Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/8944 Esas 2022/652 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kısmen kabul, kısmen reddine karar verilmiş olup hükmün davacı ... Yönetimi vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.
K A R A R
Mahkemenin verdiği önceki tarihli karar Yargıtay tarafından bozulmuş olup, uyulan bozma ilamında özetle; '' ...718 parsel sayılı taşınmazın tarla niteliğinde bulunduğu eylemli orman olmadığı orman ve ziraat bilirkişi raporları, 24.09.2014 tarihli keşifteki mahkeme gözlemiyle belirlendiğine göre anılan parsele ilişkin davanın reddine karar verilmesi...” gereğine değinilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yapılan yargılama sonunda " Dava konusu ... ili, ... ilçesi, Yazlık mahallesi, 602 ve 716 parsel sayılı taşınmazlar bakımından davanın konusuz kalmış olması nedeni ile karar verilmesine yer olmadığına, dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... mahallesi, 602 ve 716 parsel sayılı taşınmazın tapu kayıtlarının beyanlar hanesindeki davalılar murisi adına yazılı şagil şerhlerinin iptaline, ... ili, ... ilçesi, Yazlık mahallesi, 718 parsel sayılı taşınmaz bakımından davalıların müdahalesinin men'i talebinin ve bu parsel için açılan davanın reddine,..." karar verilmiş, hüküm davacı ... Yönetimi vekili tarafından 718 parsel sayılı taşınmaza münhasıran temyiz edilmiştir.
Dava; eylemli orman iddiasına dayalı tapuda cins değişikliği, beyanlar hanesindeki şerhlerin silinmesi ve müdahalenin men'i niteliğindedir.
Somut uyuşmazlık incelenmeden önce usuli müktesep hak üzerinden kısaca durulması gerekmektedir.
Usuli müktesep hak, bir davada taraflar, mahkeme ve Yargıtay tarafından yapılmış ve istisnalar kapsamında olmayan bir işlemle taraflardan biri lehine doğmuş uyulması zorunlu olan hakkı ifade eder. Mahkemenin Yargıtay’ın bozma kararını uymasıyla bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış bir hak doğabileceği gibi bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli müktesep hak gerçekleşebilir.
6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollamasıyla somut uyuşmazlıkta temyiz kanun yoluna dair 1086 Sayılı HUMK hükümlerinin uygulanması gerektiğinden söz konusu Kanun incelendiğinde usuli müktesep hakka ilişkin açık bir hükmün bulunmadığı, usuli müktesap hak ilkesi, davaların uzamasını önlemek hukuki alanda istikrar sağlamak ve yargı kararlarına karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ve öğretide kabul görmüş usul hukukunun vazgeçilmez ilkelerinden biri haline gelmiştir. Bu ilke, özlü bir biçimde 09.05.1960 tarih ve 21/9 sayılı İçtihadı Birleştirme Umumi Heyeti Kararı ile açıklanmış olup iş bu kararda da belirtildiği gibi, bozmaya uyulmakla bir taraf yararına "usulî müktesep hak" doğar. Artık bozmanın kapsamına girmeyen hususlarda yeni bir karar verilemez. Ancak usulî müktesep hak müessesesinin, özellikle kamu düzeni düşüncesi ile kabul edilmiş bazı istisnaları mevcuttur. Usul hukukunda Yargıtay içtihatları ile kabul edilmiş olan usuli müktesep hak ilkesine, yine Yargıtay içtihatları ile kabul edilmiş istisnalar bulunduğu, bu istisnalardan birisi de maddi hata sonucu verilmiş Yargıtay kararıdır. Yargıtay İçtihadları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 04.02.1959 tarihli ve 1957/13 Esas, 1959/5 Karar, 09.05.1960 tarihli ve 1960/21 Esas, 1960/9 Karar sayılı kararlarında açıklandığı üzere Yargıtayca maddi hata sonucu verilen bir karara mahkemece uyulmasına karar verilmesi halinde dahi usuli müktesep hak oluşmaz ve Yargıtayın hatalı kararından dönmesi mümkündür.
Yukarıdaki açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde; dosya içeriği ve toplanan delillerden; 1995 yılında yapılan kullanım kadastrosu sırasında Yazlık köyü 718 parsel sayılı 1.952,00 m² yüzölçümündeki taşınmaz, 6831 sayılı Kanun'un 2/B madde uygulamasıyla Hazine adına orman rejimi dışına çıkarıldığı, ... oğlu ... kullanımında bulunduğu belirtilip beyanlar hanesine “... oğlu ...'ın kullanımındadır” açıklaması yazılarak tarla niteliği ile Hazine adına tespit edildiği, itiraz edilmediğinden 02.07.1996 tarihinde tapuda tescil işleminin yapıldığı, daha sonra 19.01.2010 tarih 245 yevmiye numaralı işlem ile taşınmazın beyanlar hanesine “2/B maddesine göre tescil edilmiştir. Arif evlatları ..., ..., ..., ..., ... ve ...'ın kullanımındadır” şerhi yazıldığı, davacı ... Yönetiminin 24.11.2009 tarihli dilekçe ile; 718 parsel sayılı taşınmazın eylemli orman olduğunu belirterek tarla olan niteliğinin iptal edilip orman olarak düzeltilmesine, beyanlar hanesindeki 2/B ve kullanıcı şerhlerinin silinmesine, el atmanın önlenmesine karar verilmesi istemiyle dava açmıştığı, eldeki dava tarihinden önce davacı ... Yönetiminin talebi üzerine Çatalca 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2004/68 D. İş sayılı tespit dosyasında 2004 yılında yapılan delil tespiti sonrası fen ve orman mühendisi bilirkişi tarafından düzenlenen raporlarda taşınmaz üzerinde Askeri Korugan bulunduğu, yine 0.8-0.9 kapalılıkta meşe ağaçları ile kaplı eylemli orman bulunduğunun rapor edildiği, eldeki temyize konu davada ise 2010 ve 2014 yıllarında yapılan keşiflerde ise taşınmazın yulaf ekili tarım arazisi konumunda olduğu tespit edilmesine rağmen, mahkemece bilirkişi raporları arasında oluşan çelişki giderilmemiştir.
Yargıtay 20. Hukuk Dairesinin uyulan bozma ilamında ise, maddi hataya dayalı olarak 718 parsel sayılı taşınmazın tarla niteliğinde bulunduğu eylemli orman olmadığının orman ve ziraat bilirkişi raporları, 24.09.2014 tarihli keşifteki mahkeme gözlemiyle belirlendiği yazılmıştır. Az yukarıda açıklandığı üzere maddi hata durumunda tarafların lehine veya aleyhine usuli kazanılmış hak doğmaz.
Bu itibarla, Mahkemece, daha önceki keşiflere katılmamış fen, orman ve ziraat bilirkişiler eşliğinde yapılacak keşif ile dava konusu taşınmaza ilişkin hava fotoğrafları, memleket haritaları, ortofoto, uydu fotoğrafları vs. getirtilerek dava konusu taşınmazın bulunduğu kadastro paftası ile ölçekleri eşitlenerek yapılacak çakıştırma sonucu dava konusu taşınmazın konumunun net olarak belirlenmesi, taşınmaz üzerinde bulunan ağaçların sayısı ve yaşları konusunda orman ve ziraat bilirkişilerden ayrıntılı rapor alınması, bilirkişilerden dosya içerisinde mevcut bilirkişi raporları ile oluşan çelişkinin giderilmesi istenmesi ve dava konusu taşınmazın eylemli orman olup olmadığı saptanarak oluşacak sonuca göre karar verilmelisi gerekirken, yazılı gerekçe ile reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı ... Yönetimi vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollaması ile HUMK’un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay ilamının tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, 02.02.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.