Danıştay 8. Daire 2016/6935 Esas 2021/2188 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/6935
Karar No : 2021/2188

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : … Koleji Özel Eğit. Hizm. Tic. Ltd. Şti.
Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davalılar) : 1) … Bakanlığı/…
Vekili : Huk. Müş. …
2) … Valiliği
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava; davacı şirkete ait olup ilkokul olarak eğitim veren özel eğitim kuruluşunun, Bakanlıkça onaylanan isim dışında başka bir unvanla ilan ve reklam yapıldığının tespit edildiğinden ve bu hususun 5580 Sayılı Yasaya aykırılık oluşturduğundan bahisle aynı Yasanın 7. maddesi gereğince 15 gün süreyle geçici olarak kapatılmasına dair … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, İstanbul ili, Bakırköy ilçesinde faaliyette bulunan … İlkokulu'nun Milli Eğitim Bakanlığı tarafından … tarih ve … sayılı yazı ile verilen kurum açma izni ile faaliyet gösterdiği, okul hakkında maarif müfettişlerince yerinde yapılan inceleme sonucu tutulan tutanakta okulun dış duvarında görünür büyüklükte ve büyük puntolarla … Koleji şeklinde ibarenin yazıldığı, okulun ruhsatında ise onaylı ismin … İlkokulu olduğu, ayrıca reklam broşürlerinde … Koleji yazısının onaysız olarak kullanıldığının sübut bulduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nun dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan 'Kurum açma izninin iptali, kurumun kapatılması, devri ve nakli' başlıklı 7. maddesinde; "Kurum açma izni verilen kurumlarda iki yıl içinde öğretime başlamayan ile amacı dışında kullanıldığı tespit edilen kurumun, kurum açma izinleri iptal edilir. Özel öğretim kurumları,...reklam ve ilana ilişkin gerekli şartların yerine getirilmemesi halinde, davranışın ağırlık derecesine göre onbeş günden az olmamak kaydıyla üç aya kadar geçici olarak, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun genel ve özel amaçlarıyla temel ilkelerine uymayan, kurumunu mevzuata uygun kapatmayan, geçici olarak kapatma cezası alan ve aynı fiili tekrar işleyen kurumlar ise sürekli olarak kurum açma izni veren makam tarafından kapatılır." hükmüne yer verilmiş olup, 13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 5. maddesi ile değiştirilmesinden önceki Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 'Kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatının iptali ve geçici olarak kapatma' başlıklı 9. maddesinin 1. fıkrasında ise; "Kanunun 7 nci maddesi hükümlerinde belirtilen durumların gerçekleşmesi hâlinde kurumların kurum açma izinleri ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatları iptal edilir veya kurum geçici olarak kapatılır. " hükmü yer almıştır.
Ayrıca anılan Kanun'un 'Denetim, reklâm ve ilânlar' başlıklı 11. maddesinde; "Kurumlar ve bu kurumlarda görevli personel, Bakanlığın denetimi ve gözetimi altındadır. Eğitim-öğretim ve yönetim bakımından yapılan denetimlerde, kurumun özel yönetmeliği de dikkate alınır. Kurumlar, ancak amaçlarına uygun tanıtıcı mahiyette reklâm ve ilân verebilirler. Bu kurumlar reklâm ve ilânlarında gerçeğe aykırı beyanlarda bulunamazlar ve televizyonda reklâm ve ilân yapamazlar." hükmü düzenlenmiştir.
Bakılmakta olan dava devam ederken işlemin dayanağı olan 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nun 7. maddesindeki düzenleme, 02/12/2016 tarih ve 6764 sayılı Kanun'un 62. maddesi ile değişikliğe uğramış olup yeni düzenlemede; 'Kurum açma izninin iptali, kurumun kapatılması, devri ve nakli' başlıklı değişik 7. maddede; "Kurum açma izni verilen kurumlardan iki yıl içerisinde faaliyete başlamayan, faaliyete başladıktan sonra yönetmelikte belirtilen süreden daha fazla izinsiz ara veren veya söz konusu izni amacı dışında kullandığı tespit edilen kurumların kurum açma izni ve iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir. Özel öğretim kurumunun...b) Gerçeğe aykırı veya yanıltıcı reklam ya da ilan vermesi, reklam veya ilanlarda öğrenci resim ya da bilgilerini kullanması,...hallerinde; (a), (b), (c) ve (d) bentlerindeki fiiller için brüt asgari ücretin beş katı...idari para cezası uygulanır. Bu fıkranın (a), (b), (c), (d), (e), (f) ve (g) bentlerindeki fiillerin tekrarı hâlinde idari para cezası miktarı beş kat artırılarak uygulanır ve bu bentlerdeki fiillerin üçüncü kez tekrarlanması hâlinde ise kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir,...İdari para cezası, kurum açma iznini vermeye yetkili makam tarafından verilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir." hükmü yer almıştır.
13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 5. maddesi ile değiştirilen Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 'Kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatının iptali ile idari para cezaları' başlıklı değişik 9. maddesinin 1. fıkrasının nihai halinde ise; "Kanunun 7 nci maddesi hükümlerinde belirtilen durumların gerçekleşmesi hâlinde işlenen fiile veya aynı fiilin tekrarına göre kuruma idari para cezası uygulanır ve/veya kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir." hükmü düzenlenmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden; İstanbul ili, Bakırköy ilçesinde faaliyette bulunan …İlkokulu hakkında yapılan inceleme sonucunda İstanbul Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğünce düzenlenen … tarih ve … sayılı soruşturma raporunda, … İlkokulu'nun dış duvarında ve reklam broşürlerinde … Koleji yazısının onaysız olarak kullanıldığı, okulun isminin … Koleji olduğu şeklinde ilan ve reklam yapılarak kamuoyunun yanıltıldığından bahisle … İlkokulunun 5580 sayılı Kanun'un 7. maddesi gereğince 15 gün süreyle geçici olarak kapatılmasının uygun olacağının teklif edildiği, getirilen teklifin Valilikçe de uygun görülerek Bakanlığın onayına sunulması üzerine Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğünce … tarih ve … sayılı işlem ile 15 gün süreyle geçici olarak kapatılmasına ilişkin dava konusu işlemin tesis edilmesi üzerine, bu işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, davacının üzerine atılı fiili işlediği, soruşturma dosyasında yer alan mevcut bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi neticesinde sabit olup, uyuşmazlık tarihinde yürürlükte olan Kanun ve ilgili Yönetmelik maddesi, daha sonraki tarihli Kanun ve ilgili Yönetmelik değişikliği ile tamamen değiştirildiğinden, uyuşmazlığın çözülebilmesi için öncelikle davacının işlediği fiile hangi Kanun ve Yönetmelik hükmünün uygulanması gerektiği hususunun karara bağlanması gerekmektedir.
Ceza Hukuku kökenli bir ilke olan "lehe olan hükmün uygulanması ilkesi"; işlendiği zamanın hukuki normları uyarınca suç sayılan bir fiil sonradan yürürlüğe giren bir düzenleme ile suç olmaktan çıkarılmış bulunuyorsa veya sonradan yürürlüğe giren düzenleme suçun işlendiği zaman mevcut olan düzenlemeye göre suçlunun lehine ise, sonraki normun daha önce işlenmiş olan fiillere uygulanmasını öngörmektedir. Kural olarak idari işlemlerin yargısal denetimi tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuata göre yapılmaktadır. Bu anlamda idari işlem niteliğindeki yaptırımın tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuata göre yargısal denetiminin yapılması gerekmekte ise de, ilke olarak suç ve cezadan lehe olan normun uygulanması kuralının bu yaptırımlar yönünden de geçerli olduğunun kabulü gerekmektedir. Dolayısıyla, fiilin işlendiği tarih itibariyle yürürlükte bulunan mevzuat ile daha sonra yürürlüğe giren mevzuat hükümleri farklı ise yaptırım uygulanacak olan kişilerin lehine olan mevzuat hükmü dikkate alınmalıdır. Ancak lehe hükmün uygulanması amacıyla verilecek bir iptal kararının başka yaptırımların uygulanmasına engel olmayacağı da tabidir.
Bu kapsamda, yeni oluşan hukuki durum dikkate alınarak, davalı idarelerce davacının eylemine uyan Kanunun ve ilgili Yönetmeliğin eski halinde düzenlenen fiilin, Kanun ve ilgili Yönetmeliğin yeni halinde düzenlenip düzenlenmediği ve/veya söz konusu fiil için daha hafif bir ceza öngörülüp öngörülmediğinin araştırılarak, eski ve yeni mevzuat hükümlerinden davacı lehine olanın uygulanması sureti ile yeniden bir işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Yukarıda yer verilen lehe kanun hükümlerinin uygulanabilmesi için değişiklikten önceki Kanun hükmü uyarınca dava konusu işlemin uygulanmasının tamamlanıp tamamlanmadığı hususu dikkate alınmalıdır.
Bu çerçevede lehe kanun hükümlerinin uygulanabilmesi için değişiklikten önceki Kanun hükmü uyarınca tesis edilen işlemin uygulanmasının tamamlanmamış olması gerekmektedir. Somut olayda olduğu gibi uygulanan ve uygulanmakla etkisi tükenen geçici kapatma cezası gibi idari işlemler söz konusu olduğunda, eski ve yeni mevzuat hükümlerinden davacı lehine olanın uygulanması sureti ile tesis edilecek yeni işlem davacı hakkında uygulanması muhtemel tekerrür hükümleri yönünden önem arz etmekte olup, lehe Kanun hükmünün uygulanması suretiyle tesis edilecek yeni idari işlemin davalı idarelerce mükerrer cezalandırmaya neden olabilecek şekilde ikinci kez idari yaptırım işlemi tesisi şeklinde anlaşılmaması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 08/04/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.