan DOP kesintisi yapıldıktan sonra kalan 209 m2 hisseye karşılık belediye adına muhtelif imar parsellerinde hisse tahsis edildiği dağıtım cetvelinden anlaşıldığından, dava konusu parselasyonun bu yönüyle de mevzuata aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
… Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, anılan kararın ONANMASINA, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de belirtilen İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın kararı veren ilk derece Mahkemesine gönderilmesine 16/06/2021 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.