MAHKEMESİ : ...Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki ... davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hükmün temyizen tetkiki davacılar vekili ve davalılar .... Ür. Ltd. Şti ve ... vekilince istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen 8.12.2015 ... günü davacılar vekili Av. ... Bayraktaroğlu geldi. Davalılar ... ve...Ürünl. Ltd. Ti vekili Av.... Kahraman geldi. Diğer davalılardan gelen olmadı. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan davacılar vekili ve davalı... Ür. Ltd. Şti vekili ve ... vekili dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacılar vekili, davalıların sürücüsü, m...ki, kiracısı, ... (...) ...cısı ve ihtiyari m... mesuliyet ...cısı oldukları araçla, müvekkillerinin murisi ... Köken"in kullandığı aracın çarpışması sonucu muris ... Köken"in vefat ettiğini ve müvekkillerinin bu suretle murislerinin desteğinden mahrum kaldıklarını ileri sürerek davacı ... Köken için 8.000 TL, davacı ... için 2.000 TL destekten yoksun kalma ...ı ile, davacı ... Köken için 150.000 TL, diğer davacılar için ayrı ayrı 100.000 TL manevi ...ın kaza tarihinden itibaren işleyecek avans faziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, ... şirketlerinin ... teminatı ve içeriği ile sınırlı sorumlu tutulmalarına karar verilmesini talep etmiş, 06.08.2013 havale tarihli dilekçesi ile toplam talebini 298.760,87 TL olarak belirlemiştir.
Davalılar ... ve...... Ltd. Şti. vekili, davacıların iddia ettikleri kusur durumunun gerçeği yansıtmadığını, aracın müvekkili tarafından diğer davalı ... ...Taah. Tic. Ltd. Şti."ne kiralandığını, müvekkilinin işleten sıfatının bulunmadığını ileri sürerek davanın reddini savunmuştur.
Davalı .... vekili, müvekkilinin ...lı araç sürücüsünün kusuru oranında ve ... limitleri dahilinde sorumlu olduğunu,
Davalı .... vekili ise, müvekkilinin ihtiyari m... mesuliyet ...cısı olup, ... limitleri üzerinde kısımdan sorumluluğu bulunduğunu belirtmiştir.
Davalı ... ...Taah. Tic. Ltd. Şti. vekili, kazaya karışan aracın kendilerine ait olmayıp sürücüsünün de kendi çalışanı olmadığını ileri sürerek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece iddia, savunma ve toplanan delillere göre; davacı ... Köken"in davasının kabulü ile, 103.541,23 TL maddi ...ın taleple bağlı kalınarak 8000 TL"nin kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ..., ... Ltd. Şti ve ..."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacı ..."in davasının kabulü ile, 26.003,47 TL maddi ...ın taleple bağlı kalınarak 2000 TL"nin kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ..., ... Ltd ŞTi ve ..."den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, davacıların manevi ... taleplerinin kısmen kabulü ile davacı ... Köken için 10.000 TL, davacı ... için 8.000 TL, davacı ... Köken için 8.000 TL, davacı ... Günay için 8.000 TL manevi ...ın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ... ve ... Ltd Şti"den müştereken ve müteselsilen alınıp davacıya ödenmesine, davacının ... ... şirketi ve ... ... Şirketine açmış olduğu davasının reddine karar verilmiş; hüküm, davacılar vekili ve davalılar...... Ltd.Şti. Ve ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Mahkemece toplanıp değerlendirilen delillere, özellikle oluşa ve dosya içeriğine uygun olarak düzenlenen uzman bilirkişi raporunda belirtilen kusur oranının hükme esas alınmasında bir usulsüzlük bulunmamasına göre davalılar...... Ltd.Şti. ve ... vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan ve yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, ... kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalma ...ı istemine ilişkindir.
Destekten yoksun kalma ...ı Borçlar Kanununun 45/II. maddesinde düzenlenmiş olup "... neticesi olarak diğer kimseler müteveffanın yardımından mahrum kaldıkları takdirde onların bu zararını da tazmin etmek lazım gelir." şeklinde hükme bağlanmıştır. Yasa metninden de anlaşılacağı gibi destekten yoksun kalma ...ının konusu, desteğin yitirilmesi nedeniyle yoksun kalınan zarardır. Buradaki amaç, destekten yoksun kalanların desteğin ...ünden önceki yaşamlarındaki sosyal ve ekonomik durumlarının korunmasıdır. Olaydan sonraki dönemde de, destek olmasa bile, onun zamanındaki gibi aynı şekilde yaşayabilmesi için muhtaç olduğu paranın ödettirilmesidir.
Somut olayda mahkemece alınan bilirkişi raporunda müteveffanın (destek) geliri hesaplanırken, 2011 yılı vergi kayıtlarına göre aylık ortalama 1.405,63-TL geliri olduğu değerlendirilerek bu miktar üzerinden ... hesabı yapılmış ise de, desteğin geliri yukarıdaki açıklamalara uygun olmayan soyut değerlendirmelerle tespit edilmiştir.
Öncelikle davacıların mirasçı oldukları gözönüne alındığında desteğin ...ü ile adına kayıtlı işletme yasal mirasçılarına geçecektir. Bu anlamda işletmenin bu niteliği devam edeceğinden davacıların müteveffanın vefatından sonra da malvarlığında eksilme olmayacaktır. Ancak mahkemece dinlenen tanık ... Danış beyanında, müteveffanın işletmesinin usta başı olduğunu, beraberce pulluk imal ettiklerini ve desteğin haftada ortalama dört adet pulluk sattığını beyan etmesi karşısında, desteğin pulluk imal etme konusunda vasfının da bulunduğu gözetilerek yapılan iş üzerindeki kişisel katkısı belirlenip bu miktar üzerinden destek zararının hesaplanması gereklidir. Hal böyle iken, sadece geliri belirlenerek, bu miktar üzerinden hesaplama yapılmış olması doğru görülmemiştir.
3- Davalı...... Ltd.Şti. Vekili tarafından, aracın uzun süreliğine diğer davalı ... ...Taah.Tic.Ltd.Şti."ne kiralandığı öne sürülmüş, mahkemece, aracın sürücüsünün davalı ... ...Taah.Tic.Ltd.Şti. ile ilişkisinin bulunmadığı, anılan davalının işleten olduğu hususunun ispatlanamadığı gerekçesiyle onun hakkında açılan davanın reddine karar verilmiştir.
2918 sayılı KTK.nun hükümlerine göre, ... kaydı "işletenin" kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, ... kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde, "İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alacı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır." şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun 85. maddesinde ise, "Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ...üne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi h...nde, moturlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar." hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, araç m...kleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılması için bir başka kimseye devir edilmesi h...nde (kısa bir süre için kiralanmaması kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o araca kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarak da, araç m...ki sorumlu tutulmamalıdır. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay"ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, davalı...... Ltd.Şti. vekili tarafından, aracın uzun süreliğine diğer davalı ... ...Taah.Tic.Ltd.Şti."ne kiralandığının iddia olunduğu, aracın sürücüsü davalı ..."in ceza dosyasındaki beyanlarından davalı ... ...Taah.Tic.Ltd.Şti."nin çalışanı olduğu anlaşılmıştır. Mahkemece taraflar arasında tanzim edilmiş uzun süreli ve 3.kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesinin olup olmadığı, aracın teslim edilip edilmediği, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma olup olmadığı, kira sözleşmesinin ve kira bedelinin m...ye ve vergi dairelerine bildirilip bildirilmediği, gerektiğinde işleten ve kiracının ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi m...etiyle inceleme yaptırılmak suretiyle kira sözleşmesinin, ...hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği araştırılıp, davalı...... Ltd.Şti.’nin işletenlik sıfatının devam edip etmediği tartışılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik incelemeye dayanılarak karar verilmesi doğru olmamıştır.
4-Mahkemece manevi ... isteminin kısmen kabulüne karar verilmiştir. Borçlar Kanunu’nun 56. maddesi hükmüne göre hakimin özel halleri göz önüne alarak manevi ... adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği para tutarının adalete uygun olması gerekir. ...ın amacı zarara uğrayanda bir huzur duygusu doğurmaktır. Somut olayda, tarafların kusur oranı, ölen kişinin yaşı, tarafların ekonomik ve sosyal durumu, ... olayı nedeniyle duyulan acı gibi nedenler dikkate alındığında, davacılar için hükmedilen manevi ... miktarı, duyulan acıyı, çekilen sıkıntıyı hafifletebilecek düzeyde olmayıp, makul ölçüde manevi ... takdiri gerekirken yazılı biçimde hüküm kurulması isabetli değildir.
Kabule göre de;
a)Kabul edilen manevi ...lar yönünden her bir davacı yararına ayrı ayrı vekalet ücretine hükmetmek gerekirken, yazılı olduğu şekilde tek kalemde vekalet ücretine hükmedilmiş olması da doğru değildir.
b-Davalılar vekilinin diğer temyiz itirazları yönünden;
Kazaya neden olan araç davalı...... Ltd.Şti. adına kayıtlı çekici ve yarı ... olmakla, anılan nedenle avans faizine hükmetmek gerekirken, yasal faizine hükmedilmiş olması isabetsizdir.
Davacılar vekili, davalı .... hakkındaki davanın reddi kararını da temyiz etmiş olup aracın ihtiyari m... mesuliyet ...cısı olan davalı hakkında hükmedilen ... miktarının ... limitleri içinde kalıyor olması, ancak bu sonucun bozma kapsamında değişebilecek olması nedeniyle .... hakkındaki temyiz istemi ile davacılar vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalılar...... Ltd.Şti. ve ... vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) ve (3) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekili ve davalılar...... Ltd.Şti. ve ... vekilinin temyiz itirazlarının, (4) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, bozma kapsam ve nedenine göre davacılar vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, 1.100,00 TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davalılar...... Ltd.Şti. ve ..."e verilmesine, 1.100,00 TL vekalet ücretinin davalılar...... Ltd.Şti. ve ..."ten alınarak duruşmada vekille temsil olunan davacılara verilmesine, peşin alınan harcın istek h...nde temyiz eden davacılar, davalılar ... ve...... Ltd. Şti"ne geri verilmesine 08.12.2015 günü oybirliğiyle karar verildi.