Danıştay 13. Daire 2020/2180 Esas 2021/973 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2020/2180
Karar No : 2021/973

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri Av. …

2- … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
19/12/1989 tarih ve 20377 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 351 Sayılı Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 13. maddesi ile Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliğinin tümünün iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Yönetmeliğin Milli Eğitim Bakanlığı tarafından çıkarıldığı, diğer ilgili Bakanlıkların görüşünün alınmadığı, Yönetmelik gereği işleticinin seçimine ilişkin kriterlerin Yönetim Kurulunca çıkarılan statü ile belirlendiği, söz konusu kriterlerin neler olduğunun bilinmediği ileri sürülmektedir.

DAVALI … BAKANLIĞININ SAVUNMASI :
Dava dilekçesinde 351 Sayılı Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 13. maddesinin iptalinin talep edildiği, ancak ikinci dilekçede sonuç ve talep kısmında ilgili Yönetmeliğin yürürlükte olan en son hâlinin iptalinin talep edildiği, dava açıldıktan sonra talebin genişletilmesinin söz konusu olmadığı, iptali talep edilen 22/09/1976 tarihli Yönetmeliğin mülga olduğu, bu talep hakkında karar verilmesine yer olmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DAVALI … BAKANLIĞININ SAVUNMASI :
Uygulama Yönetmeliğinin Maliye Bakanlığı, (o dönemde Kurumun bağlı olduğu) Bayındırlık, Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı tarafından birlikte hazırlandığı, iptali talep edilen 22/09/1976 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 351 Sayılı Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 19/12/1989 tarihinde çıkarılan Yönetmelik ile yürürlükten kaldırıldığı, bu talep hakkında karar verilmesine yer olmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ :
19/12/1989 tarih ve 20377 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 351 Sayılı Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 13. maddesi ile Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliğinin 33. ve 34. maddelerinin (sınırlı olarak incelenen) iptali gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI …'UN DÜŞÜNCESİ :
Dava; 22/09/1976 gün ve 15715 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 351 Sayılı Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 13. maddesi ile Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliğinin tümünün iptali istemiyle açılmıştır.
Danıştay Onüçüncü Dairesi'nin 09/03/2016 günlü, E:2015/446, K:2016/611 sayılı, 19/12/1989 tarih ve 20377 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 351 Sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmeliğin 13. maddesinin iptali, Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliğinin, küçük işletmeler ve işletici seçiminde aranacak genel şartlar ile ilgili 33. ve 34. maddeleri yönünden davanın reddi yolundaki kararı; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 26/04/2018 günlü, E:2016/2931, K:2018/2063 sayılı kararı ile bozulmuş, davalı idarelerin karar düzeltme talepleri de reddedilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesi uyarınca, Danıştay'ın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesi sonucunda Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nca verilen bozma kararlarına Danıştay dava dairelerince ısrar etme olanağı tanınmamış olması nedeniyle, bozma kararında yer alan gerekçelerle, 351 sayılı Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 13. maddesine yönelik olarak davanın reddi, Kanun ile yetki verilmeyen bir konuda ve şekilde düzenleme yapıldığı anlaşıldığından, yasal dayanağı bulunmayan Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliği'nin 33. ve 34. maddelerinde hukuka uygunluk bulunmadığından, davanın bu kısmının iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Dairemizin davanın kısmen reddi ve dava konusu işlemin kısmen iptali yolundaki 09/03/2016 tarih ve E:2015/446, K:2016/611 sayılı kararının Danıştay İdarî Dava Daireleri Kurulu'nun 26/04/2018 tarih ve E:2016/2931, K:2018/2063 sayılı kararıyla bozulması ve davalı idarelerin karar düzeltme istemlerinin de İdarî Dava Daireleri Kurulu'nun 25/11/2019 tarih ve E:2018/4348, K:2019/5915 sayılı kararıyla reddedilmesi üzerine işin gereği yeniden görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dairemizin 09/03/2016 tarih ve E:2015/446, K:2016/611 sayılı kararıyla; 19.12.1989 tarih ve 20377 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 351 Sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmeliğin 13. maddesinin iptaline; Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliğinin, küçük işletmeler ve işletici seçiminde aranacak genel şartlar ile ilgili 33. ve 34. maddeleri yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
Bunun üzerine, taraflarca, kararın aleyhlerine olan kısımları karşılıklı olarak temyiz edilmiştir.
Danıştay İdarî Dava Daireleri Kurulu'nca, her iki tarafın temyiz istemi kabul edilerek, Dairemiz kararının, 19/12/1989 tarih ve 20377 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 351 Sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmeliğin 13. maddesinin iptal gerekçesinde hukuki isabet bulunmadığı ve Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliğinin, küçük işletmeler ve işletici seçiminde aranacak genel şartlar ile ilgili 33. ve 34. Maddelerinde ise (sınırlı olarak incelenen) hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:
Dairemizin 09/03/2016 tarih ve E:2015/446, K:2016/611 sayılı kararının taraflarca temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdarî Dava Daireleri Kurulu'nun 25/11/2019 tarih ve E:2018/4348, K:2019/5915 sayılı kararı ile; "351 Sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmeliğin 13. maddesi bakımından; 351 sayılı Kanun'un "Yönetmelik" başlıklı 46. maddesinde, bu kanunun uygulanmasına ait yönetmeliğin Maliye, Milli Eğitim ve Bayındırlık Bakanlıklarınca hazırlanacağı kurala bağlanmıştır.
Temyize konu edilen Daire kararında; Dairelerinin 05/11/2015 günlü, E:2015/446 sayılı ara kararına davalı idareler tarafından verilen cevaplarda, yapılan arşiv çalışmaları sonucunda konu ile ilgili bilgi ve belgelere rastlanılmadığı ifade edildiğinden, anılan Yönetmeliğin, Maliye Bakanlığı ile Bayındırlık Bakanlığının görüşü alınmadan, 351 sayılı Kanun'un "Yönetmelik" başlıklı 46. maddesine aykırı olarak hazırlandığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Davalı idarelerin temyiz dilekçelerinde ise; kapsamlı arşiv incelemesi neticesinde, dava konusu Yönetmeliğin, Maliye ve Gümrük Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu temsilcileri ile ortak yapılan çalışma netiicesinde hazırlandığı ve müştereken ve oybirliği ile zabıt altına alındığına dair "ıslak imzalı" Yönetmelik taslak metin çalışmasına ve ortak yapılan çalışmaya ait ıslak imzalı tutanağa ulaşıldığı belirtilerek bahse konu belgeler Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu'nun temyiz dilekçesi ekinde sunulmuştur.
Bu durumda, dava konusu Yönetmeliğin 351 sayılı Kanun'un "Yönetmelik" başlıklı 46. maddesinde yer alan emredici hükme uygun olarak Maliye, Milli Eğitim ve Bayındırlık Bakanlıklarınca hazırlandığı anlaşıldığından, 351 Sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmeliğin 13. maddesinin iptaline ilişkin Daire kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliği'nin, 33. ve 34. maddeleri bakımından;
351 sayılı Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanunu'nun 2. maddesinde, Kurumun amacının, yurt içinde ve dışında yüksek öğrenim gören öğrencilere bu kanun gereğince kredi vermek, yurtlar yaptırmak ve yurt işletmesini sağlamak suretiyle Türk gençlerinin yüksek öğrenimlerini, sosyal ve kültürel gelişmelerini kolaylaştırmak olduğu belirtilmiş; "Yönetmelik" başlıklı 46. maddesinde ise, bu kanunun uygulanmasına dair yönetmeliğin Maliye, Milli Eğitim ve Bayındırlık Bakanlıklarınca hazırlanacağı kurala bağlanmıştır.
19/12/1989 günlü, 20377 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 351 Sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmeliğin 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin 351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanunu'na açıklık getirmek maksadıyla bu Kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esasları kapsadığı; 2. maddesinde, 351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanunu'nun 46. maddesine dayanılarak çıkarıldığı belirtilmiş; "Yurtların İdare ve İşletilmesi" başlıklı 13. maddesinde, "Yurtlara alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, yurtların idaresi, yurtlarda barınma süresi, uygulanacak disiplin esasları, disiplin kurullarının kuruluşu, yetki ve işleyişleri, yurtların normal ve olağanüstü açılma ve kapatılması, sosyal, kültürel ve sportif faaliyetler, özel ve gece hizmetleri ve küçük işletmelerin çalıştırılmasına dair esaslar ile diğer hususlar Kurum tarafından ayrıca çıkarılacak bir yönetmelikte tespit edilir." hükmüne yer verilmiştir.
03/01/1999 günlü, 23572 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliği'nin "Dayanak" başlıklı 3. maddesinde, bu Yönetmeliğin; 351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanunu ile 351 Sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmeliğin 13. maddesine dayanılarak hazırlandığı; anılan Yönetmeliğin "Küçük İşletmeler" başlıklı 33. maddesinde, yurtlarda öğrencilerin çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak maksadıyla küçük işletmeler açılabileceğinin belirtildiği; 34. maddesinde ise, işletici seçiminde aranacak genel şartların neler olduğunun üç fıkra hâlinde sayıldığı ve belirtilenlerin dışında kalan hususların Genel Müdürlükçe hazırlanacak ve Yönetim Kurulunca kabul edilecek Statü ile belirleneceğinin kurala bağlandığı görülmektedir.
Yukarıda aktarılan 351 sayılı Kanun'un "Yönetmelik" başlıklı 46. maddesine göre, bu kanunun uygulanmasına dair yönetmeliğin Maliye, Milli Eğitim ve Bayındırlık Bakanlıklarınca hazırlanacağı yönünde emredici hükme karşın, söz konusu Yönetmeliğin 13. maddesi ile yurtların idaresi ve işletilmesiyle ilgili esasların ve diğer hususların Kurum tarafından ayrıca çıkarılacak bir yönetmelikte düzenleneceği belirtilmek suretiyle, anılan Kanun ile yetki verilmeyen bir hususta yönetmelik düzenlemesiyle Kurum'a tek başına yönetmelik çıkarma yetkisi verildiği; ayrıca, bahse konu Yönetmeliğin 34. maddesinde, işletici seçiminde aranacak genel şartlar olarak sayılanlar dışında kalan hususların, Genel Müdürlükçe hazırlanacak ve Yönetim Kurulunca kabul edilecek Statü'ye bırakıldığı görülmektedir.
Bu durumda Kanun ile yetki verilmeyen bir konuda ve şekilde düzenleme yapıldığı anlaşıldığından, yasal dayanağı bulunmayan dava konusu Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliği'nin 33. ve 34. maddelerinde hukuka uygunluk bulunmamaktadır." gerekçesiyle Dairemiz kararının bozulmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46. maddesinin birinci fıkrasında, Danıştay dava dairelerinin nihaî kararlarının Danıştay'da temyiz edilebileceği; 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 38. maddesinde, İdarî Dava Daireleri Kurulu'nun, idarî dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararları temyizen inceleyeceği; 2577 sayılı Kanun'un 49/4. ve 50. maddelerinde, Danıştay dava dairelerine ısrar imkânı tanınmayıp, Danıştay İdarî ve Vergi Dava Daireleri Kurulları kararlarına uyulmasının zorunlu olduğu kurala bağlanmıştır.
Aktarılan kanun hükümlerine göre, Danıştay dava dairelerince ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların Danıştay İdarî ve Vergi Dava Daireleri Kurullarınca bozulması hâlinde Danıştay dava dairelerine ısrar imkânı tanınmadığından, bozma kararına uyularak İdarî Dava Daireleri Kurulu kararında belirtilen gerekçelerle, dava konusu Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliği'nin 33. ve 34. maddelerinin iptaline karar verilmesi gerekmektedir.
Öte yandan Dairemizin temyize konu kararın, 351 Sayılı Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin hazırlık çalışmalarında 351 sayılı Kanunun 46. maddesinde kurala bağlanan emredici hükme uyulmadığı, Maliye Bakanlığı ile Bayındırlık Bakanlığının görüşünü almadan söz konusu Yönetmeliğin hazırlandığı gerekçesiyle Yönetmeliğin 13. maddesinin iptaline ilişkin kısmında, dava konusu Yönetmeliğin 351 sayılı Kanun'un "Yönetmelik" başlıklı 46. maddesinde yer alan emredici hükme uygun olarak Maliye, Milli Eğitim ve Bayındırlık Bakanlıklarınca hazırlandığı gerekçesiyle hukuki isabet bulunmadığı değerlendirmesine yer verilmiş, ancak söz konusu madde yönünden işin esasına girilerek inceleme yapılmamış olduğundan, bu madde yönünden bozma kararı uyarınca Dairemizce işin esasına girilerek yeniden inceleme yapılmıştır.
351 Sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmeliğin 13. maddesi bakımından;
351 sayılı Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanunu'nun 2. maddesinde, Kurumun amacının, yurt içinde ve dışında yüksek öğrenim gören öğrencilere bu kanun gereğince kredi vermek, yurtlar yaptırmak ve yurt işletmesini sağlamak suretiyle Türk gençlerinin yüksek öğrenimlerini, sosyal ve kültürel gelişmelerini kolaylaştırmak olduğu belirtilmiş; "Yönetmelik" başlıklı 46. maddesinde ise, bu kanunun uygulanmasına dair yönetmeliğin Maliye, Milli Eğitim ve Bayındırlık Bakanlıklarınca hazırlanacağı kurala bağlanmıştır.
19/12/1989 günlü, 20377 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 351 Sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmeliğin 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin 351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanunu'na açıklık getirmek maksadıyla bu Kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esasları kapsadığı; 2. maddesinde, 351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanunu'nun 46. maddesine dayanılarak çıkarıldığı belirtilmiş; "Yurtların İdare ve İşletilmesi" başlıklı 13. maddesinde, "Yurtlara alınacak öğrencilerde aranacak şartlar, yurtların idaresi, yurtlarda barınma süresi, uygulanacak disiplin esasları, disiplin kurullarının kuruluşu, yetki ve işleyişleri, yurtların normal ve olağanüstü açılma ve kapatılması, sosyal, kültürel ve sportif faaliyetler, özel ve gece hizmetleri ve küçük işletmelerin çalıştırılmasına dair esaslar ile diğer hususlar Kurum tarafından ayrıca çıkarılacak bir yönetmelikte tespit edilir." kuralına yer verilmiştir.
Yukarıda aktarılan 351 sayılı Kanun'un "Yönetmelik" başlıklı 46. maddesine göre, bu kanunun uygulanmasına dair yönetmeliğin Maliye, Milli Eğitim ve Bayındırlık Bakanlıklarınca hazırlanacağı yönünde emredici hükme karşın, dava konusu Yönetmeliğin 13. maddesi ile yurtların idaresi ve işletilmesiyle ilgili esasların ve diğer hususların Kurum tarafından ayrıca çıkarılacak bir yönetmelikte düzenleneceği belirtilmek suretiyle, anılan Kanun ile yetki verilmeyen bir hususta yönetmelik düzenlemesiyle Kurum'a tek başına yönetmelik çıkarma yetkisi verildiği görülmektedir.
Bu durumda Kanun ile yetki verilmeyen bir konuda düzenleme yapıldığı anlaşıldığından, yasal dayanağı bulunmayan dava konusu 351 Sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmeliğin 13. maddesinde de hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 19/12/1989 tarih ve 20377 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 351 Sayılı Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 13. maddesi ile Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yurt İdare ve İşletme Yönetmeliğinin 33. ve 34. maddelerinin İPTALİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ve davacı tarafından ilk derece ve temyiz aşamasında yapılan toplam … -TL yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
3. Davanın tamamı yönünden iptal kararı verildiğinden temyiz ve karar denetme aşamalarında davalı idarelerce yapılan yargılama giderlerinin üzerlerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra taraflara iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 17/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.