Danıştay 8. Daire 2018/6133 Esas 2021/3013 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/6133
Karar No : 2021/3013

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : .. Valiliği
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Derneği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava konusu istem: Kütahya İli, Merkez … Mahallesi, … Caddesi, No: … adresinde faaliyet gösteren özel öğrenci yurdunun, Özel Öğrenci Yurtları Yönetmeliği'nin 45. maddesi uyarınca bir yıl süre ile geçici olarak kapatılmasına ilişkin Kütahya Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… kararda; 5661 sayılı Yüksek Öğrenim Öğrenci Yurtları ve Aşevleri Hakkındaki Kanuna Ek Kanun'da düzenlenmeyen ve idarenin yaptırım kararlarından biri olan kapatma kararının, kanunların uygulanmasını gösteren ve kanunun alt hukuk normu olan yönetmelikte yer alan kurala göre tesis edilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare vekili tarafından, 5661 sayılı Yüksek Öğrenim Öğrenci Yurtları ve Aşevleri Hakkındaki Kanuna Ek Kanun'un 1. maddesinde; Gerçek ve tüzel kişiler tarafından yemekli ve yemeksiz öğrenci yurtları ve buna benzer kurumlar açılması ve işletilmesinin Milli Eğitim Bakanlığı'nın iznine tabi olduğu, Milli Eğitim Bakanlığı'nın bu gibi yurt ve kurumları tesbit edeceği esaslara göre denetleyeceğinin hüküm altına alındığı, bu kanun maddesine dayanılarak çıkarılan Yönetmelik ile yurt ve kurumların denetlenmesindeki esasların belindiği, dolayısıyla yönetmelikteki esaslara uyulmadığı gerekçesiyle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştirr.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ :Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Kütahya İli, Merkez … Mahallesi, … Caddesi, No: … adresinde faaliyet gösteren Özel ... Ortaöğretim Öğrenci Yurdu'nda …'nin, kolunu kıyma makinesine kaptırması ile ilgili olarak açılan soruşturma sonucunda düzenlenen soruşturma raporunda; 22.08.2015 tarihinde Özel ... Ortaöğretim Öğrenci Yurdunda kalan ağabeyi …'yi ziyarete gelen …'nin ağabeyi ile birlikte çarşıda gezmek için Yurt Müdürü …'dan izin istediği, yurt müdürünün ise "Yapılacak işler var onları yapın, sonra yanıma gelin" dediği, bunun üzerine mutfağa giden iki kardeşe aşçı …'ın, …'dan bulaşıkları yıkamasını, …'den ise etleri kıyma makinesine koymasını istediği, …'in etleri kıyma makinesine koyarken kolunu kıyma makinesine kaptırdığı, olayla ilgili adli sürecin devam ettiği, kurumda çalışan …, … ve … ile ilgili Yönetmeliğin 27. maddesi doğrultusunda İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nden görevlendirme onayının alınmadığı, mevzuata uyulmadığı, …'nin kurumda yaralandığı, organ kaybı yaşadığı, öğrenci ve personelin güvenliği ile ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmediği, …'nin kurumda takriben Haziran 2015 ayı başından itibaren çalışmaya başlayıp, 22/08/2015 tarihine kadar aşçı yardımcısı olarak çalıştığı halde sosyal güvenlik kurumuna işe giriş ve sigorta primleri ile ilgili bir bildirimin yapılmadığı gerekçeleriyle Özel Öğrenci Yurtları Yönetmeliği'nin 45.maddesi hükümleri doğrultusunda bir yıl süre ile kapatılmasının uygun olacağı teklifi doğrultusunda geçici süreli kapatma işleminin tesis edilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
01.04.1950 tarih ve 7472 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 24.03.1950 tarih ve 5661 sayılı Yükseköğrenim Öğrenci Yurtları ve Aşevleri Hakkındaki Kanun'a ek Kanun'un işlem tarihindeki 1. maddesinde; "Gerçek ve tüzel kişiler tarafından yemekli ve yemeksiz öğrenci yurtları ve buna benzer kurumlar açılması ve işletilmesi Millî Eğitim Bakanlığının iznine bağlıdır. Millî Eğitim Bakanlığı bu gibi yurt ve kurumları tesbit edeceği esaslara göre denetler. " hükmü bulunmaktadır.
24.03.1950 tarihli ve 5661 sayılı Yüksek Öğrenim Öğrenci Yurtları ve Aşevleri Hakkındaki Kanuna Ek Kanun'un 1. maddesi ile 30.04.1992 tarihli ve 3797 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 42. ve 59. maddelerine dayanılarak hazırlanan 03.11.2004 tarih ve 2004/8106 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan ve işlem tarihinde yürürlükte bulunan Özel Öğrenci Yurtları Yönetmeliği'nin 45. maddesi'nde "Yapılan denetlemeler sonucunda; ... c) Yapılan uyarılara rağmen tabi oldukları mevzuat hükümlerine ve bu Yönetmelikte belirtilen esaslara uymayan, d) Öğrencilerin ve personelin güvenliğini sağlamayan, sorumlu olduğu öğrencilerin barınma, beslenme ve diğer sosyal ihtiyaçlarını karşılama yükümlülüklerini yerine getirmeyen yurtlar hakkında tabi oldukları mevzuat hükümlerine göre kapatma işlemi Bakanlıkça/valilikçe yapılır. Valilikçe alınan kapatma kararı Bakanlığa bildirilir. Yurtlar; (c) ve (d) bentlerinde belirtilen durumlardan dolayı da en az bir ay ve en fazla bir yıl süre ile kapatılır. Süreli kapatmaya sebebiyet veren durumların ortadan kalkması halinde yurdun yeniden açılmasına izin verilebilir." düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasanın 124. maddesinin, işlem tarihinde yürürlükteki halinde Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve kanuna aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecekleri hükme bağlanmıştır.
Kanun koyucu; düzenleyeceği konularda genel prensipleri belirler ve bunun uygulanmasını yürütmeye, başka bir ifadeyle idarelere bırakır. Bu asli düzenleme yetkisinin Yasama organına ait olmasının doğal bir sonucudur.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinin incelenmesinden, 5661 sayılı Yükseköğrenim Öğrenci Yurtları ve Aşevleri Hakkındaki Kanun'a ek Kanun'un işlem tarihindeki 1. maddesi ile Milli Eğitim Bakanlığı'na özel öğrenci yurtlarını tesbit edeceği esaslara göre denetleyebilme yetkisinin verildiği görülmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı'nca çıkarılan ve bu kanun maddesine dayanılarak hazırlanan ve işlem tarihinde yürürlükte bulunan Özel Öğrenci Yurtları Yönetmeliği ile söz konusu bu yurtların kamu yararına uygun olarak işletilmesi ve kamu düzenini bozucu faaliyetlerde bulunulmaması için denetlenmesi amaçlanmıştır.
İdari tedbirler, idari yaptırımların idari cezalar dışında kalan kısmını içermekte olup, esas olarak, cezalandırmak, tedip etmek amacı yerine, kamu hizmetlerinin ve diğer idari faaliyetlerin aksamasını önlemek ve düzgün işlemesini sağlamak, ayrıca kamu düzeninin bozulmasını engellemek amaçlı olarak öngörülen idari yaptırımları ifade etmektedir. (Ali D. Ulusoy, 2013, İdari Yaptırımlar, 1. Bası, s.175)
Bu bağlamda, suç teşkil eden fiillerin ve bunlara verilecek cezaların kanunla belirlenmesi esas olmakla birlikte, idari cezalardan farklı olarak, idari tedbirlere, temel ceza hukuku ilkelerinden olan kanunilik ilkesinin tatbik edilmesi gerekmemektedir.
Bu durumda; 5661 sayılı Yükseköğrenim Öğrenci Yurtları ve Aşevleri Hakkındaki Kanun'a ek Kanun'un işlem tarihindeki 1. maddesine dayanılarak çıkarılan ve özel öğrenci yurtlarının tabi olacakları esasları, iş ve işlemler ile denetim esaslarını düzenleyen Özel Öğrenci Yurtları Yönetmeliği'nde belirtilen, özel öğrenci yurtlarının uymak zorunda oldukları kurallara uyulmaması durumunda öngörülebilecek yaptırımların, "idari tedbir" niteliğinde olması nedeniyle kanunla belirlenmesi zorunluluğu bulunmamakta olup, yönetmelikle düzenlenebilecek nitelikte olduğu anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, işin esasına girilerek tesis edilen dava konusu işlemin hukuka uygunluğunun denetlenerek karar verilmesi gerekirken, yaptırım kararlarından biri olan kapatma kararının, kanunların uygulanmasını gösteren ve kanunun alt hukuk normu olan yönetmelikte yer alan kurala göre tesis edilmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yönünde verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair temyize konu kararda hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 09/06/2021 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.