MAHKEMESİ : Körfez 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 07/02/2013
NUMARASI : 2009/109-2013/164

İHBAR OLUNAN : Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfı Sağlık Tesisleri İktisadi İşletmesi
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hüküm davacı ve davalı E.. A.. vekili tarafından temyiz edilmiş, davacı vekilince de duruşma talep edilmiş olmakla duruşma için tayin edilen 23.12.2014 Salı günü davacı vekili Av. H.. E.. ile davalı Ç... Motor Tic. A.Ş vekili Av..... geldiler. Diğer davalılar tarafından gelen olmadı. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraf vekilleri dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili, davalıların işleteni,sürücüsü ve zorunlu mali sorumluluk sigortacısı olduğu aracın, davacının yolcu olarak bulunduğu araca çarpması sonucu davacının yaralandığını, belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı almak üzere, 10.000 TL. işgücü kaybı, 10.000 TL. manevi tazminat ve 929,85 TL. tedavi giderinin davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiş, ıslah dilekçesi ile maddi tazminat talebini 68.352,64 TL. olarak ıslah etmiştir.
Davalı Ç... Motor Tic. A.Ş. vekili, kusur oranını ve talep edilen tazminatı kabul etmediklerini, aracı kaza tarihinden önce kiraya verdiklerini, işleten olmadıklarını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Diğer davalılar davanın reddini istemiştir.
Mahkemece toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, davanın kısmen kabulü ile davacının yaralanması nedeniyle 68.352,64 TL. maddi, 5.000 TL. manevi tazminatın davalı E.. A..’dan tahsiline, davalılar Ç.. Motor A.Ş. ve Allianz sigorta A.Ş. yönünden araç kaza tarihinden önce kiraya verildiği, işleten değişikliği olduğundan davalıların sorumluluğu bulunmadığı gerekçesi ile haklarında açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiş; hüküm, davalı E.. A.. ve davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Mahkemece toplanıp değerlendirilen delillere, özellikle oluşa ve dosya içeriğine uygun olarak düzenlenen uzman bilirkişi raporunda belirtilen kusur oranının hükme esas alınmasında bir usulsüzlük bulunmamasına göre davalı E.. A.. ve davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Dava trafik kazasında yaralanmadan kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilikindir. Davalılar aracın ruhsat sahibi, sürücüsü ve zorunlu mali sorumluluk sigortacısıdır. Mahkemece aracın araç maliki tarafından üçüncü kişiye kiraya verildiği, araç malikinin işleten sıfatı bulunmadığı gerekçesi ile davanın ç maliki Ç.. Mot.a.ş. ve zorunlu mali sorumluluk sigortası yönünden reddine karar verilmiştir.
2918 sayılı KTK.’nun hükümlerine göre; trafik kaydı "işletenin" kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde, "İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır." şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun 85. maddesinde ise, "Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar." hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, bu araçla-
rın sahipleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılmasının bir başka kimseye devir edilmesi halinde çok kısa bir süreli olmamak kaydıyla araç üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o araca kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekip, bunun sonucu olarak da araç malikinin sorumlu tutulmaması gerekecektir. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay"ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, kazaya karışan araç, davalı Ç... motor A.Ş. adına kayıtlı olup, kazadan önce 21.7.2005 tarihli kira sözleşmesi uyarınca, 36 ay süre ile A.. İ.. kiraya verilmiştir. Buna ilişkin sözleşme ve belgeler dosyaya sunulmuştur. Burada üzerinde durulması gereken husus, iş bu kiralamanın yukarıda açıklanan yasa hükümleri karşısında davalı ç.. motor A.Ş."ni sorumluluktan kurtaracak özelliklere sahip bulunup bulunmadığıdır. Davalı Ç... motor A.Ş. ve A.. İ.. arasında yapılan kira sözleşmesinin 4.maddesinde araçların her türlü sigortalarının davalı kiralayan tarafından yaptırılacağı ve vergilerinin kiralayan tarafından ödeneceği, 6. maddesinde periyodik bakım ve kontrollerinin davalı kiralayana ait olduğu, servis bakımlarının lastik değişimlerinin davalı Ç... Motor A.Ş. tarafından yaptırılacağı kararlaştırılmıştır. Bu hali ile kira sözleşmesi ile aracın hakimiyetinin devredildiği ve araçtan ekonomik yarar sağlama hakkının dava dışı A.. İ..ne geçtiği kabul edilemeyeceğinden buradaki kiralamanın yasanın belirlediği anlamda aracın işletenini değiştirecek nitelikte uzun süreli bir kiralama sözleşmesi olarak kabulü mümkün değildir. Açıklanan nedenlerle taraflar arasında yapılan sözleşme kiracının işleten sıfatının kabulünü gerektirecek nitelikte olmayıp yukarıda açıklanan yasal düzenlemelerde göz önünde bulundurularak, davalı Ç... Motor A.Ş.’nin işleten olarak kabulü ile 2918 sayılı Karayol-
ları Trafik Yasasının 91.maddesi gereğince işletenin sorumluluğunu üstlenen zorunlu mali sorumluluk sigortacısı davalı Allianz Sigorta A.Ş.nin de hükmedilen tazminattan birlikte sorumlu tutulması gerekirken yazılı şekilde bu davalılar yönünden davanın reddine karar verilmiş olması doğru görülmemiştir.
3-Davacı vekili dava dilekçesinde talep ettiği tazminata olay tarihinden faiz uygulanmasını istemiş, yargılama aşamasında verdiği ıslah dilekçesinde ise ıslah edilen miktar yönünden dava tarihinden faiz uygulanması talep ettiği halde mahkemece HMK. 26.maddesine aykırı şekilde hükmedilen tazminatın tümüne olay tarihinden faiz uygulanmış olması doğru görülmemiştir. Mahkemece davacının ıslah dilekçesindeki talebi de dikkate alınarak ıslah edilen miktar için dava tarihinden itibaren faiz uygulanması gerektiğinden kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
4-Davacı vekili dava dilekçesinde davacının yaralanması nedeniyle işgücü kaybı,manevi tazminat ve tedavi gideri talebinde bulunduğu halde mahkemece davacının tedavi giderleri ile ilgili talebi yönünden olumlu yada olumsuz bir karar verilmemiş olması da doğru görülmemiştir.
SONUÇ; Yukarıda 1 numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekili ve davalı E.. A..’ın diğer temyiz itirazlarının reddine, 2, 3 ve 4 numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekili ve davalı E.. A..’ın temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 1.100,00 TL vekalet ücretinin davalı E.. A.."dan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davacıya verilmesine, 1.100,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davalı Ç... motor Tic. A.Ş"ne verilmesine, duruşmada vekille temsil olunmayan davalı E.. A.. yararına vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacı ve davalı E.. A.."a geri verilmesine 23.12.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.