Danıştay 10. Daire 2016/3202 Esas 2021/2575 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/3202
Karar No : 2021/2575


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : ... Film Kollektif Şirketi ortağı
... Varisleri
1- ...
2- ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin, davanın görev yönünden reddi yolundaki ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının Danıştay Onuncu Dairesinin 29/03/2013 tarih ve E:2011/6594, K:2013/2898 sayılı kararı ile bozulması üzerine, bozma kararına uyularak ve işin esasına girilerek yeniden yapılan yargılama sonucunda ... İdare Mahkemesince, dava konusu işlemin iptali yolundaki ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Eser işletme belgeleri ... Filmcilik Ltd. Şti. adına düzenlenmiş olan sinema eserlerinin 1995 yılından önce alenileşmiş olmasından dolayı 20 yıllık koruma süresinin dolmuş olması nedeniyle murislerinin ortağı olduğu ... Film Koll. Şti.’ye ait olduğunun tespit edilip ... Filmcilik Ltd. Şti. adına düzenlenmiş olan eser işletme belgelerinin iptal edilerek anılan sinema eserlerinin ... Film Koll. Şti. adına kayıt ve tescil edilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürlüğünün ... tarih ve ... sayılı işleminin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince; davacıların davalı idareye 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca düzenlenmiş olan herhangi bir hukuki ilişkiden kaynaklanmayan başvurusu üzerine, idarenin, kendi görev alanında olan dava konusuyla ilgili davacı talebine olumlu veya olumsuz bir cevap vermek suretiyle işlem tesis etmesi gerekirken, davacıların ilgili yargı mercilerine başvurması gerektiği yönünde eksik inceleme sonucu tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlılık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Mahkeme kararında davacılara olumlu ya da olumsuz bir cevap verilmesi gerektiği belirtilmişse de dava konusu işlem ile davacıların istemine olumsuz bir cevap verildiği, Mahkeme kararında ise işlemin niteliği hakkında çelişkili ifadeler kullanıldığı, hangi hususta eksik inceleme olduğunun belirtilmediği, dava konusu işlemde tartışmalı hâle gelen hak sahipliği konusunda yargı kararı ile başvurulması gerektiğinin belirtildiği, nitekim davacıların murisinin ortağı olduğu şirket tarafından ... Hukuk Mahkemesinde açılan davada verilen karar ile ... Film Koll. Şti.’nin hak sahibi olduğuna hükmedildiği, bunun üzerine yargı kararına istinaden gerekli işlemlerin gerçekleştirildiği, tüm bu nedenlerle İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacılar tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Davacılar tarafından, eser işletme belgeleri ... Filmcilik Ltd. Şti. adına düzenlenmiş olan sinema eserlerinin 1995 yılından önce alenileşmiş olmasından dolayı 20 yıllık koruma süresinin dolmuş olması nedeniyle murislerinin ortağı olduğu ... Film Koll. Şti.’ye ait olduğunun tespit edilip ... Filmcilik Ltd. Şti. adına düzenlenmiş olan eser işletme belgelerinin iptal edilerek anılan sinema eserlerinin ... Film Koll. Şti. adına kayıt ve tescil edilmesi istemiyle davalı idareye başvurulmuştur.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürlüğünün ... tarih ve ... sayılı işlemi ile tartışmalı hâle gelen hak sahipliği bakımından, herhangi bir eser işletme belgesinin iptal edilmesi hususunda "ilgili bir yargı mercii tarafından verilmiş olan iptal kararı" ile birlikte başvurulması gerektiği belirtilmiştir.
İLGİLİ MEVZUAT:
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki hâliyle "Görev ve ispat" başlıklı 76. maddesinde; "Bu Kanunun düzenlediği hukukî ilişkilerden doğan davalarda, dava konusunun miktarına ve Kanunda gösterilen cezaya bakılmaksızın, görevli mahkeme Adalet Bakanlığı tarafından kurulacak ihtisas mahkemeleridir. İhtisas mahkemeleri kurulup yargılama faaliyetlerine başlayıncaya kadar, asliye hukuk ve asliye ceza mahkemelerinden hangilerinin ihtisas mahkemesi olarak görevlendireceği ve bu mahkemelerin yargı çevreleri Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacılar tarafından, başka bir şirket adına kayıtlı sinema eserlerinin, murislerinin ortağı olduğu şirket adına tescil edilmesi istenilmişse de dava konusu işlem ile bu istemin yetkili mahkemelerce çözümlenmesi gerektiği, idarelerince bir işlem tesis edilmesinin mümkün olmadığı belirtilmiştir. Sonuç olarak idare, davacıların istemine olumsuz bir cevap vermiştir. Başka bir deyişle, idare tarafından, davacıların başvurusunun idare olarak karşılanamayacağı, başvuru ile varılmak istenilen amacın gerçekleştirilebilmesinin yetkili mahkemede dava açılması ve karar alınmasına bağlı olduğu ifade edilmiştir.
Bu işleme dava açılması üzerine, İdare Mahkemesince davanın adli yargının görev alanında kaldığından bahisle görev ret kararı verilmişse de anılan karar Daire'mizce bozulmuştur.
Bozma kararı uyarınca yeniden yapılan yargılama ile İdare Mahkemesince; idarenin işlemde belirttiği gibi davacıların başvurusunun yetkili mahkemede açılacak bir dava ile çözümlenip çözümlenemeyeceğinin, idarenin kamu gücüne dayalı olarak bir mahkeme kararına gerek olmaksızın işlem tesis edip edemeyeceğinin tespit edilmesi gerekirken, bu yönde bir inceleme yapılmamıştır. Daire'mizce, davanın idari yargıda görülmesi gerektiğine yönelik verilen kararla, bu yönde bir inceleme yapılmasının sağlanması amaçlanmıştır.
İdare Mahkemesi ise dava konusu işlemi bu çerçevede incelememiş ve idarenin olumlu ya da olumsuz bir cevap vermesi gerektiğinden bahisle eksik inceleme nedeniyle dava konusu işlemi iptal etmiştir.
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nda, idarenin bu yönde bir işlem tesis etmesine yetki veren hüküm bulunmamaktadır. Özel hukuk ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlığın çözümü, idarece tesis edilecek bir işlem ile değil yetkili mahkemece verilecek karar ile mümkündür. Bu nedenle, dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata aykırı bir yön bulunmamaktadır.
Öte yandan, davalı idare tarafından temyiz dilekçesinde dosyaya sunulan bilgi ve belgeler incelendiğinde; dava konusu işlemin ardından, davacıların murisinin ortağı olduğu şirket tarafından eser işletme belgelerini elinde bulunduran şirkete karşı açılan fikir ve sanat eseri sahipliğinden kaynaklanan haklara tecavüzün önlenmesi davası sonucunda, davacıların idareye yaptıkları başvuru ile gerçekleştirmek istedikleri amaca ulaştıkları anlaşılmaktadır. Bu husus da idarece tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğunu destekler niteliktedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 25/05/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.