BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi 2019/1237 Esas 2021/1858 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2019/1237 Esas
KARAR NO: 2021/1858 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : BAKIRKÖY 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 28/02/2019
NUMARASI : 2014/464 E., 2019/265 K.
DAVANIN KONUSU: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımlı))
KARAR TARİHİ: 04/11/2021
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili; müvekkilinin faktoring şirketi olduğunu, müvekkiliyle dava dışı ... Ltd. Şti.arasındaki ticari ilişki nedeniyle müvekkiline bir kısım çeklerin verildiğini, söz konusu çeklerde yer alan düzgün ciro silsilesi gereğince müvekkilinin iyi niyetli 3.kişi konumunda olduğunu, ancak davalının Bakırköy 5. ATM'nin 2013/21 Esas sayılı dosyasında açtığı çek iptali davasında davaya konu 10/06/2013 tarihli 5.577,00 TL bedelli çekin iptaline karar verildiğini, dava konusu çekin mevzuata uygun bir temlik işlemiyle temlik alındığını belirterek çeke ilişkin verilen iptal kararının kaldırılmasını talep ve dava etmiştir. Davalı vekili; müvekkili şirket yetkilisi ... aracının bagajında bulunan çantanın çalınması sebebiyle çantada bulunan 9 adet çekin de çalındığını, konuyla ilgili suç duyurusunda bulunduklarını ve çek iptal davası açtıklarını, mahkemenin de gerekli ilanlar yapılmasını müteakip çek iptal kararı verdiğini, davacının iyi niyetli meşru hamil olmadığını bildirerek davanın reddini istemiştir. Mahkemesince toplanan delillere göre; "dava konusu çekin dava dışı ... Ltd. Şti.tarafından davacıya ciro yoluyla verilmiş olduğu, çekin ciro silsilesinde kopukluk olmadığı, davacının çekin meşru ve yetkili hamili olduğu, çekin iktisabında kötü niyet ve ağır kusurunun bulunmadığı" gerekçesiyle davacı vekilinin ( temlik alan ) davalı aleyhine açmış olduğu Bakırköy 5 ATM nin 2013/21 esas 2013/312 karar sayılı dava konusu ... Bankası Midyat şubesine ait ... çek nolu, 10/02/2013 keşide tarihli, 5.577 TL bedelli çekin iptaline ilişkin kararının kaldırılmasına karar verilmiş, kararı davalı vekili istinaf etmiştir. Davalı vekili istinafında; mahkemenin kararının hukuka, usule ve yerleşik Yargıtay içtihatlarına aykırı olduğunu, çekin meşru hamilinin müvekkili olduğunu, çekte müvekkilinin cirosunun bulunmadığını, ancak çekin diğer çeklerle birlikte müvekkili şirketin yetkilisinin rızası dışında çalınarak elinden çıktığını, konuyla ilgili hem suç duyurusunda bulunduklarını, hem de çek iptal davası açtıklarını, çekin meşru hamilinin müvekkili olup bu hususun müvekkilinin defter ve kayıtları ile sabit olduğunu, müvekkilinin çekleri ... ciro ile teslim aldığını, çeklerin çalınmasından dolayı çekteki ... sonraki cirantalarla müvekkilinin ticari münasebeti olmadığını, mahkemenin bu hususlarda inceleme yapmadığını, çekte tahrifat yapıldığını, tahrifat ile ilgili açılan dava ve savcılık dosya bilgilerinin dosyada mübrez olduğunu, ancak mahkemenin bunları da incelemediğini, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'ının 2013/11703 soruşturma numaralı dosyasında çekin çalıntı olması nedeniyle hırsızlık suçundan suç duyurusunda bulunduklarını, çekin keşide tarihinin 10/02/2013 olduğu halde tahrifatla 10/06/2013 olarak değiştirildiğini, tahrifat konusundaki soruşturmanın ise 2013/71711 olduğunu, ayrıca çekle ilgili olarak dolandırıcılık işlendiğine dair İstanbul Anadolu CBS'nin 2013/91359 numaralı dosyasında şikayette bulunduklarını, tahrifat ve dolandırıcılık suçlarından yapılan soruşturmaların İstanbul Anadolu CBS'nin 2013/91359 dosyasında birleştirildiğini ve soruşturmanın devam ettiğini, davacının çekle ilgili olarak İstanbul .... İcra Müdürlüğü'nün ... E.sayılı dosyasında takip başlattığını, icra borçluları ... ve ... tarafından takibin iptali ve ihtiyati haczin kaldırılması davaları açıldığını, ancak mahkemenin bu davaları incelemediğini, sonuçlarını beklemediğini, müvekkilinden sonraki cirantalarla müvekkili arasında ticari ilişki bulunmadığını, bu çekle ilgili ciro silsilesinin de kopuk olduğunu, müvekkili ile müvekkilinden sonraki ciranta ... Ltd. Şti.arasında ticari ilişki bulunmadığını, bu şirketin vergi dairesindeki kaydının kapatıldığını ve gayrifaal gözüktüğünü, bu şirketin cirosunun da sahte olduğunu, İTO kayıtlarında yaptıkları incelemede kaşe üzerindeki imzanın bu şirketin yetkilisine ait olmadığının çıplak gözle dahi anlaşıldığını, faktoring yönetmeliğinin 21/2 maddesi uyarınca davacı faktoring şirketinin temlik aldığı alacağın dayanağının fatura ve benzeri belgeyi ispatlaması gerektiğini, ... Ltd. Şti. İle .... Ltd. Şti.arasında gerçek bir alım satım ilişkisi bulunmadığını, davacının alacağın varlığını belgelemesi gerektiğini, mahkemenin bu hususu incelemediğini, çeki temlik alan faktoring şirketinin kötü niyetli olduğunu, çeki temlik alırken bankadan gerekli araştırmayı yapsaydı çekin çalıntı olduğunu tespit edebilecek olduğunu, davacının üzerine düşen özen yükümlülüğünü yerine getirmediğini, davacının çalıntı çekleri ... Ltd. Şti'den temlik aldığını, bu firmanın değişik zamanlarda ve miktarlarda çalıntı çekleri faktoring firmalarına temlik etmek suretiyle tahsil etme yolunu seçtiğini, bu firmanın bu işi meslek haline getirdiğini, aleyhine açılmış bir çok dava ve hazırlık soruşturması bulunduğunu, bu şirketin 2005 yılında şimdiki faaliyet alanının çok dışında bir isimle kurulduğunu, 2011 ve 2012'de ünvan değişikliği yaptığını, ortakların da sürekli olarak değiştiğini, bu durumun güvenilirliğini zedelediğini, davacının bu konuda hiç araştırma yapmadığını bildirmiştir.Dava konusu çekin, 10/06/2013 keşide tarihli, 5.577,00 TL bedelli, keşidecisinin dava dışı ..., lehtarının dava dışı ... Ltd. Şti., sonraki cirantaların ... Ltd. Şti, .... Ltd. Şti, hamilin ise davacı olduğu, çekin ibraz edildiği, ödeme yasağı kararı gereğince işlem yapılamadığı şerhinin yazıldığı görülmüştür. Bakırköy 5. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2013/21 Esas -312 Karar sayılı ilamının incelenmesinde; davacının .... Ltd. Şti (huzurdaki davanın davalısı) olup, hasımsız açılan çek iptali davası olduğu, yargılama sonunda aralarında dava konusu çekin de bulunduğu 9 adet çekin zayi nedeniyle iptaline 18/06/2013 tarihinde karar verildiği, kararın 05/07/2013 tarihinde kesinleştiği görülmüştür. Davalı şirket yetkilisi ... tarafından hırsızlık suçuyla ilgili olarak Kartal Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulunulduğu, bu dosyanın daha sonra da İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 2013/11703 soruşturma numarası aldığı, bu soruşturma dosyası içinde davalı tarafça ayrıca çeklerde tahrifat yapıldığını ve sahte imzalar bulunduğunu ileri sürdüğü, bu iddiaya dayanak olarak İstanbul 20. İcra Hukuk Mahkemesi'nin 2013/944 E.sayılı dosyasına sunulan 03/01/2014 tarihli grafolog bilirkişi raporunu sunduğunu, söz konusu raporda; dava konusu 5.577,00 TL bedelli çekin keşide tarihinin 10/02/2013 iken ay hanesinin kazıma ve sürşarj işlemiyle 06'ya dönüştürüldüğü yolunda görüş bildirildiği görülmüştür. Dosya içindeki fotokopi evraklardan davacının dava dışı çek borçluları aleyhine İstanbul .... İcra Müdürlüğü'nün ... Esas sayılı dosyasında dava konusu çeke dayalı olarak toplam 6.315,72 TL'nin tahsili için icra takibi başlattığı anlaşılmıştır. Dava dilekçesine ekli fotokopi belgelerden davacı ile dava dışı .... Ltd. Şti.arasında 06/11/2012 tarihli faktoring sözleşmesinin düzenlendiği, dava konusu çekin de aralarında bulunduğu toplam tutarı 39.015,53 TL olan çeklerin dava dışı .. Ltd. Şti. tarafından faktoring şirketine çek çıkış bordrosuyla verildiği, bu belgeler arasında ... Ltd. Şti. tarafından düzenlenen muhatap kısmı ve tarihi ile bedel kısımları tam okunamayan bir faturanın da bulunduğu görülmüştür. Küçükköy Vergi Dairesi Müdürlüğünden mahkemeye gönderilen 14/02/2014 tarihli cevabi yazıda .... Ltd. Şti'nin başka vergi dairelerine nakil gittiği, Atışalanı Vergi Dairesi tarafından da 30/11/2012 tarihi itibariyle resen terk ettirildiğinin bildirildiği görülmüştür. Atışalanı Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından mahkemeye gönderilen 04/04/2014 tarihli cevabi yazıda; ... Ltd. Şti'nin 30/11/2012 tarihinde resen terk ettirildiğinin bildirildiği görülmüştür. İstanbul 7. İcra Hukuk Mahkemesi'nin 2013/944 Esas 2014/144 Karar sayılı ilamının incelenmesinde; davacının ..., davalının ise ... AŞ olduğu, davacının çekin çalındığını ve çek hakkında iptal kararı verildiğini ileri sürerek takibin iptalini istediği, mahkemenin de çekin keşide tarihinde 10/02/2013 iken 10/06/2013' e dönüştürülmek suretiyle tahrifat yapıldığı değişiklik yanında keşideci parafının bulunmadığı, buna göre çekin süresinde bankaya ibraz edilmediği, ibraz müddetti geçtikten sonra 10/06/2013 tarihinde ibraz edildiği, çekin kambiyo vasfını yitirdiği ve adi belge niteliğinde olduğu, bu nedenle kambiyo takibine konu edilemeyeceği gerekçeleriyle davacı ... hakkındaki takibin iptaline dair 25/02/2014 tarihli karar verildiği ve kararın 07/03/2014 tarihinde kesinleştiği görülmüştür. Davacı vekili tarafından sunulan 14/12/2018 havale tarihli dilekçede; müvekkili faktoring şirketinin müşterisi olan ... Ltd. Şti.'nden olan alacağının ... AŞ'ye temlik ettiğine dair beyanda bulunduğu, ayrıca ... AŞ tarafından da dosyaya alacakları faktoring şirketinden devraldıklarına dair beyanda bulunulduğu ve davanın esası yönünden de beyan verildiği görülmüştür. Dosyanın incelenmesinde; İstanbul 16. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2014/136 Esas - 114 Karar sayılı dosyasının bu dosya ile birleştirildiği, ancak 19/12/2017 tarihli duruşmaya davalı birleşen dava davacısının katılmadığı, davacı vekilinin de davayı takip etmedikleri yolunda beyanda bulunduğu, bunun üzerine mahkemece birleşen dosyanın HMK'nun 150.maddesi gereğince işlemden kaldırılmasına karar verildiği ve 12/04/2018 tarihli celsede ise bu dosyanın ayrı bir esasa kaydına karar verildiği, mahkemenin yeni esasının da 2018/380 Esasını aldığı, dosya içinde bulunan Bakırköy 4. ATM'nin 2018/380 Esas - 429 Karar sayılı ilamının incelenmesinde; davacı ... Ltd. Şti, davalı ise ... AŞ olup, davanın istirdat davası olduğu, mahkemenin 13/04/2018 tarihinde HMK'nun 150/5 maddesi gereğince davanın açılmamış sayılmasına karar verdiği görülmüştür.
GEREKÇE :Dava, çek iptal kararının iptali talebine ilişkindir. Davacı taraf, dava konu çeki düzgün bir ciro silsilesi ile devraldığını ve iyi niyetli 3.kişi konumunda olduğunu iddia etmiş, davalı taraf ise davacının iyi niyetli meşru hamil olmadığını savunmuştur. Dava, başlangıçta ... AŞ tarafından açılmış olup, ... AŞ dava konusu çekte hamil konumundadır. Her ne kadar çekte faktoring şirketi düzgün ciro silsilesiyle çeki elinde bulundurmakta ise de, hamil faktoring şirketi olup konunun ayrıca faktoring mevzuatı açısından değerlendirilmesi gerekir. Dava konusu çek 10/06/2013 tarihli olup çekin keşide edildiği ve davacı faktoring şirketince devir ve temlik alındığı tarihi itibariyle 6361 Sayılı Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu yürürlüktedir. Anılan Kanun'un 9/2 maddesi " Faktoring Şirketi kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz." şeklindedir. Davacı tarafın kötü niyetli veya iktisapta ağır kusur bulunduğuna dair davalı yanca gösterilen bir kısım deliller toplanmış ise de; temlik eden davacı faktoring şirketinin dava konusu çeki yürürlükte bulunan faktoring mevzuatına uygun bir şekilde iktisap edip etmediği, çekin çalıntı olup olmadığını bilip bilmediği, veya bilmesi gerekip gerekmediği, bu konuda gerekli istihbari çalışmayı yapıp yapmadığı hususları üzerinde bir değerlendirme yapılmamıştır. Yargılama bu yönden eksik bırakılmıştır. Bu durumda mahkemece TTK'nun kambiyo senetlerine ilişkin genel hükümlerine nazaran faktoring işlemleri bakımından özel bir hüküm niteliğinde olan ve uyuşmazlığın çözümünde öncelikli uygulanması gereken gerek 6361 Sayılı Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ve buna ilişkin yönetmelik ile BDDK genelgeleri çerçevesi üzerinde değerlendirme yapılıp, faktoring işlemine konu ticari alacak ve faturanın veya benzeri belgelerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı ve bu hususun tespitinin faktoring şirketlerinin sorumluluğunda bulunduğu hususları ile yukarıda belirtilen hususlar üzerinde durulması, gerektiğinde davalı ile temlik eden davacı faktoring şirketi kayıtları üzerinde de bilirkişi incelemesi yaptırılıp tüm deliller birlike değerlendirildikten sonra varılacak uygun sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken eksik incelemeyle yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır. (Bkz. Emsal Yargıtay 11. HD. 2016/8337 Esas - 2018/ 1630 Karar) Hal böyle olunca usul ve yasaya uygun olan ilk derece mahkemesi kararına yönelen davalı vekilinin istinaf talebinin kabulü gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M :Davalı vekilinin istinaf isteminin KABULÜNE,İlk derece mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, Gerekçede açıklanan eksikliklerşb giderilmesi bakımından yargılamaya kaldığı yerden devam edilmek üzere dosyanın ilk derece mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, Davalı vekilince istinafa geliş aşamasında yatırılan 96,00 TL harcın talebi halinde ilk derece mahkemesince kendisine iadesine, Davalı vekili tarafından istinafa geliş aşamasında peşin olarak yatırılan 121,30 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı ile 30,30 TL posta masrafı olmak üzere toplam 151,60 TL'nin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine, İstinaf aşamasında davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına, İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından istinaf aşaması için ayrıca avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oy birliği ile ve kesin olarak karar verildi. 04/11/2021