15. Hukuk Dairesi 2016/3621 E. , 2017/4358 K.
"İçtihat Metni"
Mahkemesi : ...Ticaret Mahkemesi Vek. Av. ...
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
- K A R A R -
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan iş bedeli alacağının tahsili için yürütülen icra takibine davalı tarafından yapılan itirazın iptâli, takibin devamı ve icra inkâr tazminatının tahsili istemine ilişkin olup; mahkemece davanın asıl alacak yönünden konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, işlemiş faiz alacağı yönünden kabulüne dair verilen karar davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı eser sözleşmesinden kaynaklanan iş bedeli alacağının ödenmediğini ve ... 4. İcra Müdürlüğü"nün 2011/2261 Esas sayılı dosyası ile yapılan icra takibinde borca itiraz edildiğini, itirazın haksız olduğunu belirterek itirazın iptâline takibin devamına ve icra inkâr tazminatına karar verilmesini istemiş, davalı 07.04.2014 tarihinde ödendiği ve davanın konusuz kaldığını belirterek davanın reddine, haksız ve kötüniyetli takip nedeniyle tazminata hükmolunmasını istemiş, mahkemece; asıl alacak yönünden konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, işlemiş faiz alacağı yönünden davanın kabulüne ve icra inkar tazminatına karar verilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, sözleşme tarihine göre uygulanması gereken 818 sayılı mülgâ BK"nın 355 maddelerde düzenlenen eser sözleşmesine dayalı olarak bakiye iş bedelinin ödenmediği iddiasıyla yapılan takibe itiraz nedeniyle İİK 67. maddeye göre açılmış itirazın iptâli davasıdır.
492 sayılı Harçlar Kanunu hükümlerine göre: Yargı işlemlerinden bu kanuna bağlı (1) sayılı tarifede yazılı olanları, yargı harçlarına tabidir (2. md.). Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer ölçüsüne göre nispî esas üzerinden, işlemin nev"i ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır (15. md.). Değer tayini mümkün olan hallerde dava dilekçelerinde değer gösterilmesi mecburidir. Gösterilmemişse davacıya tespit ettirilir. Tespitten kaçınma halinde, dava dilekçesi muameleye konmaz (16/3. md.). Noksan tespit edilen değerler hakkında 30"uncu madde hükmü uygulanır (16/4. md.). Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı nispetler üzerinden alınır (21. md.). Harçlar Kanunu 28. maddeye göre (1) sayılı tarifede yazılı nispî karar ve ilâm harcının 1/4"ü peşin alınır (28. md.). Yargılama sırasında tespit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa, yalnız o oturum için yargılamaya devam olunur, takip eden oturuma kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilâm harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 150. maddesinde gösterilen süre içinde dosyanın işleme konulması noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır (30.md.). Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılmaz (32. md.). HMK"nın 120/1. maddeye göre de davacı, yargılama harçlarını mahkeme veznesine yatırmak zorundadır.
492 sayılı Harçlar Kanunu 20. maddeye göre takipten sonra işleyecek faizler, harcın hesabında nazara alınmaz. Bunun karşı anlamı ise talep edilen takibe kadar işlemiş olan faizin harca tabi olduğudur. Bu durumda icra dosyasında alınacak harç miktarı da asıl alacak ve takibe kadar işlemiş faiz miktarının toplamına göre belirlenmelidir. Bu talepler itirazın iptâli davasına konu olursa icra dosyasında yatırılan peşin nispi harcın mahsubu istenerek kalanı yatırılmak suretiyle dava açılabilecektir. Harçlar Kanunu 21. maddede sözü edilen tarifede, mahkemeye açılan davada konusu belli bir değerle ilgili davalarda; dava konusu miktar üzerinden harç alınacağı belirtilmiş olup, bunun sonucu olarak miktarı belirtilerek işlemiş faiz istenmemiş olsa da dava tarihinden daha önceki bir tarihten başlamak üzere faiz uygulanması talep edilmiş ise bu talep nedeniyle harç alınmayacaktır. İtirazın iptâli davası ise icra takibine bağlı dava olduğu için alınacak peşin harç konusunda 20 ve 21. maddenin birlikte değerlendirilmesi gerektiğinden dava konusu edilen ve icra takibinde harç yatırılması gereken işlemiş faiz miktarının da peşin nispi harca tabi olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. İşlemiş faiz için harç yatırılmadan itiraz iptâli davasında işlemiş faize hükmedilmesi mümkün değildir.
Yukarıda yapılan açıklama ve sözü edilen kurallarla birlikte somut olay değerlendirildiğinde; davacının dava dilekçesindeki açıklama ve sonuç kısmındaki talep miktarı da gözetildiğinde işlemiş faiz için de dava açtığı anlaşılmakta ise de davacı sadece asıl alacak yönünden harç yatırmış işlemiş faiz yönünden harç yatırmamıştır. Harç kamu düzenine ilişkin olup mahkemece gözetilmesi gerektiği gibi temyiz nedeni olarak ileri sürülmese bile Yargıtay tarafından gözetilmesi gerekir. Bu durumda mahkemece eksik harcın tamamlanması için davacı tarafa süre verilmeli, süresi içinde harç yatırılmaz ise işlemiş faiz talebi yönünden dosya işlemden kaldırılmalı, harç eksikliği tamamlanır ise yargılamaya devam edilerek esastan inceleme yapılmalıdır. Bu kurallara aykırı olarak harç alınmaksızın esastan inceleme yapılarak karar verilmesi doğru olmadığından hükmün diğer yönleri incelenmeksizin bozma kararı vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda yazılı nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 11.12.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.