Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/1153 Esas 2021/1227 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/1153
Karar No : 2021/1227

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- … Kurumu
VEKİLİ : Av. …
2- ... Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Elektrik Dağıtım A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onüçüncü Dairesinin 18/02/2020 tarih ve E:2017/1158, K:2020/532 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen Ocak 2007-Aralık 2009 dönemine ilişkin … tarih ve …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, … nolu sistem kullanım ceza faturaları ile söz konusu faturaların dayanağı olan 2007, 2008 ve 2009 yıllarına ait İletim Sistemi Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama Yöntem Bildirimleri'nin 1.5. maddesinin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onüçüncü Dairesinin 18/02/2020 tarih ve E:2017/1158, K:2020/532 sayılı kararıyla;
Davalı idarelerin usule ilişkin itirazları yerinde görülmemiş;
22/01/2003 tarih ve 25001 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan (mülga) Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliği’nin 8. maddesi ve Geçici 6. maddesi, ile (mülga) Elektrik Piyasasında İletim ve Dağıtım Sistemlerine Bağlantı ve Sistem Kullanımı Hakkında Tebliğ'in 4. maddesinin 1. ve 2. fıkralarına yer verilerek;
Elektrik dağıtım faaliyetinde bulunan şirketlerin TEİAŞ ile Bağlantı Anlaşması ve Sistem Kullanım Anlaşması olmak üzere iki anlaşma imzalaması gerektiği, ancak, davacı şirket ile TEİAŞ arasında sistem kullanım anlaşması imzalanmadığından 2007-2009 döneminde dava konusu Yöntem Bildirimleri'nin davacı şirket hakkında uygulandığı;

Davalı TEİAŞ tarafından tek taraflı olarak hazırlanan ve Kurul tarafından onaylanarak yürürlüğe giren 01/01/2007, 01/01/2008 ve 01/01/2009 tarihli İletim Sistemi Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama Yöntem Bildirimleri'nin 1.5. maddesinde, bir kullanıcının, TEİAŞ ile Sistem Kullanım Anlaşması imzalamamış olmasına rağmen iletim sistemine bağlı olarak faaliyet göstermesi, dolayısıyla iletim sistemini kullanması hâlinde, Elektrik Piyasasında İletim ve Dağıtım Sistemlerine Bağlantı ve Sistem Kullanımı Hakkında Tebliğ’in Geçici 3. maddesi uyarınca kullanıcıların lisans almamış olmaları ve/veya sistem kullanım anlaşmalarının yapılmamış olması hâlinde dâhi bu kullanıcıların Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği doğrultusunda onaylanan sistem kullanım bedelini ve/veya sistem işletim bedelini ödeme yükümlülüklerinin bulunduğu, sistem kullanım anlaşması bulunmaksızın iletim sistemini kullanmakta olan kullanıcıların, iletim sisteminde arz güvenilirliği ve kalitesinin sağlanması amacıyla maddede yer alan ihlâllerle karşılaşılması hâlinde ilgili cezaî işleme tâbi olacağının belirtildiği ve yukarıda belirtilen ihlâl ve cezasının bu hâller arasında sayıldığı;
Belirtilen hususların birlikte değerlendirilmesinden, davacı şirket ile TEİAŞ arasında iletim sisteminin kullanımı açısından kurulması gerekli akdî ilişkinin kurulmadığı, dava konusu Yöntem Bildirimleri'nde uygulanması öngörülen işlemin hukukî mahiyeti itibarıyla, sözleşmeden kaynaklanan bir cezaî şart niteliğinde olduğu, bu anlamda yalnızca sistem kullanım anlaşmasını imzalamış ve bu anlaşmada yer alan hüküm ve şartları kabul etmiş taraflar hakkında uygulama alanı bulabileceği;
Bu çerçevede, sistem kullanım anlaşmasının tarafı olmayan davacı şirkete, akdî ilişkinin zorunlu tarafı TEİAŞ tarafından hazırlanan ve Kurul tarafından onaylanarak yürürlüğe giren Yöntem Bildirimlerine, tip sözleşmedeki hükümler nakledilmek suretiyle bu sözleşmenin hüküm ve sonuçlarının ceza faturalarına konu ihlâl döneminde sözleşme dışı davacı şirkete uygulanması yönünde ilgili düzenleyici işlemlerin dayanağı Kanunlarda herhangi bir hüküm bulunmadığı, bu ilişkinin salt idarelerin ikincil nitelikteki düzenlemeleriyle kurulmasına ise hukuken imkân bulunmadığı görüldüğünden, Yöntem Bildirimleri'nde yer alan cezaî şart hükümlerinde hukuka uygunluk bulunmadığı;
Diğer taraftan, dava konusu işlemlerin, iletim sistemini fiilen kullanması ve arz güvenliği nedenleriyle, davacı şirket açısından sözleşme hükümleri olmaksızın uygulanması gerektiği iddia edilebilirse de, işlemlerin, mahiyeti itibarıyla kullanıcılar tarafından sisteme verilen zararın karşılığı, başka bir anlatımla tazmini niteliğinde olmadığı, salt sözleşme hükümlerinin bu anlamda arz güvenliğinin ihlâli karşılığında öngörülen cezaî nitelikteki işlem olduğu, kullanıcı tarafından sisteme verilen zararın ayrıca tazmin edileceğinin de açık olduğu;
Bu itibarla, davacı şirket ile TEİAŞ arasında ceza faturalarına konu ihlâl döneminde sistem kullanım anlaşması imzalanmadığından, bu anlaşmanın hükümlerinin, olması gereken akdî ilişkinin tarafı olan TEİAŞ tarafından tek taraflı olarak hazırlanan İletim Sistemi Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama Yöntem Bildirimi uyarınca, akit dışı davacıya, TEİAŞ tarafından hukuken geçerli bir dayanağı olmadan cezaî şart uygulanması yönünde hükümler içeren Yöntem Bildirimleri'nin 1.5. maddesinde ve bu madde uyarınca düzenlenen sistem kullanım ceza faturalarında hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle,
Dava konusu sistem kullanım ceza faturalarının ve söz konusu ceza faturalarının dayanağı olan İletim Sistemi Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama Yöntem Bildirimleri'nin 1.5. maddesinin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idarelerden Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından; harçtan muaf olmaları nedeniyle yargılama giderleri arasında yer alan harcın aleyhlerine hükmedilmemesi gerektiği, iletim sisteminde arz güvenilirliğini ve kaliteyi sağlamak, eşit taraflar arasında ayrım gözetmeme ilkesine uygun davranmak amacıyla dava konusu düzenlemelerin tesis edildiği, sistem kullanım anlaşmalarında yer alan cezai şart hükümlerinin Yöntem Bildirimi'ne eklenmesinin bunları idari yaptırıma dönüştürmediği, iletim sistemini fiilen kullananlarla TEİAŞ arasında var olan fiili sözleşme ilişkisinin içeriğinin belirlendiği, Daire kararıyla, anlaşma imzalayan sistem kullanıcıları cezalandırılırken, imzalamayanların ödüllendirildiği, Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü tarafından; davacı şirketin kasten imzalamadığı sistem kullanım anlaşmaları nedeniyle, diğer sistem kullanıcılarına karşı hakkaniyete aykırı biçimde menfaat elde ettiği, iletim hizmetinin sağlıklı bir şekilde sunulması ve arz güvenliği açısından cezai yaptırım düzenlemelerinin zorunlu olduğu; Bağlantı Anlaşması'nın 23. maddesi uyarınca davacının mevzuat değişikliklerine uymayı taahhüt ettiği ve Yöntem Bildirimleri'nde yapılan değişikliklerin davacıyı da bağlayacağı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, Danıştay Onüçüncü Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçelerinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarelerden Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerin temyiz istemlerinin reddine,
2. Dava konusu işlemlerin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Onüçüncü Dairesinin 18/02/2020 tarih ve E:2017/1158, K:2020/532 sayılı kararının ONANMASINA,
3. 14/06/2021 tarihinde, oybirliği ile kesin olarak karar verildi.