MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Muhdesatın Tespiti

... ile ... ve müşterekleri aralarındaki dava hakkında .... Asliye Hukuk Mahkemesi"nden verilen 06.03.2014 gün ve 8/195 sayılı hükmün Dairenin 23.02.2016 gün ve 2015/22395-2016/3149 sayılı ilamı ile onanmasına karar verilmişti. Davacı vekili tarafından süresinde kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosya incelendi gereği düşünüldü:
K A R A R

Davacı vekili, taraflar adına kayıtlı ... ada...parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan avlulu kerpiç ev ve ahırı restore ederek kullanılabilir hale getirdiğini ileri sürerek anılan muhdesatların davacıya ait olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar ... ve ... davayı kabul etmiş; davalı ... davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Mahkemece, bozma sonrası yapılan yargılamada davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine dair verilen kararın, davacı vekilinin temyizi üzerine Dairece onanmasına karar verilmiş; davacı vekili kararın düzeltilmesini istemiştir.
Dava; muhdesatın tespiti isteğine ilişkindir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu"nun 684/1. maddesi hükmüne göre, bir şeye malik olan kimse, o şeyin bütünleyici parçalarına da malik olur. 718. maddeye göre de, arazi üzerindeki mülkiyet, kullanılmasında yarar olduğu ölçüde, üstündeki hava ve altındaki arz katmanlarını kapsar. Bu mülkiyet kapsamına, yasal sınırlamalar saklı kalmak üzere kalıcı yapılar, bitkiler ve kaynaklar da girer. Açıklanan bu ilke ve esaslara göre, kural olarak muhdesatın arz malikinden başkasına aidiyetinin tespiti istenemez.
Diğer yandan, aynı kanunun “Beyanlar” başlıklı 1012/2, 3. maddesine göre ise, taşınmaz mülkiyetine ilişkin kamu hukuku kısıtlamalarının beyanlar sütununa yazılması ve bu sütuna yazılabilecek diğer hususlar tüzükle belirlenir. Özel kanun hükümleri saklıdır. Tapu Sicili Tüzüğü"nün 60. maddesine göre de, kütüğün beyanlar sütununa, mevzuatın yazılmasını öngördüğü hususlar tarih ve yevmiye numarası belirtilerek yazılır. Mevzuatın yazılmasına izin vermediği bir belirtme kütüğün beyanlar sütununda gösterilemez.
3402 sayılı Kadastro Kanunu"nun 19/II. maddesi, muhdesatın arz malikinden başkasına aidiyetine ve tapunun beyanlar sütununda gösterilmesine izin veren özel yasal düzenleme getirmiştir. Anılan kanun maddesinde, taşınmaz mal üzerinde malikinden başka bir kimseye veya paydaşlardan birine ait muhdesat mevcut ise bunun sahibi, cinsi, ihdas tarihi ve iktisap sebebi belirtilerek tutanağın ve kütüğün beyanlar hanesinde gösterilebileceği belirtilmiştir.
Kadastro Kanunu, kadastro bölge ve çalışma alanlarında üzerinde çalışma yapılan taşınmazlara uygulanan özel nitelikli bir kanundur. 33. maddesinde, Kadastro Kanunu"nun uygulandığı alanların dışında da uygulanabilecek genel nitelikli maddelere yer verilmiştir. 19. madde, genel nitelikli maddeler arasında sayılmamıştır. Buna göre ancak, aynı kanunun 12/3. maddesi gereğince, on yıllık hak düşürücü süre içinde kadastrodan önceki nedenlere dayanılarak genel mahkemelerde açılan davalara 19. madde uygulanır ve iddianın kanıtlanması halinde muhdesatın mülkiyetinin arz malikinden başkasına aidiyeti ile tapunun beyanlar hanesine tesciline karar verilebilir.
On yıllık süre kamu düzenine ilişkin olup, hak düşürücü niteliktedir ve olumsuz dava koşuludur. Hak düşürücü sürenin geçmesi, işin esasının incelenmesini önler. Hak düşürücü süre tüm def’i ve itirazlardan önce gözönünde bulundurulur. Yargılama bitinceye kadar hak düşürücü sürenin geçtiği taraflarca ileri sürülebileceği gibi, görevden ötürü hakim tarafından da kendiliğinden dikkate alınır.
Davacının dava dilekçesi ve ıslah dilekçesindeki beyanları birarada değerlendirildiğinde; davacı tarafın dava konusu parsel üzerinde bulunan ev ve ahırı restore ederek kullanılabilir hale getirdiği iddiasına dayalı olarak tespit isteminde bulunduğu anlaşılmaktadır. Hemen belirtmek gerekir ki, taşınmaz üzerinde daha önce mevcut bir muhtesata yeni bölümler ilave edilmesi, muhdesatın tamamlanması veya mevcut muhtesatın bakım ve onarımının yaptırılması bağımsız bir muhtesat meydana getirme niteliğinde olmayıp mevcut muhtesatın daha kullanılır hale gelmesini, iyileştirilmesini bir başka deyişle muhtesattan sağlanacak faydanın artmasını sağlayan işlerdir. Bu işler için harcanan giderler de muhtesatın değerini artıran faydalı ve zorunlu giderlerdendir. İyileştirici nitelikteki bu giderleri tek başına karşılayan paydaş koşullarının varlığı halinde bu giderlerden paylarına düşen kısmını 6098 sayılı TBK"nun 77 (BK"nun 61) ve onu izleyen maddeleri hükmüne ve sebepsiz zenginleşme kurallarına göre isteyebilecek olup tespit davası açılmasında hukuki yarar bulunmamaktadır. Mahkemece, davacı tarafça yapıldığı ileri sürülen faydalı ve zorunlu masrafların muhdesat niteliği bulunmadığından davacının tespit istemekte hukuki yararı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile ret kararı verilmesi doğru değilse de ret kararı sonucu itibariyle doğru görüldüğünden bu husus bozma sebebi yapılmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle karar düzeltme itirazlarının kabulü ile, Dairemize ait 23.02.2016 gün, 2015/22395 Esas, 2016/3149 Karar sayılı onama kararının kaldırılarak yerel Mahkeme hükmünün yukarıda açıklandığı şekilde gerekçesinin DÜZELTİLEREK ONANMASINA, ve peşin harcın temyiz edene iadesine, 17.01.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.