Danıştay 7. Daire 2017/833 Esas 2021/2486 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/833
Karar No : 2021/2486

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Kimyevi Maddeler İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı adına … Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşyanın kıymetinin, İthalatta Gözetim Uygulanmasına İlişkin Tebliğde öngörülen birim kıymete göre beyan edilmesi üzerine tahakkuk ettirilerek ödenen gümrük ve katma değer vergilerinin Gözetim Tebliği nedeniyle fazladan beyan edilen kısmına vaki itirazın reddi yolundaki Başmüdürlük işleminin iptali ile ödenen tutarın yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Bozma kararına uymak suretiyle, dosyanın incelenmesinden, ithali gerçekleştirilen eşyaya ait gümrük ve katma değer vergilerinin İthalatta Gözetim Uygulanmasına İlişkin Tebliğde öngörülen birim kıymet esas alınmak suretiyle tahakkuk ettirilerek, davacı tarafından anılan birim kıymet için herhangi bir ihtirazi kayıt konulmayacağı da belirtilerek ödenmiş olmasına karşın; davacı tarafından, 22/11/2013 tarihinde davacının eşyaya ait faturada gösterilen kıymete göre hesaplanan gümrük ve katma değer vergilerinin fazlası için gümrük müdürlüğüne itiraz başvurusunda bulunduğu ve anılan başvurunun reddi üzerine de işbu dava açıldığı anlaşılmış ise de; ihtirazı kayıt konulmadan yapılan beyana dayanılarak tahakkuk ettirilen vergiler Gümrük Kanunu'nun 242. maddesi uyarınca idari itiraza konu edilemeyeceğinden, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Beyanname muhteviyatı eşyanın kıymetinin beyanname ekindeki faturada belirtilmiş olmasına karşın, İthalatta Gözetim Uygulamasına İlişkin Tebliğde belirlenen kıymetin beyan edilmesi yönünde davacı şirketin zorlanmış olduğu, beyanda ihtirazi kayıt konulmasına izin verilmediği, Gümrük Kanunu'nda öngörülen eşyanın satış bedeli yönteminin hiçe sayıldığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür. Anılan Kanun'un 50. maddesinin 4. fıkrasında, "Danıştayın bozma kararına uyulduğu takdirde, bu kararın temyiz incelemesi, bozma kararına uygunlukla sınırlı olarak yapılır." hükmü bulunmaktadır.
Bu durumda, mahkeme kararlarının Danıştay tarafından bozulması halinde, mahkemelerce bozmaya ilişkin kararlar üzerine yeniden verilen kararlara karşı yapılan temyiz başvuruları, bozma kararındaki esaslara uyulup uyulmadığı yönünden incelenebilecektir.
Temyiz istemine konu yapılan kararın Dairemizin 27/04/2015 tarih ve E:2014/5574, K:2015/2341 sayılı kararındaki esaslar doğrultusunda verildiği anlaşıldığından, temyiz konusu karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin reddine,
2. … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının ONANMASINA,
3. … TL maktu harç tutarının temyiz eden davacıdan alınmasına,
4. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 25/05/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.


(X)KARŞI OY:
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 242. maddesinin 1. fıkrasında, yükümlülerin, kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama verecekleri bir dilekçe ile itiraz edebilecekleri; 211. maddesinde, kanunen ödenmemeleri gerektiği halde ödenmiş olduğu belirlenen gümrük vergilerinin geri verileceği; kanunen tahakkuk ettirilmemeleri gerektiği halde tahakkuk ettirilen gümrük vergilerinin kaldırılacağı, kanunen ödenmemeleri gereken gümrük vergilerinin, söz konusu vergilerin yükümlüye tebliğ edilmesi ve ilgilinin üç yıl içinde gümrük idaresine müracaatı üzerine geri verileceği veya kaldırılacağı hükme bağlanmıştır.
Bu hükümlere göre, yükümlülerce kendi beyanları üzerine tahakkuk eden gümrük vergilerine karşı idari itiraz yoluna gidilebilmesi, daha sonra da idari yargı denetimine tabi tutulabilmesi, öncelikle, beyannamenin tescil edildiği tarihte beyannameye ihtirazi kayıt konulması veya bu kaydı içeren dilekçenin anılan tarihte idarenin kaydına girmesi koşuluna bağlıdır. Ancak; 211. madde uyarınca, kanunen ödenmemesi gerektiği halde ödenen bir verginin varlığı iddiasıyla iade talebinde bulunulabilmesi için, beyannamenin ihtirazı kayıtla verilmesi zorunlu olmayıp, tek koşul, vergilerin tebliğinden itibaren 3 yıl içinde iade isteminde bulunulmuş olmasıdır.
Olayda da davacı tarafından, eşyanın kıymetinin, gözetim kıymete göre beyan edilmesi üzerine tahakkuk ettirilerek ödenen gümrük ve katma değer vergilerinin, ihtirazı kayıt konulmadan yapılan beyana dayanılarak Gümrük Kanunu'nun 242. maddesi uyarınca idari itiraza konu edilmesi olanaklı bulunmamakla birlikte, davacı başvurusunun anılan Kanun'un 211. maddesinde öngörülen beyannamenin tescil edildiği tarihten itibaren 3 yıllık süre içinde, eşyaya ait faturada gösterilen kıymete göre hesaplanan tutardan fazlasının geri verilmesi istemiyle yapıldığının kabulü gerekmektedir.
Her ne kadar, Mahkemece, Dairemizin bozma kararına uyularak karar verilmiş ise de, söz konusu kararın AİHS' in 6. maddesi ile korunan ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince haklarına müdahale edilen kişinin bu müdahaleye itiraz edebilme ve itirazını mahkemeye taşıyabilme güvencesini de kapsadığı kabul edilen yargıya erişim hakkının ihlali sonucunu doğurması nedeniyle salt, bozma kararına uyulmuş olmasından hareketle usulî kazanılmış hakkın varlığından söz edilemeyeceğinden, uyuşmazlıkta Gümrük Kanunu'nun 211. maddesinde öngörülen şartların olayda gerçekleşip gerçekleşmediği yönünden yapılacak incelemeyle ulaşılacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddi yolunda verilen temyize konu mahkeme kararının bozulması gerektiği görüşüyle daire kararına katılmıyorum.