Danıştay 6. Daire 2021/1690 Esas 2021/3434 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/1690
Karar No : 2021/3434

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE
BULUNAN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF(DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesince dava konusu encümen kararının para cezasına ilişkin kısmının iptaline, yıkıma yönelik davanın ise reddine dair verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın yıkıma ilişkin kısmının onanmasına, para cezasına ilişkin kısmının ise bozulmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 15/09/2020 tarih ve E:2019/5325, K:2020/7613 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Yalova İli, … İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde ruhsata aykırı yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca aykırılığın yasal hale getirilmediğinin tespiti halinde yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca 42.541,74 TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı … Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Yapı olduğu hususunda tereddüt bulunmayan dört kat hakkında 2981 sayılı Kanun kapsamında bir müracaat veya ruhsat bulunmadığı anlaşıldığından, dava konusu encümen kararının, tespit edilen ruhsatsız yapının 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca ruhsata aykırı yapıların yasal hale getirilmemesi durumunda yıkımına ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı, taşınmazın 25/08/2014 tarihinde satın alındığı ve davacı tarafından taşınmazın mevcut haliyle satın alındığının ileri sürüldüğü, yapı tatil tutanağında davacının leh ve aleyhinde olan tüm hususların irdelenmesi gerektiği halde bu konuda bir tespite yer verilmediği anlaşıldığından, encümen kararının para cezası verilmesine ilişkin kısmında hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu encümen kararının para cezasına ilişkin kısmının iptaline, yıkıma ilişkin kısım yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.

Daire kararının özeti: Tarafların temyiz başvurusu üzerine, Danıştay Altıncı Dairesinin 15/09/2020 tarih ve E:2019/5325, K:2020/7613 sayılı kararıyla, ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; yıkıma ilişkin kısmının onanmasına, para cezasına ilişkin kısmının ise "taşınmazın davacı tarafından 25/08/2014 tarihinde satın alındığı, 04/09/2015 tarihli yapı tatil tutanağı ile davaya konu ruhsata aykırı yapının tespit edildiği, yapı tatil tutanağının düzenlendiği tarihte malik olan kişi tarafından yapıldığı karinesinin aksinin davacı tarafından ispat edilemediği, davacı tarafından taşınmazın mevcut haliyle satın alındığı ileri sürülmüşse de ruhsata aykırı yapının satın alındığı tarihte mevcut olduğuna ilişkin dosyaya bilgi ve belge sunulmadığı, davalı idareye yapıyı yapan kişiyi tespit etme külfetinin yüklenemeyeceği, bu durumda, davacının maliki olduğu taşınmaz üzerinde ruhsata aykırı yapı yapıldığından bahisle davacıya verilen para cezasında, "Cezaların Şahsiliği" ilkesi açısından hukuka aykırılık bulunmadığından, işlemin diğer unsurları yönünden bir inceleme ve değerlendirme yapılması gerekirken, davaya konu para cezasının iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukuki isabet bulunmadığı" gerekçesiyle, bozulmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE BULUNANIN İDDİALARI : Davacı tarafından; dava konusu taşınmaz nedeniyle, imar kirliliğine neden olma suçlamasıyla yapılan soruşturmada, söz konusu taşınmazın önceki maliki ...'in Yalova Cumhuriyet Başsavcılığına verdiği ifadesinde, dava konusu taşınmazın da aralarında bulunduğu yapıları 1985-86 yıllarında yaptığını, binaların 29 yıldan beri var olduğunu, o tarihlerde taşınmazın bulunduğu yerin köy statüsünde olması nedeniyle ruhsata tabi olmadığını beyan ettiği, Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ise kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiği, bu durumda, dava konusu taşınmazın davacı tarafından inşa edilmediğinin ortaya çıktığı, davalı belediyenin ise bu hususun aksini ispat edemediği belirtilerek, yıkıma ilişkin Mahkeme kararının bozulması, para cezasına ilişkin Mahkeme kararının ise onanması gerektiği iddia edilmiştir.

DAVALI İDARENİN SAVUNMASININ ÖZETİ: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Davacının karar düzeltme isteminin yıkıma yönelik kısmının reddine, para cezasına yönelik kısmının ise kabulüne karar verilerek, Mahkeme kararının bu kısmının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

Yıkıma ilişkin kararın düzeltilmesi istemi yönünden;
Danıştay dava daireleri ile İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurullarının temyiz üzerine verilen kararları hakkında, ancak 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun (geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmaya devam edilen) 54. maddesinde yazılı nedenlerle kararın düzeltilmesi istenebilir.
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ise; yıkıma ilişkin öne sürülen hususların, anılan maddede yazılı nedenlerden hiçbirine uymadığı, bu nedenle Danıştay Altıncı Dairesinin 15/09/2020 tarih ve E:2019/5325, K:2020/7613 sayılı kararının bu kısmına yönelik kararın düzeltilmesi isteminin reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Para cezasına ilişkin kararın düzeltilmesi istemine gelince;
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 15/09/2020 tarih ve E:2019/5325, K:2020/7613 sayılı kararının para cezasına ilişkin kısmı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Yalova İli, ... İlçesi, ... Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan 5 katlı binanın yalnızca zemin katı için imar affı başvurusunun bulunduğu, diğer 4 katının ise ruhsatsız olduğundan bahisle, … tarih ve … sayılı ... Belediye Encümeni kararıyla 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca para cezası verilmesi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın “Suç ve cezalara ilişkin esaslar” kenar başlıklı 38. maddesinin 7. fıkrasında, “Ceza sorumluluğu şahsidir” hükmü yer almaktadır.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesinde; "Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanır. Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine ve aykırılığı altı işgünü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanır. (...)" şeklinde düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Ceza sorumluluğunun şahsiliği ceza hukukunun temel ilkelerindendir. Cezaların şahsiliğinden amaç, bir kimsenin işlemediği bir fiilden dolayı cezalandırılamaması, başka bir anlatımla bir kimsenin başkasının fiilinden sorumlu tutulamamasıdır. Anayasanın 38. maddesinde idari ve adli cezalar arasında bir ayrım yapılmadığından idari para cezaları da bu maddede öngörülen ilkelere tabidir.
Cezaların şahsiliği ilkesi uyarınca; 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesine göre verilecek olan para cezasının ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapıyı fiilen yapan ya da yaptıran kişi adına, bir başka ifade ile yapı sahibi adına verilmesi gerekmektedir. Yapı sahibinin ise her zaman taşınmaz maliki ile aynı kişi olması zorunlu olmadığından ruhsatsız yapıyı yapan kişinin taşınmaz malikinden farklı bir kişi olduğunun anlaşılması durumunda, taşınmaz maliki adına değil yapıyı yapan adına para cezası verilmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; dava konusu imalatlar nedeniyle imar kirliliğine neden olunduğu iddiasıyla yapılan soruşturmada, söz konusu taşınmazın önceki maliki ...'in … Cumhuriyet Başsavcılığının Soruşturma No: …, Karar No:… sayılı dosyasındaki ifadesinde "dava konusu taşınmazın da aralarında bulunduğu yapıları 1985-86 yıllarında yaptığını, binaların 29 yıldan beri var olduğunu, o tarihlerde taşınmazın bulunduğu yerin köy statüsünde olması nedeniyle ruhsata tabi olmadığını" beyan ettiği, davacının ise söz konusu taşınmazı 25/08/2014 tarihinde ...'den satın aldığı anlaşılmıştır.
Bu durumda; para cezasına konu imar affı müracaatı bulunan zemin kat dışındaki 4 normal katın önceki malik tarafından yapıldığı, davacının taşınmazı satın aldığı tarih itibarıyla mevcut olduğu anlaşıldığından, davacı adına uygulanan para cezasında "cezaların şahsiliği ilkesi" uyarınca hukuka uyarlık, para cezasının iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukuki isabetsizlik görülmediğinden, … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın "dava konusu encümen kararının para cezası verilmesine ilişkin kısmının iptaline" dair kısmının dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, kararın anılan kısmının onanması gerektiği sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ KARARIN DÜZELTİLMESİ İSTEMİNİN KISMEN KABULÜYLE, ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; para cezasına ilişkin kısmının ONANMASINA,
2. Anılan Mahkeme kararının yıkıma ilişkin kısmının onanması yolundaki Dairemiz kararına karşı davacı tarafından yapılan KARARIN DÜZELTİLMESİ İSTEMİNİN İSE REDDİNE,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 09/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.