Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/656 Esas 2021/1016 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/656
Karar No : 2021/1016

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği - …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Diyarbakır ili, Kulp ilçesine bağlı … Köyünde geçici köy korucusu olarak görev yapan davacının, bu köyde ikamet etmediğinin tespiti üzerine atanmada aranacak nitelikleri kaybettiğinden bahisle Geçici Köy Korucuları Yönetmeliği'nin 17/(ç-7) maddesi uyarınca görevine son verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
Davacının ikametgahını Diyarbakır ili, Silvan ilçe merkezine taşımasında herhangi bir mazeret göstermediği gibi görev mahallinde ikamet ettiği ve verilen görevlere gittiği yönünde bir itirazının da bulunmadığı, itirazının tazminatsız olarak işten çıkarılmaya ilişkin olduğunun görüldüğü, bu nedenle tutulan tutanaktaki tespitin yeterli olduğu, Geçici Köy Korucuları Yönetmeliği'nin 6/(h) maddesinde belirtilen "göreve alınacağı köyde ikamet etme" niteliğini kaybettiği anlaşılan davacının görevine son verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin karar düzeltme aşamasında verilen 11/09/2019 tarih ve E:2019/6154, K:2019/7204 sayılı kararıyla;
442 sayılı Köy Kanunu'nun 02/06/2007 tarihinde yürürlüğe giren Ek-17. maddesi uyarınca geçici köy korucularından aylık bağlanma imkanı olmayanlardan kendi isteği ile ayrılanlara, sağlık ve idari nedenlerle görevine son verilenlere tazminat ödeneceği, disiplin hükümleri sebebiyle görevine son verilenlere ise belirtilen madde hükmünün uygulanmayacağı, disiplin cezalarının düzenlendiği Yönetmelik hükmünde ise göreve atanmada aranacak şartları kaybetme hali disiplin cezaları arasında düzenlenerek atanma şartlarını kaybetmenin disiplin cezası olduğunun açıkça kurala bağlandığı,
Bu nedenle davacının atanma şartlarını kaybettiğinden bahisle disiplin hükümleri uygulanarak görevine son verildiği, ancak hakkında yürütülen disiplin soruşturmasının nedeni ve uygulanması öngörülen idari yaptırım da belirtilerek davacının savunmasının alınmadığı, davacının işlemden önce Anayasa ile teminat altına alınan savunma hakkının kısıtlanması suretiyle tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davanın reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, geçici köy korucularının görevlerine son verilebilmesi için disiplin soruşturmasının zorunlu olduğu, kendisi hakkında soruşturma yapılmadan aile nüfus kayıt tablosundaki bilgilere bakılarak ikametgahının değiştiğinin tespiti ile tazminatsız işten çıkarıldığı, kendisi ile aynı gerekçeyle görevine son verilenlerin yargı kararı ile görevlerine döndükleri ancak kendisinin halen yargı sürecini beklediği, işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi ısrar kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Davacı 1994 yılında geçici köy korucusu olarak görevlendirilmiştir.
Diyarbakır ili, Kulp ilçesi, Başbuğ Köyünde geçici köy korucusu olarak görev yapmakta iken Kulp İlçe Jandarma Komutanlığının … tarihli yazısı ve … tarihli yerleşim yeri adres belgesi ve nüfus kayıt örneğinden davacının Silvan ilçesine taşındığı ve burada ticaretle uğraştığının tespiti üzerine Diyarbakır Valiliğinin … tarih ve … sayılı Olur'u ile Geçici Köy Korucuları Yönetmeliği'nin 17/(ç-7) maddesi uyarınca tazminat ödenmeksizin görevine son verilmiştir.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
442 sayılı Köy Kanunu'nun Ek 18. maddesinde; geçici köy korucuları ile korucu başlarının; görevlendirme şekilleri, göreve alınmalarında aranacak şartlar, görevleri, uygulanacak disiplin cezaları ve görevlerine son verilmesini gerektiren haller, disiplin amirleri, yararlanacakları giyim eşyaları ile bunların şekli ve verilme zamanları, eğitim ve denetim usûl ve esasları, sicil ve izinleri, ilk müracaatlarında sahip olmaları gereken sağlık şartları, başka bir işte çalışma hakları ile bu Kanun'da yer alan diğer hususlara ilişkin uygulamaların Milli Savunma Bakanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşü üzerine İçişleri Bakanlığınca hazırlanıp bu maddenin yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde Bakanlar Kurulunca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenleneceği hükmüne yer verilmiştir.
Bu madde hükmü uyarınca Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Geçici Köy Korucuları Yönetmeliği'nin 6. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendinde "Hali hazırda görevlendirileceği köyde ikamet etmek" göreve alınma şartları arasında sayılmış; "Disiplin cezaları" başlıklı 17. maddesinin "Görevden Çıkarma" başlıklı (ç-7) bendinde göreve alınmada aranacak şartları kaybetmenin, görevden çıkarma cezasını gerektiren hallerden olduğu belirtilmiş; aynı Yönetmeliğin "Disiplin Cezası Vermeye Yetkili Amirler" başlıklı 18. maddesinde, savunma hakkı verilmeden disiplin cezası uygulanamayacağı, görevden çıkarma cezasının ilk disiplin amirinin teklifi, üst disiplin amirinin uygun görmesi üzerine vali tarafından verileceği belirtilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Geçici Köy Korucuları Yönetmeliği'nin ilgili maddelerinin incelenmesinden, görevden çıkarmanın, anılan Yönetmeliğin 17. maddesinde "Disiplin cezaları" başlığı altında sayılması nedeniyle disiplin yaptırımı niteliğinde bir işlem olduğu anlaşılmaktadır. Buna göre, bu işlemler, anayasal ve yasal düzenlemelerde disiplin yaptırımları için belirlenen ilkelere uyularak tesis edilmelidir. Bununla birlikte, Geçici Köy Korucuları Yönetmeliği'nde disiplin yaptırımları ile ilgili olarak ayrıca bir usul belirlenmediği görüldüğünden, bu konuda genel hükümlerin dikkate alınması gerekmektedir.
Disiplin suçu teşkil eden fiillerle ilgili olarak soruşturma yapılması zorunlu olduğu gibi, soruşturmanın da belirli usuller çerçevesinde yapılması; başka bir anlatımla, disiplin hukukunun temel ilkelerinden olan soruşturma emri verilmesi, bağımsız ve üst veya denk görevde olan bir soruşturmacı atanması, olayla ilgili tanık ve soruşturulanın ifadelerinin alınması, ifade alınmadan kişiye haklarının ve soruşturma konusunun bildirilmesi, isnat olunan fiille ilgili lehe ve aleyhe başkaca delillerin araştırılması, soruşturma sonucunda bir rapor hazırlanması ve bu raporda; olayın değerlendirilmesi, soruşturmacının kanaat ve teklifini belirtmesi ve raporun ilgili makama sunulması, soruşturmayı yapan kişi ile soruşturmada elde edilen delilleri değerlendirecek kişi veya kurulların ayrı olması, yasal süre içerisinde isnat olunan fiiller bildirilerek sanığın savunmasının alınması hususları, hukuki güvenlik ilkesinin de bir gereğidir.
Buna göre, "Göreve alınmada aranacak şartları kaybetmek" fiilinin, Geçici Köy Korucuları Yönetmeliği'nde görevden çıkarmayı gerektiren bir disiplin cezası olarak açıkça düzenlenmesi karşısında, işlem tesis edilirken disiplin cezası verilmesine ilişkin usule uyulması zorunlu olmasına karşın; davacı hakkında anılan fiili ile ilgili olarak usulüne uygun olarak soruşturma başlatılmadığı ve davacının savunmasının alınmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Bu itibarla, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi ısrar kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin ... İdare Mahkemesinin temyize konu … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 20/05/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.