Danıştay 8. Daire 2016/11966 Esas 2021/2166 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/11966
Karar No : 2021/2166

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacılar) : 1- … Tur.Taşımacılık Tic. Turz. Ltd. Şti.
2- … Nolu ... Minibüsçüler Doğu Sahil Hattı Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi 3- … Nolu Merkez ... Minibüsçüler Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi 4- … Nolu Manavgat Otobüsçüleri ... Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi

Vekilleri : Av. …

Karşı Taraf (Davalı) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. …

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : …

Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, Antalya ili, Manavgat ilçesi ile Alanya ilçesi arasında (D4) yetki belgeli taşımacılık yapan davacı kooperatifler tarafından, Manavgat-... Köyünden, Manavgat'a yolcu taşımacılığı yapan bir başka kooperatifin UKOME tarafından daha önce belirlenen güzergahlarında durak yeri dışında indirme-bindirme yapmasının ve düşük bedelle yolcu taşımasının engellenmesine ilişkin yapılan başvurunun reddine dair … gün ve … sayılı Antalya Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince; olayda S.S.... Minibüs Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi'nin kalkış ... Köyü varış Manavgat İlçesi, kalkış ... Köyü varış Side Beldesi yerleşim birimleri arasında her biri 15 koltuk kapasiteli toplam 120 adet araç ile yolcu taşımacılığı yapma talebinin reddine ilişkin Antalya Valiliği İl Trafik Komisyonu Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada Mahkemelerinin … tarih ve E:…,K:… sayılı kararı ile " Bu durumda, bilirkişi raporunda yer verilen tespit ve değerlendirmeler ile uyuşmazlık birlikte incelendiğinde; davacı kooperatifin kalkış yeri ... Ortaokulu, ... yerleşim yeri çıkışı U dönüşü ile D400 karayolu kavşağı ve bu yol üzerinden Manavgat-Doğu Garajı son durak adresli yaklaşık 17,0 km mesafeli güzergahta ilgili mevzuatı gereği “D4 Yetki Belgeli 10 (on) adet taşıt ile yolcu taşımacılığı” talebinin kamu yararına, ulaşım ve trafik ilke ve esaslarına, şehircilik ilkelerine uygun olduğundan dava konusu işlemde 10 adet taşıt yönünden hukuka uyarlık, 10 adet taşıtı geçen araç sayısı bakımından hukuka aykırılık bulunmamaktadır." yönündeki gerekçe ile dava konusu işlemin kalkış yeri ... Ortaokulu, ... yerleşim yeri çıkışı U dönüşü ile D400 karayolu kavşağı ve bu yol üzerinden Manavgat-Doğu Garajı son durak adresli yaklaşık 17,0 km mesafeli güzergahta 10 adet taşıt ile taşımacılık yapma talebinin reddine ilişkin kısmının iptaline karar verildiği, yargı kararına istinaden … tarih ve … sayılı UKOME kararı ile S.S.... Minibüs Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi'ne 15 koltuk kapasiteli 10 adet taşıt ile kalkış yeri ... Ortaokulu, ... yerleşim yeri çıkışı U dönüşü ile D400 karayolu kavşağı ve bu yol üzerinden Manavgat-Doğu Garajı son durak olan güzergahta çalışma izinleri verilerek sefer tarih ve zaman aralıklarının belirlendiği, … tarih ve … sayılı UKOME kararı ile de Manavgat Doğu Garajı - Manavgat ... hattında çalışacak toplu taşıma araçlarının fiyat tarifelerinin belirlendiği anlaşılmakta olup S.S. ... Minibüs Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi'nin yargı kararına istinaden UKOME tarafından kendilerine verilen güzergah izin hakkına istinaden taşımacılık yaptıkları, UKOME tarafından yargı kararı gereklerine göre güzergahlarının düzenlendiği ve düzenlenen güzergah içinde yolcu taşımacılığı yapma konusunda yetkili oldukları anlaşıldığından başvurularının reddine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı; öte yandan UKOME tarafından yargı kararı gereklerine göre düzenlenen güzergah hattı boyunca ilgili kooperatifin yolcu indirmesine ya da almasına yasak getiren bir karar bulunmadığı gibi davalı idarece düzenlenen İlçeler Toplu Taşıma Araçları Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Taslak Yönetmelik maddelerinde ABB-3 yetki belgesine sahip araçların kendi güzergahlarında indirme/bindirme yapabileceklerinin düzenlendiği görüldüğünden işlemde bu yönüyle de aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7. maddesinin (f) fıkrasında; "Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek" büyükşehir belediyesinin görevleri arasında sayılmış, anılan Yasanın 9. maddesinde; “Büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla, büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluşları ile, Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunun görevlendireceği ilgili odanın temsilcisinin katılacağı Ulaşım Koordinasyon Merkezi kurulur. İlçe belediye başkanları kendi belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye olarak katılırlar. Ulaşım Koordinasyon Merkezi toplantılarına ayrıca gündemdeki konularla ilgili üye olarak belirlenmeyen ulaşım sektörü ile ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından ihtisas meslek odalarının temsilcileri de davet edilerek görüşleri alınır.
Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır. Ulaşım koordinasyon merkezi kararları, büyükşehir belediye başkanının onayı ile yürürlüğe girer. Ulaşım koordinasyon merkezi tarafından toplu taşıma ile ilgili alınan kararlar, belediyeler ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcıdır. Koordinasyon merkezinin çalışma esas ve usulleri ile bu kurullara katılacak kamu kurum ve kuruluş temsilcileri, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Büyükşehir belediyelerine bu Kanun ile verilen görev ve yetkilerin uygulanmasında, 13.10.1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun bu Kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz.” kuralına yer verilmiştir.
15.06.2006 tarih ve 26199 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinin "Ulaşım Koordinasyon Merkezi" başlıklı üçüncü kısmının “Görev ve yetkileri” kenar başlıklı 18. maddesinde “(1) UKOME, büyükşehir içindeki kara, deniz, göl, nehir, kanal ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesini sağlamak üzere; ulaşım, trafik ve toplu taşıma konularında üst düzeyde yönlendirici karar alma, uygulama, uygulatma ve ilgili mevzuattaki usulüne göre gereken tesisleri kurma, kurdurma ve işletme hak ve yetkilerine haizdir. Bu amaçla; a) Büyükşehir belediyesinin sınırları içinde, mevzuatla yetkili kılındığı durumlarda mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almakla, … ç) Kara, deniz, göl, nehir, kanal ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; otobüs, taksi, dolmuş ve servis durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmekle…d) Karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları ile bu taşıtların teknik özelliklerini tespit etmek, çalıştırılabileceği yerler ile güzergâhlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek, bunlara izin ve çalışma ruhsatı vermekle, e) Büyükşehir belediyesinin sınırları içinde, ulaşım, toplu taşıma ve trafik mevzuatının büyükşehir belediyesine verdiği yetki doğrultusunda uygulamaya yönelik yönlendirici karar almak ve görüş oluşturmakla,...” görevli ve yetkilidir kuralı, “Ulaşım Koordinasyon Birimi” kenar başlıklı 21. maddesinde, “(1) UKOME'nin sekreterya hizmetleri, büyükşehir belediye başkanlığı bünyesinde bu amaçla oluşturulacak ulaşım koordinasyon birimi tarafından yürütülür.”; “Görevleri" kenar başlıklı 22. maddesinde ise, “(1) Ulaşım koordinasyon birimi; a) Başkanın emir ve talimatları doğrultusunda gündemi hazırlar ve üyelere duyurur. b) Görüşme tutanaklarını düzenler. c) Alınan kararları yazar, üyelerin imzalarını tamamlatır ve ilgili mercilere gönderir. ç) UKOME toplantılarına üye gönderen kurum ve kuruluşlarla irtibatı sağlar. d) Büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde nazım plana uygun arazi kullanım ve ulaşım planlama çalışmaları doğrultusunda büyükşehir ulaşım planının yapılması için gereken ön çalışmaları yaparak kurula sunar.” hükümlerine yer verilmiştir.
Yukarıda anılan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, toplu taşıma araçları ile taksi sayılarının, bu araçların güzergahları ile bunların çalışma şekil şartlarının belirlenmesi konusunda karar verme yetkisinin Ulaşım Koordinasyon Merkezine ait olduğu anlaşılmakta olup; büyükşehir belediye başkanlığı bünyesinde oluşturulan ulaşım koordinasyon biriminin ya da daire başkanlığı ve şube müdürlüğünün bu konuda işlem tesis etme yetkisinin bulunmadığı açıktır.
Bu durumda, davacının, ilgili kooperatif için ara durak belirlenmesi yönündeki talebinin, Ulaşım Koordinasyon Merkezi tarafından incelenip karara bağlanması gerekirken, bu konuda yetkisi bulunmayan Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Daire Başkanlığı tarafından tesis edilen, dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamakta olup, işin esasını inceleyen Mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 08/04/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.