Danıştay 6. Daire 2019/15212 Esas 2021/5700 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/15212
Karar No : 2021/5700

TEMYİZ EDEN (DAVACI) :... Kaymakamlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... İl Özel İdaresi
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarihli, E: ..., K: ... sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddine dair ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Mülkiyeti Hazine'ye ait Niğde İli, Altunhisar İlçesi, ... Köyü, ... sayılı parseli kapsayan alanda 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18. maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin 27.01.2016 tarihli Niğde İl Özel İdaresi Encümen Kararının iptal istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarihli, E: ..., K: ... sayılı kararda; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun ve dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, düzenleme sınırının, 3194 sayılı İmar Kanununun 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik hükmüne uygun geçirilmediği, düzenleme ortaklık payının (DOP) 0,3740920 oranında hesaplanarak maliye hazinesi içinde yer alan parkın bir kısmının uygulamaya alındığı oysa düzenleme ortaklık payının (DOP) 0,40 olarak hesaplanması halinde parkın tamamının uygulamaya gireceği ve bu haliyle davacı idarenin yeni tahsisli alanlardan mahrum kaldığı ayrıca sağlık tesisinin tamamı 3422 sayılı parsele (Maliye Hazinesine) isabet etmekte ve tamamının Maliye Hazinesine tahsisinin yapılması mümkün iken resmi kurum katılım payı oranı hesaplanarak uygulama alanındaki bütün maliklere alanları oranında hisse verilmesinin ileride kamulaştırma çalışmalarını zorunlu kılacağı anlaşıldığından dağıtım ilkelerine ve parselasyon tekniğine aykırı olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararın da uyuşmazlık konusu olayda DOP oranının %37 olarak azami yasal sınır %40 olarak altında belirlendiği, DOP oranının daha fazla belirlenmesi durumunda kamuya tahsis edilen alan artacak olsa da tahsis edilen konut alanlarında azalma olacağı, düzenleme sınırının 3194 sayılı İmar Kanununun 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5. ve 6. maddesine uygun olarak belirlendiği, aynı yönetmeliğin "kamu tesisleri arsalarına tahsis" başlıklı 12. maddesinde sağlık tesisi de sayıldığı için anılan sağlık tesisi için düzenlemeye giren parsellerin alanları oranında pay verilmek suretiyle hisselendirilebileceği, Maliye Hazinesi'ne ait parsellerin 10 ayrı parselde hisseli olarak verilmesinin de yine teknik zorunluluk bulunması nedeniyle Yönetmeliğin 10. maddesi uygun olarak tesis edildiği, teknik zorunluluğun ise diğer parsel sahipleri ve parselde taşınmazları bulunan kişilerin mülkiyet hakkınında korunması ve o kişiler bakımından yönetmeliğin 10. maddesine uygun hareket edilmesinden kaynaklandığı bilirkişi heyetince de açıkca dava konusu parselasyonun yürürlükteki 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarına ve 3194 sayılı Kanunun 18. Maddesinede belirtilen amaçlara uygun olduğu, bütün parsellerdeki yapılaşma şartı aynı olduğu için Maliye Hazinesine tahsis edilen parsellerin eş değer nitelikte olduğu, bu nedenle davacının bir hak kaybı olmadığı, dava konusu edilen parselasyon işleminin 3194 sayılı Kanunun 18. maddesi ve ilgili Yönetmelik hükümlerine uygun olduğu ve aksi yönde verilen mahkeme kararında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulüne, İdare Mahkemesi'nce verilen kararın kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen kararın hukuka uygun olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 10/07/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 101. maddesi uyarınca Hazine malları konusunda genel yetkili kuruluş Milli Emlak Genel Müdürlüğü olup anılan Genel Müdürlük aynı Kararnamenin 99. maddesinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığının hizmet birimleri arasında sayıldığından ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 1. maddesinin 19. fıkrası uyarınca Altunhisar Mal Müdürlüğü yerine Altunhisar Kaymakamlığı davacı mevkiine alınarak işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Mülkiyeti Hazine'ye ait Niğde İli, Altunhisar İlçesi, ... Köyü, ... sayılı parseli kapsayan alanda 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18. maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin 27.01.2016 tarihli Niğde İl Özel İdaresi Encümen Kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT: 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu; belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar sahanın, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında düzenleme ortaklık payı olarak düşülebileceği, ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık paylarının, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde kırkını geçemeyeceği, hükmü yer almaktadır.
İşlem tarihinde yürürlükte olan İmar Kanununun 18. maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "Düzenleme Sahalarının Tesbiti Esasları" başlıklı 5. maddesinde, "Belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler, belediye encümeni kararı ile; dışında valilikler, il idare kurulu kararı ile; 5 yıllık imar programlarında öncelik tanımak ve beldenin inkişaf ve ihtiyaç durumuna göre, yeterli miktarda arsayı, konut yapımına hazır bulunduracak şekilde düzenleme sahalarını tesbit etmek ve uygulamasını yapmak mecburiyetindedir.
Konut yapımına hazır arsa sayısının, bir önceki yıl verilen inşaat ruhsatından az olmamasına dikkat edilir.
Belirlenen düzenleme sahası bir müstakil imar adasından daha küçük olamaz.
Ancak, imar adasının büyük bir kısmının imar mevzuatına uygun bir şekilde teşekkül etmiş olması nedeniyle, yeniden düzenlemesine ihtiyaç bulunmaması ve diğer kısmında birkaç taşınmaz malın tevhid ve ifraz yoluyla imar plânı ve imar mevzuatına uygun imar parsellerinin elde edilmesinin mümkün olduğu hallerde, adanın geri kalan kadastro parselleri müstakil bir imar düzenlenmesine konu teşkil edebilir.
Düzenlemeye tâbi tutulması gerektiği halde İmar Kanununun 18. maddesi hükmünün tatbiki mümkün olmayan hallerde, müstakil inşaata elverişli olan kadastro parsellerine plâna göre inşaat ruhsatı verilir." kuralına, "Düzenleme Sınırının Geçirilmesi" başlıklı 6. maddesinde, "Düzenleme Sınırı;
a) İskân sahasının bittiği yerlerde iskân sınırlarından,
b) İskân sahası içindeki yollarda yol ekseninden,
c) Cami ve karakol yerlerinin dış sınırından, yeşil alan ve genel otopark alanlarının düzenleme ortaklık payı oranı ve uygulamaya alınan parsel sınırına göre uygun görülecek yerinden geçirilir.
Ancak, imar plânlarında gösterilmiş düzenleme sınırları varsa bu durum dikkate alınır.
Düzenleme sınırının herhangi bir parseli iki veya daha fazla parçaya bölmesi halinde; sınır, bu parçalardan düzenleme sahası dışında kalan başka bir imar adasına girmeyenleri varsa bunları da içine alacak şekilde geçirilir. Parsel büyük ise, ifraz yapılarak ifraz sınırından geçilir." kuralına, "İmar Parsellerinin Oluşturulması ve Dağıtımındaki Esaslar" başlıklı 10. maddesinde, "İmar parsellerinin oluşturulması ve dağıtımında, a) Düzenlemeyle oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisi sağlanır. b) Plân ve mevzuata göre korunması mümkün olan yapıların tam ve hissesiz bir imar parseline intibak ettirilmesi sağlanır. c) Mal sahibine tahsis edilen miktarın bir imar parselinden küçük olması veya diğer teknik ve hukuki nedenlerle müstakil imar parseli verilmemesi halinde, İmar parselasyon plânları ve imar durumu belirlenmiş düzenleme alanlarında yapılacak binaların toplam inşaat alanı veya bağımsız bölüm adetleri belirtilen imar adaları veya parselleri, kat mülkiyetine esas olmak üzere hisselendirilebilir..." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Anılan Yasa hükümlerinin ve Yönetmelik kurallarının birlikte değerlendirilmesinden, parselasyon işlemiyle, imar planı, plan raporu ve ilgili yönetmeliğe göre, imar adasının tüm biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ve bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturulmasının amaçlandığı, uygulamayla birlikte düzenleme sınırı içerisinde bulunan yol, yeşil alan gibi kamusal alanların bedelsiz olarak kamuya kazandırılması için imar parsellerinde oluşacak değer artışı karşılığı olarak belirlenen düzenleme ortaklık payı oranında taşınmazlardan kesinti yapılabileceği anlaşılmaktadır. Düzenleme ortaklık payı oranının belirlenmesinde, düzenlemeye alınan taşınmazların toplam büyüklüğü ile düzenleme sınırı içerisinde kalan kamusal alanların büyüklüğü önem arzetmektedir.
Parselasyon işleminin yapılacağı alanı belirleyen düzenleme sınırı, süreç içerisinde yapılacak düzenleme ortaklık payı, kamu ortaklık payı kesintisi gibi mülkiyet hakkı ile doğrudan ilgili diğer işlemlerde belirleyici niteliğe sahip bir işlemdir. Uygulama imar planları kapsamında kalan taşınmazların etaplar halinde imar uygulamasına tabi tutularak parsel oluşturulabileceği kabul edilebilir ise de; söz konusu etapların belirlenmesinde mekansal bütünlüğe dikkat edilmesi, yapılacak kesintiler düşünüldüğünde etapların orantılı büyüklüklere sahip olması, anılan hususların sağlanamaması halinde ise teknik ve hukuki gerekliliklerin ortaya konulması gerekmektedir.
Uyuşmazlığa konu parselasyon krokisi incelendiğinde, düzenleme sınırının, ... sayılı parsel içerisinde kalan park alanının bir kısmının düzenlemeye alınıp, bir kısmının ise düzenlemeye alınmadığı ve bu durumun 3194 sayılı İmar Kanununun 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmelik hükmüne uygun olmadığı, DOP’un 0,3740920 oranında hesaplanarak maliye hazinesi içinde yer alan parkın bir kısmının uygulamaya alındığı oysa DOP’un 0,40 olarak hesaplanması halinde parkın tamamının uygulamaya gireceğinden bu haliyle davacı idarenin yeni tahsisli alanlardan mahrum kaldığı ayrıca sağlık tesisinin tamamı ... sayılı parsele (Maliye Hazinesine) isabet etmekle birlikte, bu parselin tamamının Maliye Hazinesine tahsisinin yapılması mümkün iken kamu ortaklık payı oranı hesaplanarak uygulama alanındaki bütün maliklere alanları oranında hisse verilmesinin ileride kamulaştırma çalışmalarını zorunlu kılacağı anlaşıldığından dağıtım ilkelerine, parselasyon tekniğine aykırı olarak tesis edilen dava konusu parselasyon işleminde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu durumda, davanın reddine ilişkin bölge idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararın BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 19/04/2021 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.