Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/3306 Esas 2022/1626 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Kadastro Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Kadastro Tespitine İtiraz

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davacı ...'ın davasının reddine, davacı ...'ın davasının kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalı- birleşen dosya davacısı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, dosya incelendi, gereği düşünüldü.
K A R A R
Mahkemenin verdiği önceki tarihli karar ... tarafından bozulmuş olup, bozma ilamında özetle; "Davalı-davacı ... ve davalı ... mirasçısı ...'nun temyiz itirazlarının yerinde olmadığı, davalı Hazine'nin temyizi açısından; kadastro tespitine itiraz davalarında husumetin tespit maliklerine yöneltilmesi gerektiği, çekişmeli taşınmazda Hazine'nin tespit maliki olmadığı bu nedenlerle Hazine aleyhine açılan davanın pasif husumet nedeniyle reddine karar verilmesi" gereğine değinilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda; davacı ...'ın davasının reddine, davacı ...'ın davasının kabulüne, davalı Hazine aleyhine açılan davanın pasif husumet nedeniyle reddine, çekişmeli 854 parsel taşınmazın tespit malikleri ile ölü olan tespit maliklerinin mirasçıları adlarına hüküm yerinde gösterilen payları oranında tesciline, tutanakların beyanlar hanesinde yazılı muhtesat şerhleri ve irtifakların korunmasına karar verilmiş; hüküm, davalı-birleşen dosya davacısı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemenin bozma ilamına uyma ya da direnme konusunu karara bağlamadan önce bozma ilamını ve duruşma gününü taraflara kendiliğinden tebliğ edip taraf teşkilinin sağlaması, 6217 sayılı Kanun’un 30. maddesi ile HMK’ye eklenen “Geçici Madde 3” atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (HUMK) 429. maddesinin amir hükmü gereği zorunlu olup, bozma ilamından sonra taraflara tebligat yapılıp duruşma açılmaksızın hüküm kurulması mümkün olmadığı gibi bu durumun hukuki dinlenilme hakkına aykırılık oluşturduğu da tartışmasızdır. Nitekim, bozma kararı sonrası mahkemece yapılacak işlemleri düzenleyen 1086 sayılı HUMK’un 429. maddesinin ikinci fıkrasında “…Mahkeme, temyiz edenden 434'üncü madde uyarınca peşin alınmış olan gideri kullanmak suretiyle, kendiliğinden tarafları duruşmaya davet edip dinledikten sonra, ...’ın bozma kararına uyulup uyulmayacağına karar verir” hükmü öngörülmüştür.
Öte yandan HMK'nin hukuki dinlenilme başlıklı 27. maddesi uyarınca; davanın tarafları, kendi haklarıyla bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahip olup, bu hak yargılama ile ilgili bilgi sahibi olunmasını da içerir. Bu kapsamda kural olarak, duruşma yapılması zorunlu olan çekişmeli yargıda hakim, kanun'un gösterdiği istisnalar dışında tarafları dinlemeden veya iddia ve savunmalarını bildirmeleri için Kanun'a uygun biçimde davet etmeden hükmünü veremez.
Hukuki dinlenme hakkının gereği olarak, taraflar duruşmaya çağrılmadan hüküm verilememesi, Anayasa'nın 36. maddesiyle düzenlenen iddia ve savunma hakkının kullanılmasına olanak tanınması ilkesinin, doğal bir sonucudur. Aynı zamanda ... İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının da en önemli unsurudur. Gerçekten savunma hakkını güvence altına alan T.C. Anayasası'nın 36. maddesi ile 6100 sayılı HMK'nin 27. maddesinde açıkça belirtildiği üzere, mahkemece taraflar, dinlenmek ve savunması alınmak üzere kanuni şekillere uygun olarak davet edilmediği için hüküm verilmesi mümkün bulunmamaktadır. Bu itibarla; Mahkemece, duruşma açılarak taraf beyanları saptanmak suretiyle bozma kararına uyulup uyulmadığına karar verilmesi gerekirken usul ekonomisi gerekçe gösterilerek adil yargılanma hakkını ihlal edecek şekilde hüküm kurulması doğru değildir. Hüküm, bu nedenle bozulmalıdır.
Bozma nedenine göre, davalı-birleşen dosya davacısı ... vekilinin sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı-birleşen dosya davacısı ... vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan kabulüyle hükmün 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollamasıyla ile 1086 sayılı HUMK'un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince ... ilamının tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 28.02.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.