Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2019/1053 Esas 2021/913 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2019/1053
Karar No : 2021/913

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- ... Kurumu
VEKİLİ : Av. ...
2- ... A.Ş. Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Elektrik Dağıtım A.Ş.

İSTEMİN KONUSU: Danıştay Onüçüncü Dairesinin 07/11/2018 tarih ve E:2014/670, K:2018/3102 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması davalı idareler tarafından istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: ... tarih ve ... sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu kararının 2 numaralı ekinde yer alan İletim Sistemi Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama Yöntem Bildirimi'nin 1.5. maddesinde ihlal olarak belirlenen; "iletim sistemine doğrudan bağlı tüketiciler ve dağıtım lisansına sahip tüzel kişilerin iletim sisteminin her bir ölçüm noktasında çekecekleri endüktif reaktif enerjinin/verecekleri kapasitif reaktif enerjinin, aktif enerjiye oranının ilgili mevzuata uygun olmaması" hükmü ile bu ihlal için öngörülen "Kullanıcının o ayki Sistem Kullanım fiyatına göre hesaplanan bedelin %50'si oranında ceza uygulanır. Ceza 00:00-24:00 saatleri arasında bir defadan fazla uygulanmayacaktır." ceza hükmünün iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onüçüncü Dairesinin 07/11/2018 tarih ve E:2014/670, K:2018/3102 sayılı kararıyla;
Davalı idarelerin usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek işin esası incelenmiş;
22/01/2003 tarih ve 25001 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliği’nin 8. ve Geçici 6. maddeleri, Elektrik Piyasasında İletim ve Dağıtım Sistemlerine Bağlantı ve Sistem Kullanımı Hakkında Tebliğ'in 4. maddesinin 1. ve 2. fıkralarına yer verilerek;
Aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca elektrik dağıtım faaliyetinde bulunan şirketlerin TEİAŞ ile "Bağlantı Anlaşması" ve "Sistem Kullanım Anlaşması" olmak üzere iki anlaşma imzalaması gerektiği;
Dosya içeriğinden, davacı şirket ile TEİAŞ arasında Bağlantı Anlaşması imzalandığı, Sistem Kullanım Anlaşması’nın ise 31/03/2010 tarihinde imzalanarak 01/04/2010 tarihinde yürürlüğe girdiği, 2010 yılının ilk 3 ayında davacı şirket ile TEİAŞ arasında sistem kullanım anlaşması bulunmaksızın cezai şart tahakkuk ettirilmek suretiyle dava konusu düzenleyici işlemin uygulandığının anlaşıldığı;
Sistem Kullanım Anlaşması’nın “Cezai Şartlar” başlıklı 10. maddesinde, kullanıcının ilgili mevzuat, taraflar arasında imzalanan bağlantı anlaşması ve bu anlaşma hükümlerinin herhangi birini ihlâl etmesi, söz konusu ihlâli TEİAŞ’ın uyarısına rağmen uyarıda belirtilen süre içinde sona erdirmemesi durumunda TEİAŞ’ın maddede belirtilen cezaları uygulayacağının belirtildiği; maddede "iletim sistemine doğrudan bağlı tüketiciler ve dağıtım lisansına sahip tüzel kişilerin iletim sisteminin her bir ölçüm noktasında çekecekleri endüktif reaktif enerjinin/verecekleri kapasitif reaktif enerjinin, aktif enerjiye oranının ilgili mevzuata uygun olmaması" hükmü ihlal olarak tanımlanarak, bu ihlal için "Kullanıcının o ayki Sistem Kullanım fiyatına göre hesaplanan bedelin %50'si oranında ceza uygulanır. Ceza 00:00-24:00 saatleri arasında bir defadan fazla uygulanmayacaktır." cezai şartının öngörüldüğü;
Davalı idare tarafından tek taraflı olarak kabul edilerek uygulamaya konulan 01/01/2010 tarihli İletim Sistemi Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama Yöntem Bildirimi’nin 1.3. maddesinde, iletim sistemine doğrudan bağlanan kullanıcıların Bağlantı Anlaşması ile Sistem Kullanım Anlaşması’nı yapmak zorunda olduklarının belirtildiği; 1.5. maddesinde ise, bir kullanıcının TEİAŞ ile Sistem Kullanım Anlaşması imzalamamış olmasına rağmen iletim sistemine bağlı olarak faaliyet göstermesi, dolayısıyla iletim sistemini kullanması hâlinde, Elektrik Piyasasında İletim ve Dağıtım Sistemlerine Bağlantı ve Sistem Kullanımı Hakkında Tebliğ’in Geçici 3. maddesi uyarınca kullanıcıların lisans almamış olmaları ve/veya sistem kullanım anlaşmalarının yapılmamış olması hâlinde dahi bu kullanıcıların Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği doğrultusunda onaylanan sistem kullanım bedelini ve/veya sistem işletim bedelini ödeme yükümlülüklerinin bulunduğu, Sistem Kullanım Anlaşması bulunmaksızın iletim sistemini kullanmakta olan kullanıcıların iletim sisteminde arz güvenilirliği ve kalitesinin sağlanması amacıyla maddede yer alan ihlâllerle karşılaşılması durumunda cezai işlem uygulanacağının belirtildiği; maddede sözleşmeye paralel olarak "iletim sistemine doğrudan bağlı tüketiciler ve dağıtım lisansına sahip tüzel kişilerin iletim sisteminin her bir ölçüm noktasında çekecekleri endüktif reaktif enerjinin/verecekleri kapasitif reaktif enerjinin, aktif enerjiye oranının ilgili mevzuata uygun olmaması" hükmü ihlal olarak tanımlanarak, bu ihlal için "Kullanıcının o ayki Sistem Kullanım fiyatına göre hesaplanan bedelin %50'si oranında ceza uygulanır. Ceza 00:00-24:00 saatleri arasında bir defadan fazla uygulanmayacaktır." cezai şartının öngörüldüğü;
Davacı ile davalı idare arasında imzalanan Bağlantı A'nlaşmasında ise, bu durumun ihlâl olarak kabul edildiğine ve bu ihlâl nedeniyle cezai şart uygulanacağına ilişkin herhangi bir kurala yer verilmediği, bu yönde yaptırım içeren Sistem Kullanım Anlaşması'nın ise davacı tarafından 31/03/2010 tarihine kadar imzalanmadığı;
Belirtilen hususların birlikte değerlendirilmesinden, davacı şirket ile TEİAŞ arasında iletim sisteminin kullanımı açısından kurulması gerekli akdi ilişkinin kurulmamış bulunduğu, dava konusu düzenleyici işlemde uygulanması öngörülen işlemin hukuki mahiyeti itibarıyla, sözleşmeden kaynaklanan bir cezai şart niteliğinde olduğu, bu anlamda yalnızca sistem kullanım anlaşmasını imzalamış ve bu anlaşmada yer alan hüküm ve şartları kabul etmiş taraflar hakkında uygulama alanı bulabileceğinin anlaşıldığı;
Bu çerçevede, sistem kullanım anlaşmasının tarafı olmayan davacı şirkete, akdi ilişkinin zorunlu tarafı TEİAŞ tarafından hazırlanan ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından onaylanarak yürürlüğe giren Yöntem Bildirimine, tip sözleşmedeki hükümler nakledilmek suretiyle bu sözleşmenin hüküm ve sonuçlarının sözleşme dışı davacı şirkete uygulanması yönünde ilgili düzenleyici işlemlerin dayanağı Kanunlarda herhangi bir hüküm bulunmadığı, bu ilişkinin salt idarelerin ikincil nitelikteki düzenlemeleriyle kurulmasına ise hukuken imkân bulunmadığı görüldüğünden, Yöntem Bildiriminde yer alan cezai şart hükümlerinde hukuka uygunluk bulunmadığı;
Bu noktada, söz konusu işlemin iletim sistemini fiilen kullanması nedeniyle, arz güvenliği nedeniyle, davacı şirket açısından sözleşme hükümleri olmaksızın uygulanması gerektiği ifade edilebilirse de, işlemin, mahiyeti itibarıyla kullanıcılar tarafından sisteme verilen zararın karşılığı, başka bir anlatımla tazmini niteliğinde olmadığı, salt sözleşme hükümlerinin bu anlamda arz güvenliğinin ihlali karşılığında öngörülen cezai nitelikteki işlem olduğu, kullanıcı tarafından sisteme verilen zararın ayrıca tazmin edileceğinin de açık olduğu;
Bu durumda, davacı ile davalı idare arasında Sistem Kullanım Anlaşması imzalanmadığından, bu anlaşmanın hükümlerinin, olması gereken akdi ilişkinin tarafı davalı idare tarafından tek taraflı olarak hazırlanan İletim Sistemi Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama Yöntem Bildirimi uyarınca, akit dışı davacı şirkete, davalı idare tarafından hukuken geçerli bir dayanağı olmadan cezai şart uygulanması yönünde hükümler içeren Yöntem Bildiriminin dava konusu hükümlerinde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idarelerden Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü tarafından; davanın süresinde açılmadığı, hasım mevkiinden çıkarılmaları gerektiği, Yöntem Bildirimi'nin yasal dayanağının bulunduğu, elektrik iletim hizmetinin sağlıklı bir şekilde sunulması ve arz güvenliğinin sağlanması için cezai yaptırımların düzenlenmesinin şart olduğu, fider cezasının mevzuatta düzenlendiği gibi sistemden kaynaklanan bir gereklilik olduğu, eşit taraflar arasında ayrım yapmama yükümlülüğü gereği sistem kullanım anlaşması imzalamayan şirketlere ayrıcalık tanınmasının mümkün olmayacağı; Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından, Daire kararında belirtildiğinin aksine Yöntem Bildirimi'nde yer alan hükümlerin idari yaptırım niteliği taşımadığı, fiili sözleşme ilişkileri için öngörülmüş bir cezai şart hükmünde olduğu Borçlar Kanunu'na dayandığı, kullanıcıların sisteme verdikleri zararın karşılığı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, Danıştay Onüçüncü Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçelerinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarelerden Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerin temyiz istemlerinin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Onüçüncü Dairesinin temyize konu 07/11/2018 tarih ve E:2014/670, K:2018/3102 sayılı kararının ONANMASINA,
3. 28/04/2021 tarihinde, oybirliği ile kesin olarak karar verildi.