Danıştay 13. Daire 2021/904 Esas 2021/1122 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/904
Karar No:2021/1122

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Taşımacılık A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. … Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Van İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nce 22/08/2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen "Van İl Milli Eğitim Müdürlüğüne Bağlı 13 İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri, Halk Eğitim Merkezleri, İlköğretim (Anaokulu-İlkokulu-Ortaokulu), Ortaöğretim Okullarında (Lise ve Dengi Okullar) Kullanılmak Üzere Katı Yakıt (Kömür Odun) Alımı" ihalesinin 5., 6., 7., 8. ve 13. kısımları davacı şirketin uhdesinde kalmasına rağmen, vergi ve sosyal güvenlik prim borcu nedeniyle sözleşme imzalamadığından dolayı geçici teminatının irat kaydına ilişkin … tarih ve … sayılı Van Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü işleminin iptali ile 98.852,00-TL'nin 10/10/2019 tarihinden itibaren hesaplanacak en yüksek mevduat faiziyle birlikte iadesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; geçici teminatın irat kaydedilmesine yönelik işlemin ihale sürecindeki bir işlem olması ve ihalenin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılması nedeniyle şikâyet ve itirazen şikâyet yollarına tâbi olduğu, bu işlemin hukuka aykırılığını ileri süren isteklinin önce ihaleyi yapan idareye şikâyet, şikâyet başvurusunun reddinden sonra da Kamu İhale Kurumu'na itirazen şikâyet yoluna başvurması gerektiği, itirazen şikâyet başvurusunun Kamu İhale Kurumu'nca reddi hâlinde ise bu işlemin dava konusu edilebileceği, şikâyet ve itirazen şikâyet yoluna başvurulmaksızın doğrudan açılan idarî dava dilekçelerinin merci tecavüzü nedeniyle ihaleyi yapan idareye veya Kamu İhale Kurumu'na tevdi edilmesi gerektiği;
Davacının Van İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne yaptığı 17/10/2019 tarihli başvurunun, kamu ihale mevzuatı kapsamında şikâyet başvurusu niteliğinde olup olmadığının saptanması gerektiği, bu kapsamda 4734 sayılı Kanun'un 54 ve 55. maddelerinde yer alan ve şikâyet dilekçesi içeriği ile başvuru usulüne yönelik kurallar dikkate alındığında, anılan başvurunun itiraz niteliğini haiz olduğu, şikâyet başvurusu olarak yapılmadığı, nitekim davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazısından da anlaşılacağı üzere, yapılan başvuruyu şikâyet başvurusu olarak değerlendirmediği hususları dikkate alındığında, idarî dava dilekçesinin tevdi edilmesi gereken Kurumun ihaleyi yapan idare olması gerektiği;
Bu itibarla, ihale sürecinde tesis edilen davacı şirketin geçici teminatının irat kaydedilmesine yönelik işlemin iptali istemiyle Van Valiliği'ne karşı açılan davada, davacı şirket tarafından öncelikle bu işleme karşı yapılan şikâyet başvurusunun reddi işlemine karşı Kamu İhale Kurumu'na itirazen şikâyet başvurusunda bulunulması ve itirazen şikâyet başvurusu sonucu Kamu İhale Kurulu tarafından alınan nihaî kararın dava konusu edilmesi gerektiği, ancak davacı şirket tarafından yapılmış bir şikâyet başvurusunun olmadığı anlaşıldığından, 4734 sayılı Kanunda öngörülen idarî başvuru yolları tüketilmeden açılan davada idarî merci tecavüzünün bulunduğu gerekçesiyle dava dilekçesinin Van Valiliği'ne tevdiine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14/3-b ve 15/1-e maddeleri uyarınca dava dilekçesinin Van Valiliği'ne tevdiine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, uyuşmazlığın esasının incelenmesi yerine tevdi kararı verilmesinin hukuka aykırı olduğu, geçici teminatın irat kaydedilmesi işlemine karşı doğrudan dava açılabileceği, geçici teminatın irat kaydının ihale aşamasındaki bir işlem olmadığından şikâyet başvurusu sonrası Kamu İhale Kurumu'na itirazen şikâyet başvurusunda bulunulamayacağı, kısmi teklife açık olan ihalede geçici teminat tutarının tamamının irat kaydedilemeyeceği, dolayısıyla teklif edilen bedelin %3'ünü aşan geçici teminat tutarının iade edilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacının 17/10/2019 tarihli başvurusunun şikâyet başvurusu niteliği taşımadığı, geçici teminatın irat kaydı işlemine yönelik yapılan itirazın reddine ilişkin işleme karşı öncelikle Kamu İhale Kurumu'na itirazen şikâyet başvurusunda bulunulması, bu başvuru sonucunda da Kamu İhale Kurumu tarafından verilen nihaî kararın dava konusu edilmesi gerektiği, teklif edilen bedelin %3'ünün üzerinde geçici teminat verilmiş olsa bile teminat tutarının tamamının irat kaydedilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Van İl Milli Eğitim Müdürlüğüne Bağlı 13 İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri, Halk Eğitim Merkezleri, İlköğretim (Anaokulu-İlkokulu-Ortaokulu), Ortaöğretim Okullarında (Lise ve Dengi Okullar) Kullanılmak Üzere Katı Yakıt (Kömür Odun) Alımı ihalesinin 5., 6., 7., 8. ve 13. kısımlarının davacı şirketin uhdesinde kaldığı, kesinleşen ihale kararının 27/08/2019 tarihinde davacı şirkete bildirildiği, sözleşmeye davet edilmesi üzerine davacı şirketin 04/10/2019 tarihli dilekçesiyle, ihale tarihi itibarıyla vergi ve sosyal güvenlik prim borcu bulunmasının sözleşme imzalamaya engel teşkil edip etmediği hususunun kendisine bildirilmesine yönelik Van İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne başvuruda bulunduğu, bu başvuru üzerine yapılan inceleme neticesinde şirketin ihale tarihi itibarıyla vergi ve sosyal güvenlik prim borcu bulunduğu tespit edildiğinden 520.000,00-TL tutarındaki geçici teminatının irat kaydına yönelik dava konusu işlemin tesis edildiği ve bu işlemin iptali ile 98.852,00-TL'nin 10/10/2019 tarihinden itibaren hesaplanacak en yüksek mevduat faiziyle birlikte iadesine karar verilmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 4. maddesinde, idare, ihaleyi yapan bu Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlar olarak tanımlanmış; 54. maddesinin ikinci fıkrasında, şikâyet ve itirazen şikâyet başvurularının, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idarî başvuru yolları olduğu; 55. maddesinin üçüncü fıkrasında, idarenin, şikâyet başvurusu üzerine gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde gerekçeli bir karar alacağı; dördüncü fıkrasında, belirtilen süre içinde bir karar alınmaması durumunda başvuru sahibi tarafından karar verme süresinin bitimini, süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda ise başvuru sahibi dâhil aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından idarece alınan kararın bildirimini izleyen on gün içinde Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulabileceği; 56. maddesinin birinci fıkrasında, idareye şikâyet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55. maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hâllerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikâyet başvurusunda bulunulabileceği; 57. maddesinde, şikâyetler ile ilgili Kurum tarafından verilen nihaî kararların Türkiye Cumhuriyeti Mahkemelerinde dava konusu edilebileceği ve bu davaların öncelikle görüleceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İhale konusu iş kapsamında, davacının 98.852,00-TL tutarındaki geçici teminatının iadesi ve hakkında yasaklama kararı verilmemesine ilişkin Van İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne yaptığı 17/10/2019 tarihli başvurunun, şikâyet başvurusu niteliğinde olup olmadığının somut uyuşmazlık bakımından açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.

4734 sayılı Kanun'un 54. maddesinin üçüncü fıkrasında, şikâyet başvurularının idareye hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılacağı; dördüncü fıkrasında, bu dilekçelerde başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin adı, soyadı veya unvanı ve adresine, ihaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarasına, başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarihe, başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillere yer verileceği kurala bağlanmıştır.
Davacı şirket yönetim kurulu başkanı ... imzalı 17/10/2019 tarihli dilekçenin ihaleyi gerçekleştiren Van İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne sunulmuş ve bu dilekçede, … ihale kayıt numaralı kömür alımı ihalesinin 3., 5., 6., 7., 8. ve 13. kısımlarına teklif verildiği, ihale için yatırılan 520.000,00-TL tutarındaki geçici teminatın irat kaydedildiğinin öğrenildiği, ihalenin 5., 6., 7., 8. ve 13. kısımlarına ilişkin olarak teklif edilen bedelin %3'ünü aşan 98.852,00-TL'nin Kamu İhale Kurulu ve yargı kararları doğrultusunda iade edilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Şirketin anılan başvurusu, ihale ile ilgili sürecin mevzuat hükümleri çerçevesinde devam ettiği ve talebin uygun görülmediği belirtilerek Van İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işlemiyle reddedilmiştir.
Bu duruma göre, davacı şirket tarafından ihaleyi gerçekleştiren Van İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne 520.000,00-TL tutarındaki geçici teminatının tamamının irat kaydedilmesinin hukuka aykırı olduğu iddiasıyla başvurulduğu, söz konusu başvuruda 4734 sayılı Kanun gereğince şikâyet başvurularının sahip olması gereken hususlara yer verildiği, Van İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nün de anılan başvuruyu reddettiği, dolayısıyla ihale sürecindeki hukuka aykırı bir işlem nedeniyle zarara uğradığını iddia eden ve ihalenin 5., 6., 7., 8. ve 13. kısımlarında ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olan davacı şirketin 17/10/2019 tarihli başvurusunun şikâyet başvurusu niteliğini haiz olduğu anlaşılmaktadır.
Davacının Van İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne yaptığı başvurunun, şikâyet başvurusu niteliğinde olduğu tespit edildikten sonra dava dilekçesinin tevdi edileceği merciin belirlenmesi hususuna gelince;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesinde, idarî merci tecavüzü bulunup bulunmadığının dava dilekçeleri üzerine yapılan ilk inceleme sırasında inceleneceği; 15. maddesinde, idarî merci tecavüzü hâlinde, dava dilekçelerinin görevli idare merciine tevdiine karar verileceği belirtilmiş; 49. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, kararda yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmayan maddî hatalar ile düzeltilmesi mümkün eksiklik veya yanlışlıklar varsa kararın düzeltilerek onanması, temyiz incelemesi sonunda Danıştay'ın vereceği kararlar arasında sayılmıştır.
İhale sürecinde tesis edilen davacı şirketin geçici teminatının irat kaydına ilişkin … tarih ve … sayılı Van Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü işleminin iptali ile 98.852,00-TL'nin 10/10/2019 tarihinden itibaren hesaplanacak en yüksek mevduat faiziyle birlikte iadesine karar verilmesi istemiyle açılan davada, davacı şirket tarafından öncelikle şikâyet başvurusunun reddine ilişkin Van İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nün 18/10/2019 tarihli işlemine karşı Kamu İhale Kurumu'na itirazen şikâyet başvurusunda bulunulması ve itirazen şikâyet başvurusu sonucu Kamu İhale Kurulu tarafından alınan nihaî kararın dava konusu edilmesi gerekmektedir.
Bu kapsamda, Mahkemece, 4734 sayılı Kanunda öngörülen idarî başvuru yolları tüketilmeden açılan davada idarî merci tecavüzü bulunduğu gerekçesiyle dava dilekçesinin Kamu İhale Kurumu'na tevdiine karar verilmesi gerekirken, Van Valiliği'ne tevdii yolundaki temyize konu karar, dava dilekçesi tevdi edilecek mercide hata yapılmış olması nedeniyle usûle uygun bulunmamakla birlikte, usûl hükümlerinin uygulanmasında yapılan bu hata, sonucu itibarıyla merciine tevdi kararını etkileyebilecek nitelikte değildir.
Bu itibarla, söz konusu yanlışlığın düzeltilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyize konu İdare Mahkemesi kararının dava dilekçesinin tevdi edileceği merciin Kamu İhale Kurumu olduğuna karar verilmesi suretiyle düzeltilerek onanması gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Dava dilekçesinin Van Valiliği'ne tevdiine ilişkin … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hüküm fıkrasında yer alan "2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14/3-b ve 15/1-e maddeleri uyarınca dava dilekçesinin Van Valiliği'ne tevdiine" ibaresinin, "2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14/3-b ve 15/1-e maddeleri uyarınca dava dilekçesinin Kamu İhale Kurumu'na tevdiine" şeklinde DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
6. Fazla yatırılan …-TL harcın istemi hâlinde davacıya iadesine,
7. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
8. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 30/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.