Danıştay 8. Daire 2020/7062 Esas 2021/2194 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/7062
Karar No : 2021/2194

DAVACI : …

DAVALILAR : 1- … Birliği
VEKİLİ : Av. …
2- … Bakanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
04/10/2011 tarih ve 28074 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Mirasçılık Belgesi Verilmesi ve Terk Eden Eşin Ortak Konuta Davet Edilmesi İşlemlerinin Noterler Tarafından Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in, mirasçılık belgesi verilmesi işleminin yargılamayı gerektirmesi sebebiyle mahkemelerce yapılması gerekirken bu işlemin noterlikçe de yapılabilmesinin Anayasa'nın 9. maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle tamamının, bunun mümkün görülmemesi durumunda ise 1.,2., 3., 4., 5. ve 6. maddelerinin ve Türkiye Noterler Birliğinin … tarih ve … sayılı Genel Yazısının iptali istemiyle açılmıştır.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu düzenlemelerin hukuka aykırı olduğu belirtilerek iptali istenilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
… Bakanlığı'nın Savunması : 18.01.1972 tarihli ve 1512 sayılı Noterlik Kanunu'nda, 14.04.2011 tarihli ve 27905 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6217 sayılı Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 14. maddesi ile 71/A, 71/B ve 71/C maddelerinin düzenlendiği, böylece yargının hızlandırılması amacıyla, noterlerin yetkilerinin genişletildiği ve sulh hukuk mahkemeleri yanında noterlik belgesi verebilmelerine ve terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi işlemlerini yapabilmelerine imkan sağlandığı, hakimlerin temel işlevinin, tarafların yasal talepleri sonucunda ortaya çıkan uyuşmazlıkları hukuk kurallarına bağlı olarak çözmek olduğu ve baktıkları bazı işlerin idari nitelik taşıdığı, bunlardan bir tanesinin de mirasçılık belgesinin verilmesi ve terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi olduğu, bir çok ülkede uygulandığı gibi bu işlemlerin mahkemelerin yanında noterlerin de yapabilmesine olanak tanındığı, zaten 1512 sayılı Kanun'un 71/B maddesinin 3. fıkrasında mirasçılık belgesi verilmesinin yargılamayı gerektirmesi, nüfus kayıtlarının mirasçılık belgesi verilmesi konusunda yeterli olmaması veya mirasçılık belgesinin yabancılar tarafından talep edilmesi durumunda, mirasçılık belgesinin noterler tarafından verilemeyeceğinin düzenlendiği, yani işin yargılamayı gerektirdiği hallerde işlerin her halükarda mahkemelerce düzenleneceği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
... Birliği'nin Savunması : Türkiye Noterler Birliği'nin … gün ve … sayılı genel yazısının … tarih ve .. sayılı Birlik Genel Yazısıyla yürürlükten kaldırıldığı, bu nedenle Genel Yazı yönünden huzurdaki davanın konusuz kaldığı, 1512 sayılı Kanun, dava konusu Yönetmelik ve yürürlükten kaldırılan ... gün ve... sayılı Genel Yazı ile açıkça, yargılamayı gerektiren durumlarda noterler tarafından mirasçılık belgesi verilmesinin mümkün olmadığının düzenlendiği, bu hükümlere rağmen davacının aksi yöndeki iddiları doğrultusunda karar verilmesinin noterler tarafından başarı ile yürütülmekte olan kamu hizmetlerinin aksamasına neden olacağı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : İdari Dava Daireleri Kurulu'nun bozma kararına uyularak, yargılama giderlerinin Türkiye Noterler Birliği üzerinde bırakılmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49’uncu maddesinin 2’nci fıkrasında, temyiz incelemesi sonunda Danıştayın; görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, hukuka aykırı karar verilmesi ve usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması sebeplerinden dolayı incelenen kararı bozacağı; 4’üncü fıkrasında, Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50’nci madde hükümlerinin kıyasen uygulanacağı hükme bağlandığından; ilk derece mahkemesi sıfatıyla bakılan davaların temyiz incelemesi sonucu ilgili dava daireleri kurulunca; usul veya esas bakımından yeninden bir araştırma, inceleme yapılmasını veya maddi ve hukuki olayın yeninden yorumlanmasını gerektirmeyecek şekilde verilen bozma kararlarına karşı, ilk kararı veren Danıştay dava dairesine “ısrar hakkı” tanınmamıştır. Dolayısıyla, kararı bozulan Danıştay dava dairesi, bozma kararına uymak zorundadır.
Dosyanın incelenmesinden; 04/10/2011 tarih ve 28074 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Mirasçılık Belgesi Verilmesi ve Terk Eden Eşin Ortak Konuta Davet Edilmesi İşlemlerinin Noterler Tarafından Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in, tamamının, bunun mümkün görülmemesi durumunda ise 1.,2., 3., 4., 5. ve 6. maddelerinin ve Türkiye Noterler Birliğinin … tarih ve … sayılı Genel Yazısının iptali istemiyle açılan davada; Danıştay Sekizinci Dairesince Türkiye Noterler Birliğinin... tarih ve .. sayılı Genel Yazısı yönünden karar verilmesine yer olmadığına, Mirasçılık Belgesi Verilmesi ve Terk Eden Eşin Ortak Konuta Davet Edilmesi İşlemlerinin Noterler Tarafından Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik yönünden davanın reddine dair verilen 18/12/2018 tarih ve E:2017/7001, K:2018/8587 sayılı kararın; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 25/06/2020 gün ve E:2019/1985, K:2020/1196 sayılı kararıyla davanın yargılama giderlerine ilişkin kısmının davalı idarelerden.. Bakanlığı aleyhine olan bölümü yönünden bozulduğu anlaşılmaktadır.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararına uyularak bozma kararı doğrultusunda karar verilmesi yukarıda anılan yasa hükmü gereği olduğundan; kararının, temyize konu yargılama giderlerine ilişkin kısmının davalı idarelerden … Bakanlığı aleyhine olan bölümü yönünden, bozma kararı doğrultusunda hüküm kurulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, 04/10/2011 tarih ve 28074 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Mirasçılık Belgesi Verilmesi ve Terk Eden Eşin Ortak Konuta Davet Edilmesi İşlemlerinin Noterler Tarafından Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in, mirasçılık belgesi verilmesi işleminin yargılamayı gerektirmesi sebebiyle mahkemelerce yapılması gerekirken bu işlemin noterlikçe de yapılabilmesinin Anayasa'nın 9. maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle tamamının, bunun mümkün görülmemesi durumunda ise 1.,2., 3., 4., 5. ve 6. maddelerinin ve Türkiye Noterler Birliğinin … tarih ve … sayılı Genel Yazısının iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
Dairemizin 18/12/2018 tarih ve E:2017/7001, K:2018/8587 sayılı kararıyla; Türkiye Noterler Birliğinin .. tarih ve … sayılı Genel Yazısı yönünden; dava konusu Genel Yazı, Türkiye Noterler Birliğinin 02/03/2016 tarih ve 4416 sayılı Genelgesi ile yürürlükten kaldırıldığı ve davanın bu kısmının konusuz kaldığından, karar verilmesine yer olmadığına, Mirasçılık Belgesi Verilmesi ve Terk Eden Eşin Ortak Konuta Davet Edilmesi İşlemlerinin Noterler Tarafından Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik yönünden; davanın reddine, dava kısmen ret, kısmen karar verilmesine yer olmadığı ile sonuçlandığından toplam 542,60-TL yargılama giderinin 271,30-TL'lik kısmının davacı üzerinde bırakılmasına ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 1.980,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine, yargılama giderlerinin diğer kısmı olan 271,30-TL'nin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Daire kararımızın … Bakanlığı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 25/06/2020 tarih ve E:2019/1985, K:2020/1196 sayılı kararı ile, davalı idarelerden …Bakanlığı aleyhine verilen bir karar bulunmadığı, karar verilmesine yer olmadığı kararı verilen düzenlemenin diğer davalı … Birliği tarafından tesis edildiği görüldüğünden, davalı idarelerden …Bakanlığı'nın davada haksız çıkan taraf olarak kabulüyle yargılama giderlerinden sorumlu tutulmasına hukuken olanak bulunmadığından, temyize konu kararın yargılama giderlerine ilişkin kısmının davalı idarelerden … Bakanlığı aleyhine olan bölümünün bozulmasına karar verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46. maddesinin birinci fıkrasında, Danıştay dava dairelerinin nihaî kararlarının Danıştay'da temyiz edilebileceği; 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 38. maddesinde, İdari Dava Daireleri Kurulu'nun, idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararları temyizen inceleyeceği; 2577 sayılı Kanun'un 49/4. ve 50. maddelerinde, Danıştay dava dairelerine ısrar imkânı tanınmayıp, Danıştay İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları kararlarına uyulmasının zorunlu olduğu kurala bağlanmıştır.
Bu nedenle, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun bozma kararı üzerine yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 326. maddesinde, Kanunda yazılı haller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınması gerektiği belirtilmiş; 331. maddesinde ise, davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunmayan hallerde, hakimin, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderlerini takdir ve hükmedeceği kurala bağlanmıştır.
Bu durumda, karar verilmesine yer olmadığı kararı verilen düzenlemenin … Birliği tarafından tesis edildiği görüldüğünden, davalı idarelerden … Bakanlığı'nın davada haksız çıkan taraf olarak kabulüyle yargılama giderlerinden sorumlu tutulmasına hukuken olanak bulunmadığından, yargılama giderlerinin … Birliği üzerinde bırakılmasına karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Yargılama Giderlerinin … Birliği Üzerinde Bırakılmasına,
2. Dava sonuç olarak Kısmen Karar Verilmesine Yer Olmadığına, Kısmen Ret ile sonuçlandığından, aşağıda dökümü yapılan … TL yargılama giderinin … TL'lik kısmının davacı üzerinde bırakılmasına ve davanın açılmasına … Birliği sebebiyet verdiğinden … TL yargılama giderinin …Birliği'den alınarak davacıya verilmesine,
3. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
08/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi