Danıştay 10. Daire 2016/2600 Esas 2021/2631 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/2600
Karar No : 2021/2631

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVALILAR) : 1- ... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...
2- ... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Turizm Marina Yat ve Çekek İşletmesi A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı dava konusu işlemin iptaline ilişkin kararının onanmasına dair Danıştay Onuncu Dairesinin 08/01/2016 tarih ve E:2015/3341, K:2016/65 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA_SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, 26/03/2007 tarihli Pendik Yat Limanı Alanının Kullanım İzni ve Devri ile Yat Limanı İnşa Edilmesi ve İşletilmesi İşi Sözleşmesinin süresinin 49 yıla uzatılması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Pendik Belediye Başkanlığı işlemi ile zımnen reddine ilişkin Milli Emlak Genel Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararıyla; davalı Maliye Hazinesi adına kayıtlı olup diğer davalı Pendik Belediye Başkanlığı'na kullanım hakkı devredilen 72.000 m² yüzölçümlü denizden dolgu ve doldurulacak alan ile 64.300 m² deniz yüzeyi olmak üzere 136.300 m²'lik alana ilişkin "Pendik Yat Limanı Alanının Kullanım İzni Devri ile Yat Limanı İnşa Edilmesi ve İşletilmesi İşi Sözleşmesi"nin 30 yıllık süresinin 4706 sayılı Kanun'a eklenen geçici 8. madde hükmü kapsamında 49 yıla çıkarılması talebiyle yapılan başvuruların reddine dair davalı idare işlemlerinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptallerine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalı idarelerin temyiz başvurusu üzerine Danıştay Onuncu Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR_DÜZELTME
TALEP_EDENLERİN_İDDİALARI :
1- Davalı Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından, davacının süresinde başvuru yapmadığı, kanun düzenlemesinin bizzat hak lehtarlarına yönelik olduğu, Bakanlıkça Hazine taşınmazları üzerinde Pendik Belediye Başkanlığına kullanma izni verildiği, belediye ile şirket arasında imzalanan kira sözleşmesinin süresini ilgilendiren bir düzenleme olmadığı, davanın reddi gerektiği ileri sürülmektedir.
2- Davalı Pendik Belediye Başkanlığı tarafından, kanun düzenlemesinin davacıyı ilgilendirmediği, Hazine taşınmazları üzerinde kullanım hakkının kendilerince Hazineden alındığı, davacının bu alanı Hazineden kiralamış olsa bu haktan yararlanabileceği, olayda ise böyle bir durum olmadığından davanın reddi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Düzeltilmesi istenen kararın usul ve yasaya uygun olduğu, ileri sürülen nedenlerin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 54. maddesine uymadığı, bu nedenle istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ :.Karar düzeltme istemlerinin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçelerinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme istemlerinin kabulü ile Danıştay Onuncu Dairesinin 08/01/2016 tarih ve E:2015/3341 K:2016/65 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava, davacı şirket tarafından, Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup Yat Limanı olarak ayrılan, Hazine tarafından Pendik Belediyesi'ne kullanım hakkı devredilen ve 08/03/2007 tarihli ihale neticesinde 72.000 m² yüzölçümlü denizden dolgu ve doldurulacak alan ile 64.300 m² deniz yüzeyi olmak üzere toplam 136.000 m²'lik alanın 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 18/e bendi gereğince 30 yıllığına kullanım izni verilmesi ve Yat Limanı inşa edilmesi-işletilmesi ve yükleniciden işletme bedeli alınmasını içeren 26/03/2007 tarihli Pendik Yat Limanı Alanının Kullanım İzni ve Devri ile Yat Limanı İnşa Edilmesi ve İşletilmesi İşi Sözleşmesi'nin süresinin 49 yıla uzatılmasına dair başvurusunun reddine dair işlemlerin iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
06/08/2008 tarih ve 26959 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5793 sayılı "Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair" Kanun'un, 4706 sayılı Kanun'da değişiklik yapılmasına ilişkin Geçici 8. maddesinde; "Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar ile kıyı kenar çizgisinin deniz yönünde (kıyıda) bulunan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler ve deniz, göl ve akarsularda doldurma veya kurutma yoluyla elde edilen alanlar üzerinde, tersane, yat limanı, kurvaziyer limanı, dolfen, iskele, dolgu, rıhtım, boru hattı, şamandıra, platform ve benzeri kıyı yapıları yapılmak amacıyla, özel düzenlemeler hariç olmak üzere lehlerine kırkdokuz yıldan az süreli olarak irtifak hakkı tesis edilen veya kullanma izni verilen yatırımcılar tarafından; bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç dört ay içinde başvuruda bulunulması ve sözleşmeden doğan mali yükümlülüklerin yerine getirilmesi, irtifak hakkından veya kullanma izninden dolayı Bakanlık aleyhine açılmış davalar var ise bu davalardan tüm yargılama giderleri üstlenilerek kayıtsız ve şartsız feragat edilmesi ve rayiç bedel esas alınarak tespit edilecek irtifak hakkı ve kullanma izni bedeli üzerinden yeni sözleşme düzenlenmesi şartıyla, irtifak hakkı ve kullanma izni sözleşmelerinin süresi hakkın başlangıç tarihinden itibaren kırkdokuz yıl olarak değiştirilir." hükmüne yer verilmiştir.
3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanunun 7. maddesinde, ''Yapılacak sözleşmelerde sermaye şirketinin veya yabancı şirketin yapım ve işletmesini üstleneceği yatırım ve hizmetin süresinin belirlenmesinde yatırım bedelinin (elde edilecek kar dahil) ve yatırım için sağlanan kredilerin geri ödeme süresi ile projenin mahiyeti, sermayenin miktarı ve işletme esasları dikkate alınır. Sözleşmelerin süresi 49 yıldan fazla olamaz. '' kuralı yer almıştır.
2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 74. maddesine ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13. maddesine dayanılarak hazırlanan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin ''Kıyı yapıları'' başlıklı 82. maddesinde; ''3621 sayılı Kıyı Kanunu ve Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğe uygun olarak kullanılmak ve ilgili kuruluşlardan izin alınmak suretiyle; kıyıda deniz turizmi tesisleri, tersane, liman, barınak, iskele, yanaşma yeri, rıhtım ve benzeri türde tesis yapan yatırımcılara azami kırkdokuz yıla kadar kullanma izni verilebilir. Kullanma izni verilmesi ve bedelinin takdiri, alınacak hasılat payları, sözleşmenin sona ermesinde ve diğer hususlarda Yönetmeliğin ilgili hükümleri uygulanır.'' kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda bahsi geçen Kanunun Geçici 8. maddesi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler ile Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar üzerinde kıyı yapısı inşa edebilmek için, ilgili idare ile 49 yıldan az süreyle yapılan irtifak hakkı ile kullanma izni sözleşmelerinin süresinin, özel düzenlemeler hariç olmak üzere maddede öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmesi şartıyla hakkın başlangıç tarihinden itibaren 49 yıl olarak değiştirilmesine olanak tanınmıştır.
Anayasa Mahkemesi, 4706 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesinin ''...özel düzenlemeler hariç olmak üzere...'' ibaresi dışında kalan bölümünün, itiraz başvurusunda bulunan Mahkemenin bakmakta olduğu davada uygulanma olanağının bulunmadığı belirtilerek, bu bölüme ilişkin yapılan başvuruyu Mahkemenin yetkisizliği nedeniyle reddine, 4706 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesinde yer alan “…özel düzenlemeler hariç olmak üzere…” ibaresine ilişkin bölümün ise esasını inceleyerek 06/06/2013 tarih ve E:2013/22, K: 2013/73 sayılı kararı ile 4706 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesinde yer alan “…özel düzenlemeler hariç olmak üzere…” ibaresinin Anayasaya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir. Anayasa Mahkemesinin bu kararı 22/11/2013 tarihli ve 28829 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden; davacı şirketin 26/03/2007 tarihli Pendik Yat Limanı Alanının Kullanım İzni Devri ile Yat Limanı İnşa Edilmesi ve İşletilmesi İşi Sözleşmesi'nin 25/04/2007 tarihinde başlayıp 25/04/2037 tarihine kadar devam edecek 30 yıllık olan süresinin 49 yıla uzatılması istemiyle, 5793 sayılı Kanun ile 4706 sayılı "Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun"a eklenen Geçici 8. maddenin 06/08/2008 tarih ve 26959 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmasından sonra 10/09/2008 tarihinde Pendik Belediye Başkanlığına, ... tarih ve ... sayılı dilekçe ile de Maliye Bakanlığı Milli Emlak Müdürlüğü'ne yapılan başvurulara ilişkin Pendik Belediye Başkanlığı'nın ... tarih ve ... sayılı ret işleminde, ihalenin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu uyarınca yapıldığı, 4706 sayılı Kanun'da yapılan değişikliğin Maliye Hazinesi tarafından verilen yerlerle ilgili olduğu, Belediyeleri tarafından yapılan ihaleyi kapsamadığı belirtilerek reddedildiği, devam eden süreçte Anayasa Mahkemesi'nin 06/06/2013 tarih ve E:2013/22, K: 2013/73 sayılı kararı ile 4706 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesinde yer alan “…özel düzenlemeler hariç olmak üzere…” ibaresinin iptali üzerine, iptal kararının yayımlanmasını müteakip davacı tarafından iptal kararı gereğince, sözleşmenin 1. maddesinde yer alan sürenin tadil edilerek 49 yıla çıkartılması ve sözleşmenin bu yönde tashih ve tadili talebiyle ... tarih ve ... sayılı dilekçe ile davalı Pendik Belediye Başkanlığı'na, ... tarih ve ... sayılı dilekçe ile de Maliye Bakanlığı Milli Emlak Müdürlüğü'ne başvuruda bulunulduğu, Pendik Belediye Başkanlığı tarafından ... tarih ve ... sayılı yazı ile ve diğer davalı Maliye Bakanlığı tarafından ise cevap verilmeyerek zımnen reddedildiği ve ret işlemlerinin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu alan ile ilgili olarak Hazine ile Pendik Belediye Başkanlığı arasında 09/02/2007 tarihinde 49 yıl süreli kullanma izni sözleşmesi imzalanmıştır. Daha sonra ise 08/03/2007 tarihinde yapılan ihale sonucunda Pendik Belediye Başkanlığı ile davacı arasında 01/06/2007 tarihli Pendik Yat Limanı Alanının Kullanım İzni Devri ile Yat Limanı İnşa Edilmesi ve İşletilmesi İşi Sözleşmesi imzalanmış, sözleşmede işletme süresi 30 yıl olarak belirlenmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediye Meclisinin Görev ve Yetkileri”ni düzenleyen 18. maddesinin (e) fıkrasında “Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek” hükmü yer almakta olduğundan kullanım hakkının 30 yıldan 49 yıla çıkarılması talebi 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 18. maddesi gereği belediyenin karar organı olan belediye meclisinin görevini aşmaktadır.
Ayrıca, Devlet İhale Kanunu'nun 19. maddesinde ihale ilanı yapıldıktan sonra şartname ve eklerinde değişiklik yapılamayacağı, değişiklik yapılması zorunlu olan hallerde ise bunu gerektiren sebep ve zorunluluklar bir tutanakla tespit edilerek önceki ilanların geçersiz sayılacağı ve yeniden ilan olunacağı düzenlenmekte olduğundan, sözleşme imzalandıktan sonra ihale konusu işte ve ihalenin esaslı konularında değişiklik yapılması bu yasa gereği de mümkün değildir.
Dolayısıyla aktarılan bu gerekçelerle dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmış olup, dava konusu işlemlerin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerin temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 25/05/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.