BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi 2019/12 Esas 2021/1793 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
16. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
DOSYA NO: 2019/12 Esas
KARAR NO: 2021/1793 Karar
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 15/03/2018
NUMARASI: 2017/259 E. - 2018/89 K.
DAVANIN KONUSU: Faydalı Model Belgesi (Maddi Tazminat İstemli)
KARAR TARİHİ: 21/10/2021
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;
G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:
DAVA:Davacı vekili dava dilekçesinde: müvekkilinin Modifiye paketleme yöntemlerinde kullanılan filmde yenilik buluşunu TPE de ... başvuru numarası ile faydalı model olarak tescil ettirdiğini, davalılardan ... Ltd. Şti tarafından davaya konu kekin üretilerek, paket halinde davalı ...'e satışının diğer davalı ... Ltd. Şti tarafından yapıldığını, davalı ... Ltd. Şti' nin bu buluşu izinsiz olarak kullandığını, diğer davalı ...'ın söz konusu buluşu içeren pasta kalıplarına da ürettiği pasta keklerini yerleştirdiğini ve pazarladığını, diğer davalı ... AŞ tarafından ise ticari piyasaya sürüldüğünü, müvekkilinin faydalı modelden doğan hakkına tecavüzde bulunulduğunu beyanla, tecavüzün tespitini, davalılar tarafından üretilen ve piyasaya sunulan faydalı modele ilişkin tecavüzün men'ini, 20.000,00 TL maddi 10.000,00 TL manevi tazminatın haksız fiilin meydana geldiği tarihten itibaren avans faizi ile birlikte tahsilini, hükmün özetinin gazetede ilanını talep ve dava etmiştir.
CEVAPLAR:Davalılardan ... Ltd. Şti cevap dilekçesinde; davaya konu olan ürünün firmaları tarafından ... Ltd Şti' nin hammadde olarak tedarik edildiğini, üzerine baskı ve namünasyon yapılarak ilgili firmaya teslim edildiğini, davaya konu olan ürün hammaddesinin 2009 yılından itibaren "..." polyester firması tarafından üretildiğini, ürün kodu ps101 ısıl yapıştırmalı polyester olarak geçtiğini, ürünün üzerinde firmaları ile ilgili herhangi bir patent bilgisi ve bilgilendirme yazısı bulunmadığını beyanla davanın reddini talep etmiştir. Davalı ... cevap dilekçesinde; müvekkili tarafından dava dışı ... Ltd Şti den satın alınan ambalaj ürünlerinin üzerinde ... yazmasının müvekkiliyle ilgisi olmadığını, müvekkili tarafından kullanılan ürünlerdeki sistemin laminasyon sistemi olduğunu, teknik olarak birbirinden farklı olduğunu, davacının buluşunun yenilik içermediğini, harcı alem nitelikte olduğunu beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı ... AŞ cevap ve karşı dava dilekçesinde; davacı adına tescilli faydalı modelin yenilik ve ayırt edicilik özelliği bulunmadığını, ürün ambalaj teknolojilerinde bilinen ve kullanılan işlemler ile elde edildiğini bu nedenle asıl davanın reddine, karşı dava olarak, dava konusu olan 2014/01704 tescil nolu faydalı modelin yenilik ve ayırt edicilik özelliği bulunmadığından hükümsüzlüğüne karar verilmesini talep etmiştir.
MAHKEME KARARI: Bakırköy 1. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi 15.03.2018 tarihli 2017/259 E. - 2018/89 K. sayılı kararıyla; "...1-Karşı davanın kabulü ile 2014/01704 faydalı model belgesi yenilik vasfı olmadığından hükümsüzlüğüne, kayıtlardan terkinine, 2-Asıl dava yönünden faydalı model belgesi hükümsüz sayılmakla hükümsüzlük geçmişe etkili olup, buna dayalı bir hak elde edilmesi mümkün olmadığından asıl davanın reddine," karar verilmiştir.
İSTİNAF BAŞVURUSU: Davacı - karşı davalı vekilinin süresinde ibraz ettiği istinaf dilekçesinde; müvekkilinin faydalı modelinin; özellikle kek ambalajları ve nadir olarak diğer gıda ambalajlarında, alt filmde ... 300 Mikron, üst filmde ise 32 Mikron kalınlığında ... kullanılarak yaratılan bir buluştan ibaret olduğunu TPE nezdinden ... başvuru numarası ile tescil edildiğini, davacı-karşı davalı müvekkili haricinde, herhangi bir ambalajlama işleminde belirtilen ölçüler, formasyon ve hammadde kullanılarak bir ürün yaratılmadığını, bu hususun başlı başına bir buluş olduğunu, davalıların ise, faydalı model üzerinden kullanılan ...'in daha öncede piyasada çeşitli formasyonlarının kullanıldığını ve bu sebeple yenilik doğmuş olmasının mümkün olmadığına ilişkin savunma yaptığını ve bu doğrultuda tüm yargılamanın gerçekleştiğini. -Mahkemenin kök rapora itirazlarının karşılanması yönünden ek rapor almışsa da, ek raporda itirazlarının karşılanmadığını, bilirkişi heyetinde gıda mühendisi bulunmaması nedeniyle raporun eksik tertiplendiğini, dava konusu faydalı modelin, gıda ürünlerinde daha önce hiç kullanılmamış bir hammadde, formasyon ve ambalaj kalınlığından oluştuğunu, söz konusu kalınlığın en ufak değişmesinde atmosfer basıncından kaynaklı ambalajda ve ambalaj içinde yer alan gıda ürününde bozulma meydana geldiğini, dava konusu faydalı modelin, gıda ürünlerinin ömürlerini, sağlığını, atmosferini, iç basıncını, tatlarını ve görüntülerini etkileyen mucize bir buluş olup bu hususların ancak gıda mühendisi tarafından tespitinin mümkün olduğunu. -Bilirkişilerin, MAP tekniğinin kendi içinde aktif-pasif olarak ikiye ayrıldığından haberlerinin bulunmadığını, bu hususun bile heyetin yetersiz olduğunun ispatı olduğunu, müvekkilinin MAP tekniği kullanarak uzun yıllar yatırım gerçekleştirdiği AR-GE çalışmaları neticesinde doğru kalınlıkla ambalaj üretmeyi başardığını, bu buluşun hali hazırda Türkiye'de ve Dünyada tek olduğunu, yetersiz bir heyetten rapor alınarak davanın reddine karar verildiğini beyanla, mahkemenin kararının kaldırılarak, esas davanın kabulüne, karşı davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Davalılar ve davalı-karşı davacı vekilleri istinaf dilekçesine karşı cevap vermemiştir.
DELİLLER: Davaya konu 2014/01704 sayılı faydalı model belgesinin tescil kaydından, 13.02.2014 tarihinden itibaren on yıl müddetle geçerli olduğu, sahibi adına hüküm ifade ettiği, Faydalı Modelin buluş başlığının; “Modifiye atmosferde paketleme yöntemlerinde kullanılan filmde yenilik” şeklinde, Buluş Özetinin; " modifiye atmosferde paketleme (MAP) özellikle ambalajlanmış gıdaların çevresini saran atmosferin değiştirilerek gıdalarda oluşabilecek enzimatik, mikrobiyolojik ve biyokimyasal reaksiyonların önlenmesi, ürünün kalite özelliklerinin korunması ve raf ömrünü uzatılmasını sağlayan paketleme yönteminde kullanılan katmanlı PET film (30) ile ilgili olduğu" belirtilmiştir. Faydalı modelin tek bir isteminin olduğu, 1 numaralı istemde; " “modifiye atmosferde paketleme (MAP) özellikle ambalajlanmış gıdaların çevresini saran atmosferin değiştirilerek gıdalarda oluşabilecek enzimatik, mikrobiyolojik ve biyokimyasal reaksiyonların önlenmesi, ürünün kalite özelliklerinin korunması ve raf ömrünü uzatılmasını sağlayan paketleme yönteminde kullanılan katmanlı PET film (30) olup özelliği en az bir yüzeyinin Antifog ve bariyer laklı katman (20) içermesi ile karakterize edilmesi” olarak belirtilmiştir. İlk derece mahkemesince marka patent vekili akademisyen bilirkişi Av.Dr. ..., Endüstri Mühendisi ... ve Sektör (Ambalaj) Bilirkişisi ...'dan alınan 24/07/2017 tarihli bilirkişi heyet raporunda; yenilik giderici delillerin internetten incelendiği; 1. ... A.Ş. (www...com.tr) , 1.6.2013 tarihli ... ürünü teknik özellikleri: "PET 'e uygundur, sıcak yapışma, antifog özellikli", 2. ... Ltd. Şti. (www...net) nin ürünü olan ... film hakkındaki bilgiler: " ..., polyester film olup çift yönde gerdirilmiş PET tir.", 3. ... Ltd.Şti. (www...com.tr) , web sitesi içinde ... malzemesi yer almakta: "Oksijen ve nem bariyerli, şeffaf vb. ", 4. ... (www...com) üretimi içinde yer alan ... ve ... özellikleri, Evrak Rev. tarihi:3.1.2014 "Parlak, ısıl yapışmalı ... ve ...'e yapışabilen vb.", 5. Ambalaj Bülteni, May.Haz. 2006, sf.35: " Isıyla şekillendirmede laminasyon yapılabilir, taban ..., üst PET olabilir." 6. www...com, .'nun “...” başlıklı makalesi, 29.2.2016 : ...'in oksijen bariyerli ve raf ömrü uzatan özellikleri...", 7.15.6.2012 tarihli patent başvurusu, App. No. 12172167.4 (...): "Resimde PET Pet ile birleşmiş, şeffaf, bariyer etkisi ve geriye dönüşüm özelliği...", 8. 21.12.2012 tarih ve ... tescil nolu ...'ye ait FM: "metalik, parlak örtü tabakalı, çok katmanlı beyaz, biaksiyal yönlendirilmiş polyester folyo tarifname, sf.28 ve 27), 2610” un altında düşük şeffaflık, 12-250 mikron toplam kalınlık.", 9. 21.4.2010 tarih ve ... tescil nolu ...'ye ait, “Çok katlı beyaz polyester folyo” başlıklı FM , 10. ... Ltd.Şti. (www...com) HS 100,HS 101 PET film teknik özellikleri: 1sı/ yapışkanlı, laminasyon özellikli, bariyerli, ... ya da CPET, 11. 23.07.2012 tarih ve ... tescil nolu Mitsubishi'ye ait “hidrofil kaplamalı polyester folyo” başlıklı FM: İki PET katman, anti-fog yani buğu (nem) ile kaplanmayı önleme özelliği, vb. 12. ... (https://www...com) web sayfası içinde yer alan “heat sealable polyester films” başlıklı açıklamalar: /sı/ yapışmalı yüzeye sahip PET film..., 13.31.5.2006 başvuru tarihli, “siegelfahige, biaxial orientierte polyesterfolie mit hydrophiler beschichtung” başlıklı WIPO nezdinde patent almış buluş (hidrofilik kaplamalı yapışmalı, çift eksenli olarak yönlendirilmiş polyester film) dökümanlarının incelendiği, tablo halinde hükümsüzlüğü istenen Faydalı Model Belgesi ile karşılaştırıldığı, gıda sektöründeki map tekniklerinde kullanılan hammadeyle sağlanan avantajlar bakımından dava konusu faydalı modelin daha önceki ve günümüz uygulamalarında artı farkının söz konusu olmadığını, kek için yapılan ambalajlamada, PET tabak+PET folyo ve bu üst folyonun 12+20 mikronluk ... film içermesinin ilk olarak davacı tarafından kullanılmış olmasının, hali hazırda bu alanda yüzlerce farklı kalınlık kombinasyonlarında çalışılıp üretim yapılmaktayken, tekniğin bilinen durumunu aşmaktan uzak olarak, işletmelerin maliyet azaltıcı, verimlilik arttırıcı çalışmaları kapsamında değerlendirmenin makul olduğunu, bir çok sektörde olduğu gibi gıda sektöründe de bir çok alanda sıklıkla kullanılan PET film türev ve kalınlıklarının kek ambalaj folyoları için uyarlanarak uygun görülen kalınlıklarda kullanılmasının buluş niteliğinden öte üretim içi bir iş geliştirme olarak tanımlanması gerektiğini, bu bağlamda bu PET kullanma alanı ve kalınlığı faydalı model tescili yoluyla korunabilecek bir olgu olmadığını, hükümsüzlük koşullarının oluştuğunu beyan etmişlerdir. Mahkemece davacı vekilinin itirazı üzerine bilirkişi heyetinden ek rapor alındığı ek raporda; istem ve tescil yoluyla koruma temin edilen bu kalınlıktaki PET malzeme ve onun Laklanması, gıda ambalaj işinde ve başka alanlarda 10 yıllardır yaygın olarak kullanıldığını, bir çok sektörde olduğu gibi gıda sektöründe de yaygın olarak kullanılan PET film türev ve kalınlıklarının FM sahibi işletmenin kendi prosesleri gereği LAK ekleyerek hazır kek ambalaj folyoları için uyarlaması ve uygun görülen kalınlıklarda kullanması, buluş niteliğinden öte üretim içi bir iş geliştirme olarak tanımlanması gerektiğini, dolayısıyla bu durum faydalı model tescili yoluyla korunabilecek bir olgu olmadığını beyan etmişlerdir.
G E R E K Ç E: Davacı vekili asıl davada, davalıların müvekkilinin 2014/01704 başvuru numaralı faydalı model belgesine tecavüz ve haksız rekabet ettiklerinden bahisle, tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti, meni, refi ve maddi, manevi tazminat talep etmiştir. Davalı-karşı davacı ... AŞ. Vekili, karşı davada davacı adına tescilli Faydalı Modelin yenilik unsuru bulunmadığından hükümsüzlüğüne karar verilmesini talep etmiştir. Mahkemece asıl davanın reddine, karşı davanın kabulüne, davacı-karşı davalı adına tescilli FM belgesinin hükümsüzlüğüne karar verilmiş, davacı-karşı davalı istinaf başvurusunda bulunmuştur. Davacı-karşı davalı vekili istinaf dilekçesinde, mahkemece alınan bilirkişi raporuna ve bilirkişi heyetine yönelik itirazlarını ileri sürmüştür. 551 Sayılı KHK 166. Madde de yapılan atıf gereğince "Faydalı model belgelerine ilişkin açık bir hüküm bulunmadığı ve faydalı model belgelerinin özelliği ile çelişmediği sürece, patentler için öngörülen hükümlerin, faydalı modeller için de uygulanacağı " düzenlenmiştir.Davacıya ait faydalı model belgesinde belirtilen istemlerin yorumlanmasında; 551 Sayılı KHK'nin 47. maddesi ve Patent KHK'nin Uygulanma Şeklini Gösterir Yönetmelik hükümleri ile birlikte aynı KHK'nin 83. maddesine göre değerlendirme yapılarak buluşun koruma kapsamının belirlenmesi gerekmektedir. Bu değerlendirme yapılırken, istemlerin asıl ve/veya bağımlı istemler niteliklerinin belirlenmesi öte yandan, istemlerde buluşu yapan tarafından düşünülen fakat istem veya istemlerde talep edilmeyen, buna karşılık ilgili teknik alanda uzman bilirkişi tarafından tarifname ve resimlerin yorumlanması ile ortaya çıkacak özellikleri kapsayacak şekilde (KHK md.83/3 vd. hükümler) geniş olarak yorumlanmamalıdır.Bu bakımdan, tescilli bir faydalı model belgesinin koruma sınırlarına dair istemlerin kapsamı tayin edilirken, esasen faydalı model belgesinin küçük/faydalı buluş niteliğinin de dikkate alınması ve faydalı model belgesindeki korumaya esas alınacak unsurların açık bir şekilde belirlendikten sonra, yenilik giderici delil olarak dosya kapsamında bulunan, tarih içeren dokümanların belirlenerek, her bir doküman yönünden ayrı ayrı karşılaştırma yapılarak, faydalı modeldeki istemin yeni olup olmadığı belirlenmelidir. Faydalı Model belgesinde, patentler gibi buluş basamağı şartı aranmadığından, birden fazla dokümandaki unsurların bir arada kullanılması mümkün değildir. Faydalı Model belgesinde, patentler için aranan buluş basamağı şartı aranmıyorsa da, faydalı model korumasının varlığı için, faydalı modele konu ürünün, tekniğin bu alanda bilinen son durumuna göre tekniği daha ileri taşıyan, günlük hayatı kolaylaştıran, bir işi hızlandırma veya ucuzlatma gibi yenilik unsurunun varlığı gerekmektedir. (bkz Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin 11/03/2020 tarihli 2019/3057 Esas, 2020/2457 Karar sayılı kararı) Bu durumda, davacı adına tescilli FM belgesinin tek bir istemden oluştuğu ve FM belgesi ile; " en az bir yüzeyi Antifog ve bariyer laklı katman içeren, katmanlı pet film" buluşunun korunduğu göz önüne alınarak, yenilik özelliğini giderici dokümanlarla ayrı ayrı karşılaştırılarak, en yakın dokümanın belirlenmesi ve daha sonra tüm unsurların yenilik giderici dokümanda bulunup bulunmadığının belirlenmesi gerekirken, eksik inceleme ve denetime elverişli olmayan bilirkişi raporu ile karar verilmesi yerinde görülmediğinden, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, mahkeme kararının kaldırılmasına, dosyanın yeni bir heyetten denetime elverişli rapor alınarak, hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi için mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
H Ü K Ü M: Yukarıda açıklanan nedenlerle: 1-Davacı-k.davalı vekilinin istinaf isteminin kabulü ile, 6100 sayılı HMK'nın 353/1-a-6 maddesi gereğince, BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ'nin 15/03/2018 tarihli 2017/259 E. - 2018/89 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, 2-Dosyanın, Dairemizin kararında işaret edilen hususlarda yargılamaya devam edilmek üzere mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, 3-İstinaf talebi kabul edildiğinden, istinaf peşin harcının talebi halinde davacı-k.davalı tarafa iadesine, 4-İstinaf yargılama giderleri olarak; Davacı-k.davalı avansından kullanıldığı anlaşılan; 98,10 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı ile 123,00 TL (posta-teb-müz) masrafının davalı-k.davacı ile davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacı-k.davalıya verilmesine, 5-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından avukatlık ücreti takdirine yer olmadığına, 6-Artan gider avanslarının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilk derece mahkemesince yatıran tarafa iadesine, Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu 21/10/2021 tarihinde HMK'nın 353/1-a-6 maddesi uyarınca oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.