Danıştay 3. Daire 2017/3732 Esas 2021/2786 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2017/3732
Karar No : 2021/2786

TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVALI) ... Vergi Dairesi Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
2- (DAVACI) ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararına yöneltilen istinaf başvurusuna ilişkin ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına, ortağı olduğu şirketteki hisselerini devretmesi nedeniyle elde ettiği değer artış kazancını beyan etmediğinden bahisle sevk edildiği takdir komisyonu kararına dayanılarak 2009 yılı için salınan bir kat vergi ziyaı cezalı gelir vergisinin kaldırılması ve dayanağı takdir komisyonu kararının iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davacıya ait hisselerin devri, 05/01/2009 tarihli hisse devir sözleşmesinin ve ortaklar kurulu kararının aynı gün tescil ve 14/01/2009 tarihinde ilan edilmesiyle gerçekleştirildiğinden, 2009 yılı itibarıyla tahakkuk eden gelirden endekslenmiş iktisap bedeli ve istisna tutarının da düşülmesi sonucu bulunan matrah üzerinden salınan vergi ve kesilen cezada hukuka aykırılık bulunmadığı, hazırlık işlemi niteliğindeki kesin ve yürütülebilir bir işlem olmayan takdir komisyonu kararının ise davaya konu edilemeyeceği gerekçesiyle, tarhiyat yönünden esası incelenerek, takdir komisyonu kararının iptali istemi bakımından ise esası incelenmeksizin dava reddedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Vergi Mahkemesi kararının, takdir komisyonu kararının iptali istemi açısından davanın incelenmeksizin reddedilmesine ilişkin hüküm fıkrasına yöneltilen istinaf başvurusu, kararın değinilen hüküm fıkrasının kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle reddedilmiş; tarh zaman aşımının dolmasına az bir süre kala zaman aşımını durdurma amacıyla takdir komisyonuna başvurulmasının tarh zaman aşımını durdurmayacağı dikkate alındığında, beş yıllık zaman aşımı süresi dolduktan sonra tebliğ edilen dava konusu tarhiyatta hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle, tarhiyat yönünden davanın reddine ilişkin hüküm fıkrasına yöneltilen istinaf istemi kabul edilerek sözü edilen hüküm fıkrası kaldırıldıktan sonra vergi ziyaı cezalı gelir vergisi kaldırılmıştır.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI:
Davalı idare tarafından, davanın öncelikle süre aşımı yönünden reddi gerektiği, takdir komisyonu kararlarının uyuşmazlık konusu yapılamayacağı ancak takdir komisyonu kararına dayanılarak salınan vergi ve cezalara karşı dava açılabileceği, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 114. maddesi uyarınca matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulmasının tarh zamanaşımını durduracağı ileri sürülerek kararın aleyhe olan hüküm fıkrasının bozulması istenilmektedir.
Davacı tarafından, ortada takdire sevk işlemi için neden bulunmadığı, yalnızca matrah takdir yetkisi olan takdir komisyonunun Kanuna uygun oluşturulmadığı, beyan ettikleri matrahın takdir komisyonunca dikkate alınmadığı, haklarında yeterli inceleme yapılmadığı, protokolde bahsi geçen edimlerin yerine getirilmediği, takdir komisyonu kararını tebliğ almadıkları ileri sürülerek kararın aleyhe olan hüküm fıkrasının bozulması istenilmektedir.

TARAFLARIN SAVUNMALARI :
Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
Davalı idare tarafından, takdir komisyonu kararının davacıya tebliğ edildiği, vergi beyannamesinin verilmemesinin matrah takdiri için takdire sevk nedeni olduğu, takdir komisyonu kararlarının bir hazırlık işlemi olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'UN DÜŞÜNCESİ : Davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile Vergi dava Dairesi kararının tarhiyata ilişkin hüküm fıkrasının bozulması, davacının temyiz isteminin ise reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacının, ortağı olduğu şirketteki hisselerini 05/01/2009 tarihli protokol ve aynı tarihli ortaklar kurulu kararıyla devretmesinden elde ettiği değer artış kazancını beyan etmediği yönündeki ihbar üzerine, takdir komisyonuna sevki gerektiği yönündeki 15/12/2014 tarihli servis notuna istinaden 16/12/2014 tarihinde takdire sevk edildiği, hisse devri protokolündeki esaslar doğrultusunda 2009 yılına ilişkin gelir vergisi matrahı takdir edildiği, bunun üzerine yapılan tarhiyata ilişkin vergi ve ceza ihbarnamesinin 19/11/2015 tarihinde davacıya tebliğ edildiği anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 30. maddesinde re'sen tarhiyat, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunması olarak tanımlanmış, 74. maddesinin (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde, yetkili makamlar tarafından istenilen matrah ve servet takdirlerini yapmak, takdir komisyonunun görevleri arasında sayılmış, komisyonunun yetkilerini düzenleyen 75. maddenin 1. fıkrasında ise 72. maddenin 1. fıkrasına göre kurulan takdir komisyonunun 74. maddedeki görevleri dolayısıyla bu Kanunda yazılı inceleme yetkisini haiz olduğu kuralına yer verilmiştir.
Aynı Kanun'un 113. maddesinde zamanaşımı; süre geçmesi suretiyle vergi alacağının kalkması olarak belirtilmiş, 114. maddesinin 1. ve 2. fıkralarında ise vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlıyarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergilerin zamanaşımına uğrayacağı, şu kadar ki vergi dairesince matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulmasının zamanaşımını durduracağı, duran zamanaşımını mezkûr komisyon kararının vergi dairesine tevdiini takip eden günden itibaren kaldığı yerden işlemeye devam edeceği, ancak işlemeyen sürenin her hâl ve takdirde bir yıldan fazla olamayacağı hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyiz istemlerine konu edilen Vergi Dava Dairesi kararının, takdir komisyonu kararına ilişkin hüküm fıkrası aynı hukuksal nedenler ve gerekçeyle Dairemizce de uygun görülmüştür.
213 sayılı Kanun'un 30. maddesine göre vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkan bulunmayan hallerde matrah, takdir komisyonu tarafından takdir edilebileceğinden, daha öncesinde de hakkında bir inceleme bulunmayan davacının hesap ve işlemlerinin zaman aşımı süresi içinde takdire sevk edilmesiyle işlemekte olan zaman aşımı süresinin duracağı 213 sayılı Kanun'un 114. maddesi gereğidir.
Bu durumda, davacının 2009 yılı matrahının takdiri için 16/12/2014 tarihinde takdir komisyonuna sevk edilmesiyle duran ve sevk tarihinden itibaren bir yıl içinde zaman aşımı süresi dolmadan 19/11/2015 tarihinde tebliğ edilen ihbarnamelerle duyurulan vergi ve cezanın zaman aşımına uğradığından söz edilemeyeceğinden, aksi yöndeki gerekçeyle verilen Vergi Dava Dairesi kararının, uyuşmazlığın esası hakkında karar verilmek üzere bozulması gerekmiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının; takdir komisyonu kararına ilişkin hüküm fıkrasının ONANMASINA,
3.Davalı idare temyiz isteminin kabulüne,
4.Kararın; tarhiyata ilişkin hüküm fıkrasının BOZULMASINA,
5.Davacıdan 492 sayılı Harçlar Kanunu'na bağlı (3) sayılı Tarife uyarınca ... -TL maktu harç alınmasına,
6.492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 01/06/2021 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.