Danıştay 13. Daire 2021/646 Esas 2021/1275 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/646
Karar No:2021/1275

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1. … Mimarlık Mühendislik İnşaat Gıda Turizm İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
2. … Yapı İnşaat Gıda Turizm Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLLERİ : Av. …
Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Aydın İl Sağlık Müdürlüğü'nce 03/07/2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen 2020/284247 ihale kayıt numaralı “L1 Tipi Halk Sağlığı Laboratuvarı ve Asm+Sym+112 Yapım İşi” ihalesi üzerinde kalan davacı şirketler tarafından, anılan ihaleye ilişkin olarak dava dışı … İnş. Taah. Tur. Sey. San. ve Tic. Ltd. Şti.'nce yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine tesis edilen ihalenin iptaline dair 04/11/2020 tarih ve 2020/UY.I-1786 sayılı Kamu İhale Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesi gereğince, idarelerin yapacakları ihalelerde; güvenirliği, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu, dava konusu ihalede, ihale kararı alınmadan önce 9 isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatlarının iade edildiği, söz konusu isteklilerden … İnş. Taah. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.'nin teklifinin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamasının idare tarafından incelenmeksizin reddedildiği ve değerlendirme dışı bırakıldığı, anılan isteklinin teklifinin ihale üzerinde kalan istekli iş ortaklığının teklifinden daha düşük olduğu, söz konusu isteklilerin geçici teminatlarının teklif sahiplerine iade edildiği, belirtilen sebeplerle idarenin iş ve işlemleri nedeniyle ihale sürecine ilişkin tereddütlerin oluştuğu ve güvenirlik ilkesinin zedelendiği anlaşıldığından, dava konusu Kurul kararının ihalenin iptaline ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacılar tarafından, 4734 sayılı Kanun'un 56. maddesinin 2. fıkrası ile belirlenen sınırlamanın dışına çıkılarak ihalenin iptaline karar verilmesinin mevzuata aykırı olduğu, Kurul'ca yapılacak incelemenin maddede belirtilen hususlarla sınırlı olduğu, bu hususlar dışında re'sen inceleme yapılması durumunda kanun koyucu tarafından verilen inceleme yetkisinin sınırının aşılmış olacağı, ihalenin iptaline gerekçe olan güvenirlik ilkesinin zedelenip zedelenmediği hususu dava dışı şirket tarafından yapılan başvuruda ve idarenin şikâyet üzerine tesis ettiği işlemde bulunmadığından eşit muamele ilkesinin ihlâl edilip edilmediği yönünden yapılacak incelemenin kapsamına dahil edilemeyeceği, davalı idarenin bu konuda inceleme yapma yetkisinin olmadığı, ihale aşaması itibarıyla geçici teminatları iade edilen ve değerlendirme dışı bırakılan isteklilerin teklif fiyatlarının ihale üzerinde kalan ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi tarafından sunulan tekliflerden yüksek olduğu, dolayısıyla bu tekliflerin ihale sıralamasını değiştirmeyeceği, aşırı düşük teklif sınır değer tespiti ile ihale işlemleri ve sonucuna etkisinin bulunmadığı, ihale kararı alınmadan önce geçici teminatları iade edilen 8 istekliden teminatlarını geri getirmesi talebinde bulunma imkânı varken bu hususun ihalenin iptaline gerekçe yapılmasının yerinde olmadığı, … İnş. Taah. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının incelenmesinin sağlanmasına yönelik düzeltici işlem belirlenerek aykırılığın giderilmesinin mümkün olmasına rağmen ihalenin iptali kararı alınmasının somut olayda hakkaniyete ve hukuka uygun olmadığı, esas inceleme raporunda da aşırı düşük teklif açıklamasının değerlendirilmesine yönelik düzeltici işlem kararı alınmasının önerildiği, ihale sürecine ilişkin tereddütlerin oluştuğu ve güvenirlik ilkesinin zedelendiği şeklindeki tespitin yerinde olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, ihaleyi yapan idarenin iş ve işlemleri sebebiyle ihale sürecine ilişkin tereddütlerin oluştuğu, güvenirlik ilkesinin zedelendiği, mevzuata aykırılığı belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek işlemler olduğunun tespit edildiği, dava konusu Kurul kararı ile temyize konu Mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Aydın İl Sağlık Müdürlüğü'nce 03/07/2020 tarihinde gerçekleştirilen dava konusu ihalede aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan üç istekliden ikisinin aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülmeyerek tekliflerinin reddedilmesi üzerine açıklaması reddedilen dava dışı … İnş. Taah. Tur. Sey. San. ve Tic. Ltd. Şti.'nce aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata ve ihale dokümanına uygun olduğu iddiaları ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. Kurul tarafından başvuru sahibi firmanın iddiaları yerinde görülmeyerek reddedilmiş, diğer yandan ihale kararı alınmadan önce 8 isteklinin geçici teminatlarının iadesine yönelik talepleri kabul edilerek tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ayrıca aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan bir isteklinin aşırı düşük teklifinin değerlendirme dışı bırakılması talebinde bulunduğu ve anılan isteklinin bu talebi kabul edilerek aşırı düşük teklif açıklaması idarece incelenmeksizin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı ve ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması incelenmeyen isteklinin teklif tutarından 202.010,00-TL daha yüksek bir tutara gerçekleştirildiği tespitlerine yer verilerek, bu iş ve işlemler sebebiyle ihale sürecine ilişkin tereddütlerin oluştuğu ve güvenirlik ilkesinin zedelendiği, belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden bahisle ihalenin iptaline karar verilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 30. maddesinde, "...Verilen teklifler, zeyilname düzenlenmesi hali hariç, herhangi bir sebeple geri alınamaz ve değiştirilemez."; 34. maddesinin 4. fıkrasında, "İhale üzerinde kalan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekliye ait teminat mektupları ihaleden sonra saymanlık ya da muhasebe müdürlüklerine teslim edilir. Diğer isteklilere ait teminatlar ise hemen iade edilir. İhale üzerinde kalan istekli ile sözleşme imzalanması halinde, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibine ait teminat sözleşme imzalandıktan hemen sonra iade edilir."; 54. maddesinde ise, "...Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak; a) İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek hukuka aykırılığın tespit edilmesi halinde ihalenin iptaline, ...karar verilir." kuralları yer almıştır.
Aktarılan mevzuatın birlikte değerlendirilmesinden, ihale kapsamında verilen tekliflerin geri alınması ve değiştirilmesinin zeyilname düzenlenmesi hâli dışında mümkün olmadığı, teminat mektuplarından ihale üzerinde kalan ve en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli haricinde diğer isteklilere ait olanların ihale yapıldıktan sonra hemen iade edileceği, ihalelere yönelik başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kamu İhale Kurumu tarafından ihale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek hukuka aykırılıkların tespit edilmesi halinde gerekçeli olarak ihalenin iptaline karar verileceği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık konusu ihalede, ihale komisyonu kararı verilmeden önce mevzuata aykırı şekilde bazı isteklilerin talebi üzerine ihaleyi yapan idarece geçici teminatları iade edilerek tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ayrıca 20/07/2020 tarihinde aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan … İnş. Taah. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.'nin 05/08/2020 tarihli başvurusu ile aşırı düşük teklif açıklamasının değerlendirme dışı bırakılmasını talep ettiği, idarece bu talep kabul edilerek anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması incelenmeksizin teklifi değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatının da aynı gün iade edildiği görülmektedir.
Olayda davacıların iddia ettiği gibi düzeltici işlem ile aykırılığın giderilip giderilemeyeceği konusu bakımından uyuşmazlık değerlendirildiğinde, dava konusu işlemin tesis edilmesini netice veren aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunmayan diğer istekliler tarafından yapılan başvuru kapsamında davalı idarece, eşit muamele ilkesi uyarınca yapılacak değerlendirme sonucunda aşırı düşük teklif açıklamasını geri çeken firmanın da teklifinin incelenmesi gerektiği yönünde düzeltici işlem kararı verilecek olsa, anılan firma geçici teminatını iade aldığından aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunması hâlinde bile sözleşme imzalamaya veya teminatını geri getirmeye zorlayacak bir yaptırım olmadığı dikkate alındığında, ihale sürecinin devamına fiili durum ve zemin itibarıyla hukuken imkân bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, ihale sürecinin devamına engel oluşturan söz konusu fiili durum sebebiyle düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte bir hukuka aykırılık bulunduğunun kabulü gerekmektedir. Yapılan bu açıklamalar ve değerlendirmeler bağlamında, temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi olundaki ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacılara iadesine,
5. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacılara iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 08/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.