17. Hukuk Dairesi 2012/13528 E. , 2013/163 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı mahkemenin yetkisizliğine dair verilen hükmün süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili; müvekkilinin oğlunun yönetimindeki traktör ile seyir halinde iken davalının sigortalısı olan aracın çarpması sonucu öldüğünü belirterek, fazlaya ilişkin talep hakları saklı kalmak kaydıyla; ....000,00 TL maddi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, yasal süre içersinde işbölümü ve yetki itirazında bulunarak, davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, işbölümü itirazı reddedilerek, davalı şirketin merkezinin...olduğu, bölge müdürlüğünün şubeden daha geniş yetkisi bulunduğuna dair değerlendirme yapılamayacağı, seçim hakkının davalı tarafa geçtiği gerekçesiyle yetki itirazının kabulü ile, dava dilekçesinin yetki yönünden reddine ve dosyanın...Asliye Ticaret Mahkemesi"ne gönderilmesine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, trafik kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalma tazminatı istemine ilişkindir.
6100 sayılı HMK."nin genel yetkiyi düzenleyen .... maddesininin ....fıkrasına göre; "Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir." Yine aynı Yasa"nın ....maddesinde ise, "Haksız fiilden doğan davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir." hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu"nun 110. maddesi ile.. Genel Şartlarının C.....maddesinde ise "Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin
davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentanın bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi, kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir." ifadesine yer verilmiştir.
Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman şeçme hakkı davalılara geçer.
Somut olayda, kaza ....."da meydana gelmiş, dava, davalı ... şirketinin İç Anadolu Bölge Müdürlüğü"nün bulunduğu ..."da açılmıştır.
Davacı vekilinin davayı, sigortacının bir acenteden daha yetkili organı olan İç Anadolu Bölge Müdürlüğü"nün bulunduğu ..."da açtığı gözetilerek yetki itirazının reddi ile işin esasına girilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA
, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, karar düzeltme yolu açık olmak üzere ....01.2013 günü, üye ..."ın karşı oyu ve oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY
T.C. Anayasasının 142 maddesinde "Mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri, işleyişi ve yargılama usullerinin kanunla düzenleneceği",
2918 Sayılı Karayolları Trafik Yasası"nın 110/... maddesinde "motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davaların, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabileceği",
6100 Sayılı HMK ... maddesinde de "haksız fiilden doğan davalarda haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesinin de yetkili" bulunduğu öngörülmüştür.
T.C. Anayasasının 142 maddesi hükmünden de açıkça anlaşıldığı üzere mahkemelerin görev ve yetkileri ancak kanunla düzenlenebilmektedir. İdari bir kararla mahkemelerin yetki ve görevlerinin tayini mümkün olmadığı gibi yargı kararları ile de yasa ile açıkça yetki verilmeyen bir mahkemenin yorum yolu ile yetkili kılınması da mümkün bulunmamaktadır.
2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu, dava tarihinde yürürlükte bulunan 6100 sayılı HMK ... (mülga HUMK ...) maddesine paralel olarak 110/... maddesi hükmünü getirmiş olup prensip olarak motorlu araç kazalarından kaynaklanan davalara uygulanır. Dolayısıyla işletene (KTK 85), motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunana (KTK 104) yarış düzenleyicilere (KTK 105) aracı çalan ya da gasp edenlere (KTK 107), sigortacıya (KTK 97) ve işletenle birlikte müteselsil sorumlu olan kişilere (KTK 88) mesela araç sürücüsüne karşı açılacak tüm davalar bu madde kapsamına girmektedir. Şu durum karşısında madde kapsamı dışındaki yerlerden birinde bir dava açıldığı ve yetki yönünden karşı konulduğu takdirde istenilen ve madde kapsamında yer alan mahkemelerden birine dosya gönderilmek üzere yetkisizlik nedeni ile dava dilekçesi red edilmelidir. (Y.4HD. ........1989 gün 1037/4037 sayılı kararı, .......-Tazminat Davaları
S.367-369, Nomer, 2918 Sayılı KTK"ya göre motorlu araç işleteninin hukuki sorumluluğu İBD 1992 S....-... S.86, ......, uygulamada 2918 sayılı KTK"ya göre hukuki sorumluluk)
TTK 1301 maddesine dayanılarak açılacak sigorta rücu davalarında ise KTK 110/... maddesinde öngörülen yetki kuralının uygulanması mümkün değildir. Bu tür uyuşmazlıklarda ise yetki itirazının HMK"da düzenlenen yetki kurallarına göre çözümlenmesi gerekir. (Y.HGK ........1990 gün 319/464 sayılı kararı, Işık Ulaş Sigorta Hukuku S.468)
KTK 110/... maddesindeki kural sigortacının sorumluluğunun söz konusu olduğu durumlar için öngörülmüş olup bu kural davacı yararına getirilmiştir. Davalı olan sigorta şirketinin bu kuraldan yararlanması mümkün değildir. (....-Trafik Kazalarından Doğan Hukuk ve Ceza Sorumlulukları S.394, I.... Uygulamalı Zarar Sigortalar Hukuku S.1052-1053)
Somut uyuşmazlıkta;
Davalıya.."li aracın, davacının oğlunun yönetimindeki traktöre çarpması sonucu vefat ettiği iddiasıyla davacı tarafından davalı.. aleyhine ... Asliye Hukuk Mahkemesinde tazminat davası açılmış,
Davalı vekili müvekkili şirket merkezinin...İlçesinde bulunduğunu bildirerek yetki itirazında bulunmuş,
Mahkemece yetki itirazının kabulü ile "mahkemenin yetkisizliğine,...Asliye Hukuk Mahkemesinin yetkili olduğuna" karar verilmiş,
Davacı vekilinin temyizi üzerine sayın çoğunluk görüşü doğrultusunda "davalı ... şirketinin ..."da bölge müdürlüğünün bulunduğu, bölge müdürlüğünün şube ve acenteden daha fazla yetkiye haiz olduğu 2918 Sayılı yasanın 110 maddesi gereği şube ve acentenin bulunduğu yer mahkemesinde açılabilen davanın, daha fazla yetkili bölge müdürlüğünün bulunduğu yerde açılmasını engelleyen yasa hükmü bulunmadığı yetki itirazının reddi ile işin esasına girilmesi gerektiği" gerekçesiyle karar bozulmuştur.
Sayın çoğunluğun bozma gerekçesine katılamıyorum.
Davacının oğlunun ölümü ile sonuçlanan trafik kazasının ......"da gerçekleştiği, davalı ... şirketinin merkezinin.....a bulunduğu.. poliçesinin acente tarafından ....."da düzenlendiği davacının, yerleşim yeri adresinin ..... olduğu konusunda bir uyuşmazlık yoktur.
Davanın açıldığı ... Mahkemesi, 2918 sayılı yasanın 110/... maddesinde tadat edilen, şirket merkezi-şube-acente veya kazanın vuku bulduğu yer mahkemelerinden biri olmadığı gibi 6100 HMK ... maddesinde sayılan haksız fiilin işlendiği-zararın meydana geldiği-yahut gelme ihtimalinin bulunduğu veya zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de değildir.
Mahkemelerin yetkisinin ancak kanunla düzenlenebileceğine ilişkin T.C Anayasasının 142.maddesi açık hükmüne rağmen yargı organının kıyas yolu ile yasada sayılmayan yer mahkemesini yetkili mahkeme olarak tayin ve tesbiti mümkün bulunmamaktadır.
Açıklanan gerekçelerle yerel mahkemenin yetkisizliğine ilişkin kararının onanması gerekirken bozulmasına ilişkin sayın çoğunluk görüşüne karşıyım.