MAHKEMESİ :Sakarya 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ :24/09/2013
NUMARASI :2010/5-2013/422

Asli Müdahil-Dahili Davalı:18-K.. Ö..
Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde hüküm, davalı B. Nakliye Taş Ocağı San. ve Tic. Lti. Şti. temsilcisi Y. B. ve süresi dışında E.. Ö.. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacı vekili, davalı borçlulardan C.. K.. ve S.. K.. Kaya Tarım Ürünleri Kollektif Şti."nin alacaklılarından mal kaçırmak amacıyla adına kayıtlı ...ve ... plakalı araçları 28.9.2009 tarihinde davalı E.. Ö.."a,..,...,..., .... plakalı araçları 28.9.2009 tarihinde davalı B. Nakliye Taş Ocağı San. ve Tic. Lti. Şti."ne; davalı borçlu K.. Ş.."nin ... plakalı aracını 28.9.2009 tarihinde davalı İ.. R.."e, ...,..., ...,... plakalı araçları 28.9.2009 tarihinde davalı B. Nakliye Taş Ocağı San. ve Tic. Lti. Şti."ne sattığını belirterek davalılar arasındaki tasarrufların iptaline karar verilmesini talep etmiş, 30.3.2012 tarihli dahili dava dilekçesiyle davalı borçlu C.. K.. ve S.. K.. Kaya Tarım Ürünleri Kollektif Şti."nin alacaklılarından mal kaçırmak amacıyla 28.9.2009 tarihinde ... plakalı aracı H.. Ö.."e, ... plakalı aracı M.. T.."na, .... plakalı aracı T.. D.."e, ... plakalı aracı R.. K.."a, ...plakalı aracı H.. Ç.."e; davalı borçlu K.-Y. Tarım Hayv.Ltd.Şti."nin 28.9.2009 tarihinde ...plakalı aracı H.. M.."e,... plakalı aracı K.. Ö.."ya, ... plakalı aracı N.. S.."ya sattığını belirterek adı geçen davalıların davaya dahil edilmesini, 11.3.2013 tarihli dahili dava dilekçesi ile davalı borçlulardan C.. K.. ve S.. K.. Kaya Tarım Ürünleri Kollektif Şti."nin 28.9.2009 tarihinde .... plakalı aracı A.. A.."a, ... plakalı aracı M.. Ç.."e, ... plakalı aracı A.. M.."e sattığını belirterek adı geçen maliklerin davaya dahil edilmesini ve davalılar arasındaki tasarrufların iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar C.. K.., S.. K.., C.. K.. ve S.. K.. K. Tarım Ürün. Koll. Şti. ve K.. Ş.. vekili, takip konusu alacağın ipotekle teminat altında olduğunu, satışların yasaya uygun olarak yapıldığını, satış bedellerinin ticari defterlerinde kayıtlı olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı B. Nakliye Taş Ocağı San. ve Tic. Ltd. Şti. Temsilcisi Y. B., davalı C.. K.."dan dokuz araç aldığını, 225.000 TL satış bedeli ödendiğini, davalı borçlu şirketlerle ticari ilişkileri olduğunu, bazı araçları sattığını, dava konusu ... plakalı aracı 7.1.2010 tarihinde 11.000 TL"ye sattığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Dahili davalı ve asli müdahil K.. Ö.. vekili, ... plakalı aracı 7.1.2010 tarihinde davalı B. Ltd. Şti"nden 11.000 TL bedelle aldıklarını iyiniyetli 4.kişi olduklarını belirterek ihtiyati haciz kararının kaldırılmasını ve davanın reddini istemiştir.
Dahili davalı H.. Ö.. vekili dava konusu araç ile kendisine ait ... plakalı aracın aynı araç olmadığını, aracı 28.10.2009 tarihinde aldığını, kendisine husumet yöneltilemeyeceğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Dahili davalı N.. S.., dava konusu ... plakalı aracı 15.10.2009 tarihinde davalı İ.. R.."den 12.000 TL bedelle ve iyiniyetle aldığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Dahili davalı M.. T.., dava konusu ... plakalı aracı 8.2.2011 tarihinde iyiniyetle ve 18 750 TL bedelle dava dışı O. Y."dan aldığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Dahili davalı T.. D.., ... plakalı aracı 14.11.2011 tarihinde M. E."dan 10.000 TL bedelle aldığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Dahili davalı M.. Ç..,... plakalı aracı ... plakalı iken 13.6.2011 tarihinde T.-b. Tekstil Nak. Ltd. Şti"nden aldığını, daha sonra .....plaka olarak 8.11.2012 tarihinde E. M."ya sattığını belirterek davanın reddini istemiştir.
Dahili davalı A.. M.., ...plakalı aracı ...plakaya dönüştükten sonra 15.4.2011 tarihinde A. M."dan aldığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Dahili davalı H.. M.. isim benzerliği nedeniyle davaya dahil edildiğini, dava konusu araçlarla ilgisi olmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
Diğer davalı ve dahili davalılar savunma yapmamıştır.
Mahkemece iddia, savunma toplanan delillere göre davaya dahil edilen 3.kişilerin iyiniyetli oldukları anlaşıldığından dahili davalılar H.. Ö.., M.. T.., T.. D.., H.. Ç.., N.. S.., K.Ö., H.. M.., R.. K.., A.. A.., M.. Ç.. ve A.. M.. bakımından davanın reddine; ticari işletmeye dahil araçların tamamına yakın bir bölümünün devredildiği, satın alan davalıların borçlunun ızrar kastını bildiği ve borçlunun zarar verme kastı ile hareket ettiği konusunda Mahkemede olumlu kanaat oluştuğu, satışı yapılan araçların on iki adet olduğu, ticari işletmenin önemli bir bölümünü oluşturduğu, tasarrufların iptale tabi olduğu, bedeller arasında oransızlık nedeniyle de tasarrufların iptale tabi olduğu, gelen trafik kayıtlarından araçların iyiniyetli 3.kişilere devredildiği, davacı tarafından araçların devredildiği kişilerin kötüniyetli olduğunun ispatlanamadığı, davacının dava dilekçesindeki istem sonucunun bedele yönelik talepleri kapsadığı, davanın bedele dönüştüğü dikkate alınarak 28.9.2009 tarihli araç satış işlemlerinin alacaklıdan mal kaçırma kastı ile yapıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabul, kısmen reddine dava konusu menkul araçlar üzerinde Sakarya 1.İcra Müdürlüğünün 2009/12448 ve Sakarya 2. İcra Müdürlüğünün 2009/12309 sayılı dosyasındaki takibe konu edilen 28.9.2009 tarihli satış işlemine ilişkin tasarrufların alacak ve fer"ileriyle sınırlı olmak üzere iptaline, 3.kişilerin İİK"nun 283/2 maddesi gereğince menkulleri elden çıkardıkları tarihteki gerçek değerden sorumlu tutulmalarına karar verilmiş; hüküm, davalı B.Nakliye Taş Ocağı San. ve Tic. Lti. Şti. temsilcisi Y. B. ve E.. Ö.. tarafından temyiz edilmiştir.
Davalı E.. Ö.."ın temyiz itirazları yönünden;
1-Mahkeme hükmü davalı E.. Ö.."a 25.12.2013 tarihinde tebliğ edilmiş, temyiz dilekçesinin, H.U.M.K.nun 432.maddesinde öngörülen 15 günlük yasal süre geçirildikten sonra 20.1.2014 tarihinde temyiz defterine kaydedilmiştir. Süresinden sonra yapılan temyiz istemleri hakkında mahkemece bir karar verilebileceği gibi, 01.06.1990 gün ve 3/4 Sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca, Yargıtayca da bu yolda karar verilebileceğinden, süresinden sonra yapılan temyiz isteminin reddi gerekmiştir.
2-B. Nakliye Taş Ocağı San. ve Tic. Lti. Şti. temsilcisi Y. B."in temyiz itirazları yönünden;
Dava, İİK 277 ve devamı maddelerine dayanılarak açılmış tasarrufun iptali istemine ilişkindir. İcra ve İflas Kanununun 277 ve izleyen maddelerinde düzenlenen tasarrufun iptali davalarında amaç, borçlunun haciz ya da iflasından önce yaptığı ve aslında geçerli olan bazı tasarrufların geçersiz ya da "iyiniyet kurallarına aykırılık" nedeniyle alacaklıya karşı sonuçsuz kalmasını ve dolayısıyla o mal üzerinden cebri icraya devamla alacağın tahsilini sağlamaktır.
Bu tür davaların dinlenebilmesi için, davacının borçludaki alacağının gerçek olması, borçlu hakkındaki icra takibinin kesinleşmiş olması, iptali istenen tasarrufun takip konusu borçtan sonra yapılmış olması ve borçlu hakkında alınmış kesin veya geçici aciz belgesinin (İİK.nun 277 md) bulunması gerekir. Bu ön koşulların bulunması halinde ise İİK.nun 278, 279 ve 280. maddelerinde yazılı iptal şartlarının bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır. Özellikle İİK.nun 278.maddesinde akdin yapıldığı sırada kendi verdiği şeyin değerine göre borçlunun ivaz olarak pek aşağı bir fiyat kabul ettiği ve yasanın bağışlama hükmünde olarak iptale tâbi tuttuğu tasarrufların iptali gerektiğinden mahkemece ivazlar arasında fark bulunup bulunmadığı incelenmelidir. Aynı
maddede sayılan akrabalık derecesi vs. araştırılmalıdır. Keza İİK.nun 280.maddesinde malvarlığı borçlarına yetmeyen bir borçlunun alacaklılarına zarar vermek kastıyla yaptığı tüm işlemler, borçlunun içinde bulunduğu mali durumu ve zarar verme kastının işlemin diğer tarafınca bilindiği veya bilinmesini gerektiren açık emarelerin bulunduğu hallerde tasarrufun iptal edileceği hususu düzenlendiğinden yapılan işlemde mal kaçırma kastı irdelenmelidir. Öte yandan İİK.nun 279.maddesinde de iptal nedenleri sayılmış olup bu maddede yazılan iptal nedenlerinin gerçekleşip gerçekleşmediği de takdir olunmalıdır.
İİK.nun 282. maddesi gereğince iptal davaları borçlu ve borçlu ile hukuki muamelede bulunan veya borçlu tarafından kendilerine ödeme yapılan kimseler ile bunların mirasçıları aleyhine açılır. Ayrıca, kötü niyetli üçüncü şahıslar hakkında da iptal davası açılabilir.
İİK’nın 283/II maddesine göre de iptal davası, üçüncü şahsın elinden çıkarmış olduğu mallar yerine geçen değere taalluk ediyorsa, bu değerler nispetinde üçüncü şahıs nakden tazmine (davacının alacağından fazla olmamak üzere) mahkûm edilmesi gerekir. Bu ihtimalde 3. kişinin sorumlu olduğu miktar, elden çıkarılan malın o tarihteki gerçek değeridir. Bir başka anlatımla dava ve tasarrufa konu malı elinde bulunduran şahsın kötü niyetli olduğunun kanıtlanamaması halinde dava tümden reddedilmeyip borçlu ile tasarrufta bulunan şahıs tasarrufa konu malı elinden çıkardıkları tarihteki gerçek değeri oranında ve alacak miktarı ile sınırlı olarak tazminata mahkum edilmeleri gerekir.
HMK"nun 297/2 maddesinde hükmün sonuç kısmında gerekçeye ait herhangibir söz tekrar edilmeksizin taleplerden herbiri hakkında verilen hükümle taraflara yüklenen borç ve tanının hakların sıra numarası altında açık şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.
Somut olayda davacı vekili davalı borçlulardan C.. K.. ve S.. K.. K.Tarım Ürünleri Kollektif Şti."nin alacaklılarından mal kaçırmak amacıyla adına kayıtlı ... ve ....plakalı araçları 28.9.2009 tarihinde davalı E.. Ö.."a, ..., ..., ....,....., ..... plakalı araçları 28.9.2009 tarihinde davalı B.Nakliye Taş Ocağı San. ve Tic. Lti. Şti."ne; davalı borçlu K.. Ş.."nin .... plakalı aracını 28.9.2009 tarihinde davalı İ.. R.."e, ...., .....,....., .....plakalı araçları 28.9.2009
tarihinde davalı B. Nakliye Taş Ocağı San. ve Tic. Lti. Şti."ne sattığını belirterek davalılar arasındaki tasarrufların iptaline karar verilmesini talep etmiş,daha sonraki dilekçelerinde dava konusu araçlar el değiştirdiğinden yeni maliklerin davaya dahil edilmesini istemiştir. Mahkemece davanın kısmen kabul, kısmen reddine dava konusu menkul araçlar üzerinde Sakarya 1.İcra Müdürlüğünün 2009/12448 ve Sakarya 2. İcra Müdürlüğünün 2009/12309 sayılı dosyasındaki takibe konu edilen 28.9.2009 tarihli satış işlemine ilişkin tasarrufların alacak ve fer"ileriyle sınırlı olmak üzere iptaline, 3.kişilerin İİK"nun 283/2 maddesi gereğince menkulleri elden çıkardıkları tarihteki gerçek değerden sorumlu tutulmalarına karar verilmiştir. Mahkemece kurulan hükümde hangi araçlar için iptal kararı verildiği, hangi araçlar için kimin ne miktar nakten tazminatla sorumlu tutulduğuna ilişkin açıklık bulunmadığından hüküm HMK"nun 297/2.maddesine uygun düşmemektedir. Yine dava koşulu yönünden dosya incelendiğinde 2009/12448 sayılı takip dosyasındaki ödeme emrinin Sakarya 2.İcra Hukuk Mahkemesinin 2009/513 Esas 2009/630 Karar sayılı ilamı ile iptal edildiği davalı borçlulara yenileme muhtırasının tebliğ edilmediği anlaşıldığından öncelikle ilgili takip dosyası incelenerek anılan dosya yönünden icra takibinin kesinleşip kesinleşmediğinin tespiti ile sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik incelemeye dayalı hüküm tesisi de isabetli görülmemiştir. O halde mahkemece öncelikle 2009/12448 takip dosyası yönünden borçlular hakkındaki icra takibinin kesinleşip kesinleşmediği belirlenerek kesinleşmiş ise dava konusu araçların davalı borçlulardan bugüne kadar tüm maliklerini gösterir trafik sicil kayıtları istenerek davalı 3.kişiler yönünden dava konusu tasarrufların İİK"nun 278,279,280 maddeler gereğince iptale tabi olup olmadığı, iptale tabi olanlar bakımından davacının dava konusu alacak ve fer"ileriyle sınırlı olarak iptal kararı, iptale tabi olup elden çıkarılanlar için İİK"nun 283/2 maddesi gereğince davacının alacak ve fer"ileriyle sınırlı olarak yukarıda açıklanan yasal düzenleme gereğince (elden çıkarıldığı tarihteki değerlerinin bilirkişi aracılığıyla tespiti ile bu değerlerin davalı 3.kişilerden nakten tazminine) 3.kişilerin nakten tazminatla sorumluluğuna karar verilmesi gerekirken HMK"nun 297/2 maddesine uygun düşmeyecek şekilde infaz kabiliyeti bulunmayan hüküm tesisi isabetli görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı E.. Ö.." nın temyiz isteminin süre yönünden REDDİNE, 2 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı B. Nakliye Taş Ocağı San. ve Tic. Lti. Şti. temsilcisi Y.B."in temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre adı geçen davalının sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalılar E. ve B. Nakliye Taş Ocağı San. ve Tic. Lti. Şti."ne geri verilmesine 24.11.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.