Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2019/2358 Esas 2021/761 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2019/2358
Karar No : 2021/761

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLLERİ : Hukuk Müşaviri …
Hukuk Müşaviri V. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Sekizinci Dairesinin 28/02/2019 tarih ve E:2016/5274, K:2019/1499 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 08/03/2010 tarih ve 27515 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Hemşirelik Yönetmeliği'nin "Uzman hemşire" başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasının iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 28/02/2019 tarih ve E:2016/5274, K:2019/1499 sayılı kararıyla;
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 124. maddesi ile 6283 sayılı Hemşirelik Kanunu'nun 1 ve 8. maddeleri belirtilerek;
Yasama yetkisinin asli bir yetki olması nedeniyle yasama organının herhangi bir konuyu Anayasa'ya aykırı olmamak şartıyla daha önce kanun ile düzenlenmesine gerek olmadan doğrudan düzenleyebildiği, idarenin düzenleyici işlem yetkisinin ise türevsel bir yetki olduğu ve dayanağı olan düzenlemelere aykırı olmaması gerektiği;
Bu itibarla, idarelerin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecekleri ve bu yönetmeliklerin ise üst hukuk normu olan kanunlara aykırı olamayacağı ve kanunlarla tanınan hakları daraltamayacağı;
6283 sayılı Kanun'un 8. maddesinde, lisans mezunu hemşirelerin meslekleriyle ilgili lisansüstü eğitim alarak uzmanlaştıktan sonra uzman hemşire olarak çalışacakları belirtilmiş iken, anılan Kanun'a dayanılarak hazırlanan Hemşirelik Yönetmeliği'nin dava konusu 7. maddesinde, bu hak daraltılarak sadece hemşirelik anabilim dallarında ve bunların altında açılan lisansüstü eğitim programlarından mezun olan hemşirelerin uzman hemşire olarak çalışacaklarının belirtildiği;
6283 sayılı Kanunla tanınan uzman hemşire olma hakkının, davalı idarece, dava konusu Yönetmeliğin 7. maddesinde, hemşirelik ana bilim dalı ve bunların altında açılan lisanüstü programlardan mezun olanlara uzman hemşire unvanı verileceği belirtilerek alt hukuk normuyla daraltıldığı;
Bu haliyle, dava konusu düzenlemede hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle düzenlemenin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu Yönetmelik maddesinde üst hukuk normuna aykırılık bulunmadığı, lisansüstü programdan mezun olan bazı hemşirelerin diplomalarında hangi alanda uzman olduklarının belirtilmediği, davacının diplomasından da hangi alanda uzman olduğunun anlaşılmadığı, bu durumlarla sıkça karşılaşıldığından Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından görüş alındığı ve bu görüşte hemşirelerin hangi alanda uzman olduklarının sonradan diplomalarının üzerine yazılabileceğinin belirtildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'UN DÜŞÜNCESİ : Dava konusu düzenleyici işlemde, üst hukuk normu olan 6283 sayılı Hemşirelik Kanunu'na ve hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından, davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Davacı, 05/11/2004 tarihinde, … Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Ana Bilim Dalında yüksek lisans eğitimini tamamlayarak, bilim uzmanı unvanıyla diplomasını almıştır.
24/05/2010 tarihinde, … Üniversitesi tarafından, davacının da aralarında bulunduğu, yüksek lisansını tamamlayan hemşireler, 08/03/2010 tarih ve 27515 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Hemşirelik Yönetmeliği uyarınca uzman hemşire olabilmeleri için, Sağlık Bakanlığına bildirilmiş ve diplomalarının tescili talep edilmiştir.
Anılan Bakanlık tarafından, … tarih ve … sayılı işlem ile 6283 sayılı Hemşirelik Kanunu'nun 8. maddesi belirtilerek, bilim uzmanlığı unvanının mevzuat kapsamında diplomanın tesciline esas hemşirelik lisansüstü eğitim programları arasında yer almaması nedeniyle tescil edilemedikleri bildirilmiştir.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın, dava konusu düzenleme tarihinde yürürlükte bulunan, 124. maddesinde; Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecekleri belirtilmiştir.
6283 sayılı Hemşirelik Kanunu'nun 4. maddesinde;
"Hemşireler; tabip tarafından acil haller dışında yazılı olarak verilen tedavileri uygulamak, her ortamda bireyin, ailenin ve toplumun hemşirelik girişimleri ile karşılanabilecek sağlıkla ilgili ihtiyaçlarını belirlemek ve hemşirelik tanılama süreci kapsamında belirlenen ihtiyaçlar çerçevesinde hemşirelik bakımını planlamak, uygulamak, denetlemek ve değerlendirmekle görevli ve yetkili sağlık personelidir. Ayrıca aile hekimliği uygulamasına ilişkin kanun hükümleri ile bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan mevzuattaki görevleri de yaparlar.
Hemşirelerin birinci fıkrada sayılan hizmetlerde çalışma alanlarına, pozisyonlarına ve eğitim durumlarına göre görev, yetki ve sorumlulukları Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." ;
5634 sayılı Kanun'un 4. maddesiyle değişik 8. maddesinin 1. fıkrasında ise;
"Lisans mezunu hemşireler meslekleriyle ilgili lisansüstü eğitim alarak uzmanlaştıktan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edildikten sonra uzman hemşire olarak çalışırlar." hükümlerine yer verilmiştir.
Anılan Kanun'un 4. maddesi uyarınca Sağlık Bakanlığı tarafından 08/03/2010 tarih ve 27515 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Hemşirelik Yönetmeliği'nin 4. maddesinin (e) bendinde uzman hemşirenin; mesleğiyle ilgili lisansüstü eğitim alarak uzmanlaşan ve diploması Bakanlıkça tescil edilen hemşireyi ifade ettiği belirtilmiş, "Uzman hemşire" başlıklı 7. maddesinin dava konusu 1. fıkrasında ise;
"Lisans mezunu hemşirelerden; yurtiçinde hemşirelik anabilim dallarında ve bunların altında açılan lisansüstü eğitim programlarından mezun olan ve diplomaları Bakanlıkça tescil edilen hemşireler ile yurtdışında bu programlardan mezun olup, diplomalarının denklikleri onaylanan ve diplomaları Bakanlıkça tescil edilen hemşireler alanlarında uzman hemşire olarak çalışırlar." kuralı düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasa'nın 124. maddesi, idarenin özerk ve türev düzenleme yetkisinin anayasal dayanağını oluşturmaktadır.
İdarenin düzenleme yetkisinin aslında ikincil, türev nitelikte olduğu hususunda bugün için bir duraksama bulunmamaktadır. Anayasa'ya göre, idarenin, düzenleme yetkisini kanunlar çerçevesinde ve kanunlara uygun olarak kullanması gereklidir. Kanunun öngördüğü düzenleme yetkisinin yine kanunda belirtildiği gibi kullanılması zorunludur.
Ayrıca, normlar hiyerarşisi olarak bilinen temel hukuk ilkesine göre, normlar arasında altlık ve üstlük ilişkisi söz konusu olmakta ve her norm geçerliliğini bir üst hukuk normundan almaktadır.
Başka bir anlatımla normlar hiyerarşisi, her türlü normun hiyerarşik olarak bir sıra dahilinde sıralanması ve birbirine bağlı olması anlamına gelmekte olup; bunun doğal sonucu olarak, hiyerarşik sıralamada daha altta yer alan normun, kendisinden üstte bulunan norma aykırı hükümler içeremeyeceği, bir başka deyişle alt norm niteliğindeki düzenleyici işlemlerin, bir hakkın kullanımını üst normda öngörülmeyen bir şekilde daraltamayacağı veya kısıtlayamayacağı; dolayısıyla, düzenleyici bir işlemin kendinden önce gelen kanun ve yönetmelik hükümlerine aykırı düzenlemeler getiremeyeceği kabul edilmektedir.
Uyuşmazlığa gelindiğinde, 6283 sayılı Kanun'un 8. maddesinde; lisans mezunu hemşirelerin meslekleriyle ilgili lisansüstü eğitim alarak uzmanlaştıktan ve diplomaları Sağlık Bakanlığınca tescil edildikten sonra uzman hemşire unvanını alabileceklerinin hüküm altına alındığı, Hemşirelik Yönetmeliği'nin 4. maddesinde, doğrudan Kanun'un ifadesine yer verilerek uzman hemşire tanımı yapıldığı, dava konusu 7. maddesinin 1. fıkrasında ise; lisans mezunu hemşirelerden; yurt içinde hemşirelik ana bilim dallarında ve bunların altında açılan lisansüstü eğitim programlarından mezun olan ve diplomaları Bakanlıkça tescil edilen hemşirelerin uzman hemşire olarak çalışabileceklerinin düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan dava konusu düzenlemeye bakıldığında, düzenlemenin, 6283 sayılı Kanun'un 8. maddesini aşan veya daraltan herhangi bir kural içermediği, bilakis, dava konusu fıkranın, Kanun hükmünde yer alan "meslekleriyle ilgili" ifadesini, hemşirelik ana bilim dalı ile bunların altında açılan lisansüstü programlara işaret ederek açıklar nitelikte olduğu, bu haliyle, davalı idarece, Kanun'da kendisine verilen düzenleme yetkisinin hukuka uygun olarak kullanıldığı sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda, dava konusu Yönetmeliğin 7. maddesinin 1. fıkrasında hukuka ve dayanağı üst hukuk normuna aykırılık bulunmamaktadır.
Her ne kadar işbu davada bireysel işlem dava konusu edilmemiş ise de dosya kapsamı incelendiğinde, uzman hemşirelikle ilgili ilk idari düzenlemenin dava konusu Yönetmelik ile yapıldığı, Yönetmelik'ten önceki tarihlerde bazı hemşirelerin yüksek lisans diplomaları bulunmakla birlikte, hemşireliğin hangi alanında lisansüstü eğitim aldıklarının açıkça belirtilmemesi nedeniyle diploma tescillerinin yapılamadığı, bu hususun da sorunlara ve davalara yol açtığı ancak, yaşanan bu sorunların Hemşirelik Yönetmeliği'nin 7. maddesinin 1. fıkrasında yer alan kuraldan değil diplomaların düzenlenişinden ve dolayısıyla uygulamadan kaynaklandığı görülmektedir.
Nitekim, davalı idarece Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından alınan … tarih ve … sayılı görüşle, uzmanlık alanının, sonradan diplomanın üzerine yazılması suretiyle uygulamadaki bu sorunlar da çözümlenmiştir.
Ayrıca davacı, Sağlık Bakanlığının … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle de dava açmış, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla işlemin iptaline karar verilmiş ve davalı idarenin temyiz istemi; Danıştay Sekizinci Dairesinin 24/10/2017 tarih ve E:2015/2773, K:2017/7424 sayılı kararıyla, karar düzeltme istemi ise; aynı Dairenin 06/06/2018 tarih ve E:2018/983, K:2018/3116 sayılı kararıyla reddedilmiştir.
Dolayısıyla kesinleşen iptal kararı uyarınca uzman hemşire unvanını alan davacı açısından bireysel hak kaybı da bulunmamaktadır.
Bu itibarla, dava konusu Hemşirelik Yönetmeliği'nin 7. maddesinin 1. fıkrasının iptali yolundaki Daire kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu düzenlemenin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 28/02/2019 tarih ve E:2016/5274, K:2019/1499 sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Kesin olarak, 12/04/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.